ZEBARİ, PKK İÇİN ZAMAN İSTEDİ
Yeni Irak’ın, komşu ülkelere karşı savaş açan grupları destekleyen bir ülke olmayacağını belirten Zebari, “Sadece PKK değil, aynı zamanda İran muhalefetinden mücahitler de var. İran yönetimine karşı oldukları için Saddam’ın kucak açtığı grup. Bunlar geçmiş politikalar. Yeni Irak hükümeti komşularına karşı böyle yöntemler kullanmayacak” dedi.
“Türkiye’nin PKK’nın faaliyetleri konusunduki kaygılarını anlıyoruz” diyen Zebari, PKK’la mücadelede koordinasyon eksikliğine dikkat çekti. Irak Dışişleri Bakanı, “Sorun Irak hükümetinin yetkinliği ve Irak ordusu ile güvenlik güçlerinin uygulama gücünde. Onlara gitmelerini söylemek ya da yasaklamak yeni Irak hükümeti için aslında çok kolay, ama bunu sağlayacak koşullara sahip değilseniz nasıl olacak? PKK konusu için üçlü bir komisyon kurduk. Irak olarak kendi masamızda çok iş olduğu için, ABD güçleri de bütün mesailerini direnişçilerle mücadeleye verdiği için taraflar henüz PKK tehdidi konusunda nasıl bir koordinasyona gidilebileceğini belirleyemedi” diye konuştu.
‘SINIRA YAKIN DAĞLARDA SAKLANIYORLAR’
Hoşyar Zebari, Türkiye’nin kırmızı bültenle istediği PKK liderlerinin iade edilebilmesiyle ilgiliyse, “Osman Öcalan ya da diğer liderler tam olarak kontrol edilen bölgelerde değil; İran ya da Türkiye sınırındalar. Bağdat, Basra ya da Erbil, Süleymaniye’de değiller. Sınırlara yakın dağlardalar. Eskiden de oralarda çok fazla kontrol yoktu ama ben Türkiye’de insanların şunu anlamasını istiyorum. Yeni Irak hükümetinin tüm yetkilerini her alanda kullanabilmesi için biraz zamana ihtiyacı var. Bu noktaya gelindiğinde bize yöneltilen sorular ve talepleri yanıtlamakta tam bir sorumluluk hissedeceğiz” şeklinde konuştu.
Yeni dönemde Türkiye’nin demokrasi tecrübesi sayesinde Irak’a önemli yardımlar sağlayabileceğini söyleyen Zebari, “Irak’ta siyasi süreç durağan değil, seçimleri yaptık, hükümetimiz var, yeni bir anayasa yapmak ve ardından da seçimlere gitmek için bir siyasi takvimimiz var. Bu, Irak demokrasisi için bir öğrenme süreci.
Kilit nokta ise şu; doğru yoldayız. İstanbul’da yapılan 8’inci komşu ülkeler toplantısında daha güçlü bir duruşumuz oldu. Ev sahibi Türkiye’den her konuda destek aldık; tüm komşular ülkemizdeki güvenlik ve siyasi durum hakkında ayrıntılı bilgi sahibi oldu. Gayet olumlu bir havada geçti toplantı” dedi.
‘HÜKÜMET DIŞLAYICI DEĞİL BİRLEŞTİRİCİ’
“Sünni Arapların seçimlere katılımı sağlansaydı, yeni hükümet daha güçlü, meşru zemine oturabilirdi” eleştirisine karşılık Zebari, “Öncelikle belirtmek gerekir ki seçimlerde 18 yaşının üstündeki tüm Iraklıların oy kullanma hakkı vardı, ama Sünniler katılmadı ya da bazı liderleri katılmamaları yönünde telkinlerde bulundu. Belki bazıları bunun gerçek bir seçim olacağına inanmıyordu; fakat seçimler başarılı oldu. 8.5 milyon Iraklı oy kullandı; bunu görünce Sünniler bir hata yaptıklarını, bazı dini liderler tarafından yanlış yönlendirildiklerini anladılar. Dolayısıyla seçimler Sünnilere bir araya gelmeleri, siyasi bir platform oluşturmaları ve hükümete, anayasa çalışmalarına ve çok daha önemlisi gelecek seçimlere katılmaları gerektiğini gösterdi. Bunun olumlu bir gelişme olduğunu düşünüyorum; biz de tüm bunları geride bırakmak için hükümette kendilerine 6 bakanlık ve bir başbakan yardımcılığı önerdik. Bu durum hükümette bir denge sağlayacaktır. Bu, hükümetin dışlayıcı değil, birleştirici olduğunu kanıtlayan önemli bir mesajdır. Sayın başbakanımız Caferi’nin yemin töreni sırasında tüm kabine listesini sunabileceğine inanıyorum” sözleriyle yeni siyasi sürecin başarılı olacağını savundu.
