DÜNYADA 34 MİLYON AİDS'Lİ VAR
ANKARA - Her yıl çok sayıda kişinin ölümüne neden olan HIV virüsünün yayılması ve AIDS hastalığının artışına karşı bilincin yükseltilmesi ve farkındalığın artırılabilmesi amacıyla 1 Aralık'ta ''Dünya AIDS Günü'' olarak kabul edildi. Bu çerçevede dünya genelinde birçok etkinlik düzenleniyor.
HIV-AIDS, İnsan İmmun Yetmezlik Virüsü ve bu virüsün oluşturduğu Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu olarak tanımlanıyor.
Dünya AIDS Raporu 2011 verilerine göre, dünya genelinde 34 milyon kişi HIV ile yaşıyor. Bunun 30,1 milyonu yetişkin, 16,8 milyonu kadın ve 3,4 milyonu 15 yaş altından oluşuyor. 2010 yılında yeni enfekte olan 2,7 milyon kişinin 2,3 milyonu çocuk ve 390 bini 15 yaş altı çocuktan oluşuyor. 2010 yılında dünya genelinde 1,8 milyon kişi AIDS nedeniyle yaşamını kaybetti. Bu kişilerin 1,5 milyonu yetişkin, 250 bini ise 15 yaş altı çocuk.
AIDS epidemisinin küresel özetine bakıldığında 2010'da yaklaşık 700 bin AIDS ile ilintili ölümün engellendiği tahmin ediliyor. Antiretroviral tedavi için uygun kişilerin yaklaşık yarısı (yüzde 47'si) şimdi tedaviye ulaşabiliyor. 2010 sonunda düşük ve orta gelirli ülkelerdeki 14,2 milyon tedavi adayı kişilerin 6,6 milyonu tedaviye ulaşabiliyordu.
HIV ile yaşayan kadınların oranı küresel bazda yüzde 50 ile sabit kaldı. Kadınlar sahra-altı Afrika'da daha fazla etkilendiler (tüm HIV ile yaşayanların yüzde 59'u). 2010'da HIV ile yaşayan gebe kadınların yüzde 48'i çocuğa HIV geçişini önlemede etkili olan ilaç rejimlerine ulaştı.
Yıllık yeni enfeksiyonlar 1997 ile 2010 yılları arasında yüzde 21 oranında düştü.
-Rusya ve Ukrayna, bölgedeki epidemi açısından ilk sırada-
Verilere göre, HIV ile yaşayanların sayısı belli bölgelerde artış gösterdi. Buna göre, Doğu Avrupa ve Orta Asya'da 2001'den beri HIV ile yaşayanların sayısı yüzde 250 arttı. Rusya ve Ukrayna, bölgedeki epideminin yaklaşık yüzde 90'ına sahip bulunuyor.
Bölgesel epidemi açısından, 2010'da tüm HIV ile yaşayan kişilerin yüzde 68'inin Sahra-altı Afrika bölgesinde olduğu tahmin ediliyor. Bu bölge küresel nüfusun sadece yüzde 12'sini oluşturuyor.
Güney Afrika, dünyada en fazla HIV ile yaşayan kişinin olduğu ülke olarak gösteriliyor. Bu oranın 5,6 milyon olduğu öngörülüyor. 2010'da bölge, tüm yeni HIV enfeksiyonlarının yüzde 70'ine sahip olması ile dikkati çekiyor.
Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da da son 10 yılda HIV ile yaşayan kişi sayısı artış gösterdi. Yeni enfeksiyon ve AIDS ile ilişkili ölüm sayıları yükseldi. Bölgedeki HIV yaygınlığı 2010'da yüzde 0,2 ile düşük kaldı. Dijibouti ve Güney Sudan hariç ulusal HIV yaygınlığı yüzde 1'i geçti.
Son on yılda AIDS ölümlerinde belirgin artış oldu. 2010'da 90 bin yetişkin ve çocuk öldü. Bu sayı, 2001'de 7 bin 800 idi. Ölümlerde etkili olan enjekte ilaç kullanımı, hala ana neden olmaya devam etti.
-Bulgaristan'da HIV vaka oranları 2 katına çıktı-
Kuzey Amerika ve Batı ve Orta Avrupa ise HIV epidemisi göreceli olarak aynı kaldı. 2001-2010 arasında Batı ve Orta Avrupa'da yetişkin ve çocuk yeni vaka sayısı daha önceki yallarda olduğu gibi 30 bin ile sınırlandı.
Kuzey Amerika'da yıllık yeni vaka sayısında küçük bir artış oldu. 2001'de 49 bin olan sayı, 2010'da 58 bine yükseldi.
Batı ve Orta Avrupa'da farklı trendler görüldü. Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Litvanya, Slovakya ve Slovenya'da HIV vaka oranları 2000-2009 arasında iki katına çıktı. Latviya, Portekiz ve Romanya'da ise yeni HIV vaka sayısı yüzde 20'den fazla düştü.
-2010'da günde 7 bin yeni enfeksiyon-
Verilere göre, 2010'da günde 7 bin yeni enfeksiyon görülüyor. Bunun, yüzde 97'si düşük ve orta gelirli ülkelerde kendini gösteriyor. Bu sayının yaklaşık bini 15 yaş altı çocuklardan, ortalama 6 bini 15 yaş üstü yetişkinlerden oluşuyor. Yeni enfeksiyonunun yüzde 48'e yakını kadınlar arasında, yüzde 42'si 15-24 arasındaki gençlerde görülüyor.
-Gençler, yeni HIV enfeksiyonların azalmasında öncü rol üstleniyor-
Yapılan çalışmalarda, HIV tedavisinin hastalığı önleme çabalarına yardımcı olduğu belirlendi.
Buna göre, tedavinin bulaşmayı yüzde 96'ya kadar azaltabileceğine dair güçlü kanıt elde edildi. Tedavinin hali hazırda yeni enfeksiyonların düşmesine yardımcı olduğu yönünde ortaya çıkan göstergeler sunuldu.
Gençler, yeni HIV enfeksiyonların azalmasında öncü rol üstleniyor. Gençlerde, yeni enfeksiyonlardaki düşme cinsel davranışlardaki değişimler ve artan tedaviye ulaşma sayesinde başarılıyor. 2010'da en yüksek prevalanslı 21 ülkede gençler arasında (15-24 yaşlar) prevalansta düşmeler rapor edildi.
-Akıllı yatırımlarla AIDS'i sonlandırmak mümkün-
Raporda, ülkelerin akıllıca yatırım yapmaları halinde AIDS epidemisinin sonlandırılmasının mümkün olduğu vurgulanıyor.
2010'da donör ülkelerden fonlar yüzde 10 oranında azaldı. Bu nedenle, zor ekonomi şartlarında paranın en fazla etki yapacağı yere gitmesi tavsiye ediliyor.
Birleşmiş Milletler AIDS'le Mücadele Programı'nın (UNAIDS) yeni yatırım çerçevesinin ülkeleri 2015 hedeflerine ulaştırabileceği vurgulanıyor. UNAIDS'in, yüksek etkili, kanıt temelli, yüksek değerli stratejilere odaklanan yeni bir çerçeve haritasına sahip olduğu belirtiliyor. Hedefe ulaşılabilmesi için kaynaklarda 2015'e kadar 22-24 milyar dolar bir artışa ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekiliyor.
