Konya’da çöken Zümrüt Apartmanı’ndan alınan beton numunelerinin, projede ve Deprem Yönetmeliği’nde öngörülen beton standartlarının yarısını bile bulmadığı ortaya çıktı.
Bilim adamlarının onlarca numune üzerinden yaptıkları testlerde, binada hazır beton yerine elle karılarak hazırlanmış beton kullanıldığı belirlendi. Standartlara uymayan beton yüzünden binanın taşıyıcı sisteminin, zincirin zayıf halkasının kopması gibi zayıf yerlerinden başlayarak yıkıldığı tespit edildi.
İki bilim adamı ve uzmanlarla Zümrüt Apartmanı’nın betonlarına basınç dayanım testi uygulayan Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) yetkilileri, elle beton dökümünün önüne geçilmesi, yasağın denetimle takibi, deprem yönetmeliğinde C20 olarak isimlendirilen beton dayanım standardının Avrupa’da olduğu gibi C30’a çıkartılması çağrısında bulundu. “Zümrüt Apartmanı’ndan çıkan beton, beton sınıfına bile girmiyor.” diyen yetkililer, Türkiye’de halen yüzde 25’i elle dökülen betonla inşa edilen yapılar olduğunu belirterek, elle beton dökme yasağının sıkı denetimlerle uygulanması gerektiğini vurguladı.
Basın toplantısı düzenleyerek, Zümrüt Apartmanı’ndan alınan beton örnekleri üzerinde yapılan testlerin sonuçlarını açıklayan THBB Başkanı Hakan Gürdal, “Buradan aldığımız numunelerin beton dayanımı maalesef istenen standartların çok altında çıktı. Testler bu binada kullanılan betonun dayanım sınıfının C8, C10 olduğunu ortaya koyuyor. Yani standartların yarısının altında değerlerle karşılaştık.” dedi. Gürdal, Kurban Bayramı’nın ikinci günü çökerek 92 kişinin ölümüne, 30 kişinin yaralanmasına neden olan binada kullanılan betonun beton sınıfına dahi girmeyecek şekilde kalitesiz olduğuna işaret etti.
“Onlarca vatandaşımıza mezar olan Zümrüt Apartmanı yıkıldığı günlerde bile Konya’da elle beton dökümü sürüyordu.” diyen Gürdal, elle ve betonyer makinesiyle beton dökümünün yasak olmasına rağmen devam ettiğini kaydetti. Gürdal, vatandaşların ev alırken, fayansına, manzarasına değil, önce betonuna bakması gerektiğini aktardı. THBB’ nin tespitlerine göre Konya’da kullanılan hazır betonların sınıfları da Türkiye ortalamasının altında. Bu ilde kullanılan hazır betonların yüzde 30’u C20 ve üzeri, yüzde 70’i ise bunun altında beton dayanım sınıfında. İlde yapılan konut tipi yapıların çoğu kooperatif olarak inşa ediliyor. Kooperatiflerdeki düşük ödemelerle 5–10 yıl arasında bitirilen inşaatların yarısında elle beton dökülüyor.
1998 Deprem Yönetmeliği’ne göre inşaatlarda kullanılan betonun en az C20 beton dayanım standardı olması, yasal zorunluluk. Birinci derece deprem kuşağında olmayan Avrupa Birliği’nin belirlediği en düşük beton standardı ise, C30 sınıfı beton. Mart 2004’ten itibaren Türkiye’nin de aynı standartlara tabi olması gerektiğini hatırlatan İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hulusi Özkul, dünyanın 100 yıldır kullandığı hazır betonun ülkemizde 1983’ten sonra kullanılmaya başlandığını kaydetti. Birliğin Ortadoğu Üniversitesi öğretim üyeleriyle iki yıl önce hazırladığı bir araştırmayı hatırlatan THBB Genel Sekreteri Ferruh Karakule ise, 11 katlı bir binada C14 yerine C35 gibi yüksek sınıf hazır beton kullanıldığında kaba yapı maliyetlerinin yüzde 6 düştüğünü hatırlattı. Karakule, “Ne ilginçtir ki Zümrüt Apartmanı da 11 katlı idi. Hazır beton bile kullanılmayan bu binanın C14 dayanım standardı öngörülüyordu. Bunun yarısını bile bulmayan standartlarla karşılaştık. Hazır beton, elle atılan betona oranla yüzde 25 daha ucuz olduğu halde, yıllardır kimse alışkanlığını terk etmiyor. Denetimler yapılamadığı için inşaatların en önemli yapısı olan kaba yapıları (kolon kiriş, betonarme kısmı) elle atılan betonlarla üretiliyor. Bu cahillik ve cinayetten başka bir şey değil.” diye konuştu.
Hazır betonculara göre alınması gereken
tedbirler şunlar:
Elle betonun kullanılmasına artık göz yumulmamalı. Elle dökülen betonla yapılan binalar kesinlikle yıkılmalı.
Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik’te bulunan en düşük beton sınıfı oranı C20’ standardından C30 sınıfına yükseltilmeli. Statik projeler beton dayanıklılığı, bu standart dikkate alarak yapılmalı.
İnşaatlarda Kalite Güvence Sistemi (KGS) belgeli hazır beton kullanılması zorunlu hale getirilmeli.
Yapı denetim sistemi tüm Türkiye’yi şamil hale getirilmeli. Kamu ve özel ayrımı yapılmadan bütün inşaatlar bu sisteme dahil edilmeli.
Kanun can güvenliği konusunda binaların en önemli kısmı olan sadece taşıyıcı sistemleri kapsamalı. Yapı sigortası sistemine geçilmeli.
Binanın taşıyıcı sistemleri teknik bir sorumlunun gözetiminde tutulmalı.
Betonun yerleştirilmesine ve bakımına özen gösterilmeli.
Ruhsat dosyalarında hazır beton fatura ve irsaliyesi aranmalı.
Kaliteli toplu konut teşvik edilmeli, kaçak yapılaşmanın önüne geçilmeli.
Mimar, mühendis, müteahhit, teknisyen, kalfa herkeste sadece diploma değil, yetkinlik şartı aranmalı.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 21:37