‘TÜRK MODELİ ÇOK ÇEKİCİ’
Irak Dışişleri Bakanı, yeni dönemde Türkiye’den beklenti ve taleplerini de anlattı. Zebari, “Türkiye önemli bir ülke. Hem Müslüman hem komşumuz hem de önemli bir ticari ortağımız; Irak’la uzun tarihsel ilişkileri olan bir ülke. Dolayısıyla Türkiye birçok şekilde yardım edebilir. Komşu ülkeler toplantısına evsahipliği yaptığı gibi siyasi sürece destek vererek; ve elbette ticari alanda. Türkiye’nin önemli bir demokrasi tecrübesi var; çoğulcu bir sistemi var ve bizim kurmak istediğimiz yeni Irak için iyi bir örnek. Türk modeli bizim için çok çekici, Türkiye bize yeni Ulusal Meclis üyelerinin eğitiminde ve meclisin çalışma düzeni konsunda yardım edebilir. Hukukun üstünlüğü alanında, yargıçların eğitiminde yardım edebilir. Anayasa sürecinde de Türkiye için bir rol olabilir ama dürüst olmak gerekirse Ulusal Meclis adına konuşamam; çünkü bu iş için bir anayasa komisyonu oluşturdular, onların ne diyeceğine bakmak lazım. Türkiye, Irak güvenlik güçlerinin ve polisinin Türkiye’de eğitilmesini teklif etti mesela bize. Tüm bunlara bakıldığında Türkiye’nin yeni Irak’a yardım edebileceği çok şey olduğunu görüyoruz” diye konuştu.
‘KONSOLOSLUKLAR KOŞULLARA BAĞLI’
Zebari, Ankara’nın Musul’da konsolosluk açabilmesi için koşulların olgunlaşması gerektiğini de belirtti. “Biliyorsunuz Türkiye ile büyükelçiliklerimiz arasında çok iyi bir iletişim var. Bunun için bir de yol haritamız var. Bunun unsurlarından biri de iki ülke arasındaki vize ve konsolosluk faaliyetlerini geliştirmek. Türkiye’nin Musul’da bir konsolosluk açmasını görüşüyoruz; ilke olarak buna hiçbir itirazımız yok, bu mesajı Sayın abdullah Gül’e de verdim ama Musul’daki güvenlik sorunları nedeniyle konsolosluk için doğru zamanı ve doğru atmosferi yakalamalıyız. Bizim buna Türkiye’den daha çok ihtiyacımız var aslında. Hatırlatmak gerekir ki, ülkemizde inşaat ve hizmet alanında çalışan düzinelerce Türk firması var. İki ülke arasındaki ticaret hacmine bakarsanız, devamlı arttığını görürürsünüz.
Zebari ayrıca, daha önce İstanbul’da konsolosluklarının olduğunu ve karşılıklılık ilkesine dayalı olararak yeniden açmak istediklerini, Türkiye-Irak sınırına yakın bir yerde de konsolosluk açmayı düşünebileceklerini söyledi.
‘İKİNCİ SINIR KAPISINDA SORUN TEKNİK’
Türkiye ile Irak arasında ikinci sınır kapısı açılması konusunda görüş ayrılıkları olduğunu kabul eden Zebari, sorunun Kürdistan Demokratik Partisi lideri Mesud Barzani’den kaynaklanmadığını savundu.
Zebari konuyla ilgili olarak “Bu kesinlikle yanlış bir algılama, açıklık getirmek isterim. Sayın Barzani ya da Kürt yönetimi Türkiye ile ikinci sınır kapısının açılmasına Saddam döneminde karşı çıkıyordu; çünkü bu kapı Saddam’ın bölgesine bağlantı sağlayacakmış gibi bir izlenim yaratıyordu. Ama Saddam gittikten sonra Irak, elbette Türkiye ile ticaretini arttırmak istiyor.
Elbette herkes istiyor ikinci kapıyı. İkinci kapının yeri konusunda sorun tamamen teknik. Biz kararlarımızı Irak halkının çıkarlarına göre veriyoruz. Bu yeni Irak hükümetinin görüşü değil, ikinci kapıya karşı çıkan Saddam döneminin hükümetiydi. Biz ikinci kapının açılmasına destekleriz; kapının yerine ilişkin görüş ayrılıklarının giderilmesini isteriz. Buna karşı çıkan yok” yorumunu yaptı.
‘KERKÜK KERKÜKLÜLERİN OLMALI’
Hazırlanacak olan yeni Irak anayasasında Kerkük’ün stasünün hangi çerçevede ele alınacağına da açıklık getiren Zebari, “Biz bu konudaki tavrımızı birçok kere net olarak ortaya koyduk. Kerkük bir Irak şehridir, bir Türk şehri değildir. Geçen seçimler gösterdi ki, Kerkük’te oy kullananların ve belediye seçimlerini kazananların çoğu Birleşik Kürt İttifakı’ndan oldu. Ama Araplar ve Türkmenler de bu listede vardı. Kerkük’ün statüsü bütün toplulukların ortak kararıyla belirlenecek ama bir yol haritamız var. Kerkük’teki sorun aslında çözüldü. Geçici idari yasa bunun için atılması gereken adımları ortaya koydu; insanlar son sözlerini referandumda söyleyecek. Eğer komşu ülkelerin İstanbul toplantısında anlaştığımız gibi Irak’ın federal bir yapısı olacaksa Kerkük Kerküklülerin olmalı.
Arap, Türkmen ve Kürtler bu federal yapının mı, yoksa başkasının mı parçası olmak istediklerine karar verecek. Fakat durum önce normale dönmeli, güvenlik ve adalet sağlanmalı ve yerlerinden edilenler geri dönmeli. Kerkük tüm Iraklıların birlikte yaşadığı bir kardeşlik şehri olmalıdır. Bunun hassas bir konu olduğunu biliyoruz, ama tüm tarafların görmesi gereken bazı tarihi ve coğrafi gerçekler var”
(NTV)
