AK PARTİ, OSMANLI DEVLETİ'NİN DIŞ BORÇLANMASINI MERCEK ALTINA ALDI

DEVLET ARIK ANKARA - Kitapta, Türkiye'nin Osmanlı dönemindeki acı tecrübelerden hala ders almadığı vurgulandı. Açba, ''Ulaşılan son durum, Cumhuriyet öncesi dönemin acı tecrübelerinden ders alınmadığını gösteriyor. Cumhuriyet öncesinde 1854 yılında başlayan borçlanma zinciri 1954 yılında 100 yıllık acı bir tecrübeyle kırılabilmiş ancak 1950'li yıllarda başlayan yeni bir borçlanma zinciri 50 yılı aşan bir maziyle kalınlaşarak devam etmektedir'' uyarısında bulundu. Açba tarafından kaleme alınan 'Osmanlı Devleti'nin Dış Borçlanması' adlı kitap Vadi Yayınları'ndan çıktı. Kitapta, Osmanlı Devleti'nin ilk dış borçlanma teşebbüsleri, Osmanlı Devleti'nin mali ve iktisadi yapısının giderek zayıflaması, borçlanma yılları ve mali iflas, yeniden borçlanma dönemi, mali iflastan ekonomik vesayete geçiş, Düyun-u Umumiye İdaresi, Düyunu Umumiye'den yabancı sermayeli işletmeciliğe geçiş konuları yer alıyor. AK Parti'li Açba kitabın önsözünde, 2000'li yılların kalkınma çabası içinde olan pek çok ülke için bunalım yılları olarak devam ettiğini belirterek, dünya gündeminde hiç eksik olmayan bir konunun az gelişmiş ülkelerin dış borç krizleri olduğunu bildirdi. Net sermaye ihraç etme konumuna gelen borçlu ülkelerin borç çıkmazından kurtulmalarının yakın bir gelecekte mümkün görünmediğine işaret eden Açba, dünya borçlu ülkeler sıralamasında önemli bir yeri işgal eden Türkiye'nin hiçbir ülkenin sahip olmadığı acı bir borç deneyimine sahip olduğunu vurguladı. Ulaşılan son durumun Cumhuriyet öncesi dönemin acı tecrebülerinden ders alınmadığını gösterdiğini belirten Açba, ''Gerçekten Cumhuriyet öncesinde 1854 yılında başlayan borçlanma zinciri 1954 yılında 100 yıllık acı bir tecrübeyle kırılabilmiştir. Ancak 1950'li yıllarda başlayan yeni borçlanma zinciri 50 yılı aşan bir maziyle kalınlaşarak devam etmektedir'' dedi. 'GEÇMİŞTEN DERS ALINMADI' Geçmişten ders alınıp alınmadığını, Osmanlı Devleti'nin hangi şartlarda borçlandığını ve alacaklılarla ilişkilerinin iktisadi, siyasi ve sosyal boyutlarını bir bütün halinde belirlemek amacıyla bu kitabı kaleme aldığını ifade eden Açba, Osmanlı Devleti'nin ilk dış borçlanmasının 1854'de Kırım Savaşı'nın finansmanı nedeniyle olduğunu kaydetti. Açba, Osmanlı'nın kuruluşundan 1854 yılına kadar beş asırlık uzun bir dönemde hiç dış borç almadığını ancak dış borçlanma arayışına 1783'den itibaren girdiğini hatırlattı. Osmanlı Devleti'nin gerileme dönemlerindeki iksitadi ve mali yapısındaki zayıflamayı savaşlar ve siyasi gelişmeleri de incelediklerinin altını çizen Açba, gerileme döneminin hızlanmasında etkili olan 1898 ve diğer ticaret sözleşmelerinin iktisadi ve mali yapı üzerindeki etkilerini siyasal gelişmelerle bağlantılı olarak tespit ettiklerini kaydetti. İlk borç anlaşmasının yapıldığı 1854 yılını takip eden diğer borçlanmaları mali iflas eşiğine kadar ekonomik, siyasi ve sosyal boyutlarıyla belirlemeye çalıştıklarını ifade eden Açba, dönem içindeki dış borçların kağıt para uygulaması ve iç borçlanma ile birlikte değerlendirildiğini bildirdi. Kriz içine girilme eğilimi güçlendiğinde uygulanan mali ıslahat programlarında kamu maliyesi alanında uygulamaya konulan tedbirlerin de gözler önüne serildiğine dikkat çeken Açba, 1881'de Osmanlı Devleti'nin gelir kaynaklarının önemli bir kısmının alacaklıların idaresine terk eden alacaklılar temsilcilerinin oluşturduğu Düyun-u Umumiye İdaresi ve bu idarenin faaliyetleri, yabancı sermayeli işletmeciliğe geçiş dönemi, Avrupalı alacaklılar ve Osmanlı Devleti'nin himayesindeki azınlıkların mali ilişkilerinin de konu edildiğini bildirdi. Açba, kitabının son bölümünde ise borçların ne şekilde tasfiye edildiğini ve yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin yükümlülüklerini nasıl ortaya koyduğunu dile getirdi. Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 22:39