ÜMİT GÖKMEN
ANKARA (İHA) - Konuya ilişkin ATO''dan yapılan yazılı açıklamaya göre, ucuz havale çalışması sonucu tüketicinin cebini yakmayacak havale formülleri şöyle:
- Posta havalesi çoğu bankanın havale ücretinden çok daha ucuz. Örneğin, PTT yurtiçi havale ücreti olarak 250 milyon liraya kadar 3 milyon, 250-500 milyon lira arası için 5 milyon, 500 milyon-1 milyar lira arası için 8 milyon, 1-5 milyar arası için 12 milyon, 5-10 milyar arası için 15 milyon lira ücret alıyor.
- Bankaların çoğu internet üzerinden havale ve EFT (başka bankaya para transferi) için ücret almıyor. Bazı bankalar da 500 bin yada 750 bin lira gibi cüzi ücretler talep ediyor. İnternet şubesini kullanmak için bankada bir hesabın, hesapta da paranın bulunması gerekiyor.
- Bazı bankaların telefon ile havale uygulaması bulunuyor. ''İnteraktif Telefon Bankacılığı'' olarak adlandırılan bu sistem, 444''lü telefon hatları aranarak ücretsiz yada cüzi bir ücret karşılığı kullanılabiliyor. Bu yöntemde de ilgili bankada hesabınız ve hesapta da paranızın bulunması gerekiyor.
- Bankaların ATM''lerinden havale yapmak şubelerinden havale yapmaktan çok daha ucuz. Hatta çoğu bankada ücretsiz. Örneğin bir bankanın hesabı ve bu hesaba bağlı bankamatik kartı bulunan bir tüketici, ATM''den aynı bankada hesabı bulunan bir başka kişiye havale yapabiliyor.
- Bazı bankaların ''kasamatik'', ''netmatik'', ''müşteri çağrı merkezi'' gibi isimler altında alternatif havale yöntemleri de bulunuyor.
ATO''nun yaptığı çalışmada, bankaların vatandaşları sıkıntıya soktuğunu iddia ettiği uygulamalar ise şunlar:
- Bazı bankalar, bir sorunu için bankanın 444''lü numarasını arayan vatandaşa ''İnceleyelim, biz sizi arayalım'' diyerek, müşteri banka tarafından arandığında bu defa bankanın cevaben arama ücreti talep etmesi.
- Hesaptan hesaba, kasadan hesaba, hesaptan isme, kasadan isme havalelerde ücretlerin farklılık göstermesi. Örneğin, hesaba havale yapmanın bedeli 4 milyon 500 bin lira ile 150 milyon lira arasında değişiyor.
- Askerdeki oğlunun hesabına 100 milyon lira para yatıracak olan bir vatandaştan 10 milyon lira havale ücreti istenmesi.
- Üyesi olduğu arsa kooperatifine her ay 15 milyon aidat ödeyen bir vatandaştan, kooperatifin hesabının bulunduğu banka şubesi tarafından 20 milyon lira havale ücreti istenmesi.
- Kirasını ödemek için bankaya giden vatandaştan ev sahibinin hesabına 50 milyon lira yatırmak için 20 milyon lira ödeme yapmak zorunda kalması.
- Bir bankanın herhangi bir şubesinden, aynı bankanın bir başka şubesinde bulunan döviz hesabından para çekmek isteyen birinden 15 milyon lira EFT ücreti talep edilmesi.
- Bir bankanın internet şubesinden bir başka şubesine isme EFT yapacak olan kişiden, 400 milyon liralık havale karşılığı 20 milyon lira komisyon ödemesi ancak EFT yapılan bankanın parayı karşı tarafa öderken, havaleyi alandan da 20 milyon lira komisyon talep etmesi.
ATO''nun yaptığı tespitlerde, bunlara karşılık vatandaşların bankaların pahalı havale ücretleri karşısında gerçekleştirdiği güvensiz uygulamalar ise bankamatik kartını daha sık kullanma, başka bir şehre havale yapmak gerektiğinde parayı şehirlerarası otobüsle gönderme, başka şehre havale yapması gereken kişinin, aynı şehre giden bir tanıdığı aracılığıyla para göndermesi, vatandaşların PTT yada kargo şirketleri aracılığıyla kitap, giyecek yada kuru gıda paketleri arasına gizleyerek para transferi yapması, yasak olmasına karşın mektubun arasına para sıkıştırılarak postaya verilmesi olarak gösteriliyor.
ATO Başkanı Sinan Aygün, konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, tüketicinin bankalardan havale yaparken havale geçirmesinin çok normal olduğunu belirterek, ''''Bankalar, 15 milyon liralık havale için 20 milyon lira havale ücreti talep ediyor. Vatandaş da bankaları Allah''a havale edip kendi yöntemlerini geliştiriyor. Böyle etkiye böyle tepki. Tüketicinin para transferi yaparken güvenli olmayan yolları tercih etmesi son derece üzücü. Ancak mecbur kaldıkları da belli. Bankalar elbette ki ticaret yapıyor. Hizmet veriyorsa karşılığını da alacak. Ancak bakıyorsunuz bir banka 10 milyon lira alıyor, diğer banka 20 milyon lira alıyor. Buna da serbest ticaret deniyor. Yasalarımızda buna karşı bir yaptırım yok. Tüketici yaptırımı kendisi uygulayacak. Ucuz banka ile çalışacak. Pahalıcı bezirgan cezalandırılmazsa, ucuz hizmet veren nasıl ödüllendirilecek? Bu nedenle görev tüketiciye düşüyor. Tüketici ucuz hizmet veren bankayı ödüllendirmeli. Bu olmadığı takdirde Bankalar da hizmeti kaç liraya versem gidiyor der, yüksek fiyatı uygular. Tüketici tıpkı, karakola yolunun düşmesinden nasıl çekiniyorsa, bankalara yolunun düşmesinden o derece çekinir hale geldi. Tüketici için bankaya düşmek mahkemeye düşmekten farksız. Maalesef vatandaş bankalardan soğudu'''' dedi.
ATO''nun yaptığı değerlendirmede bazı bankaların havale ve eft uygulamalarında vatandaştan aldığı ücretler ise şöyle:
Yapı Kredi: İsme havale en az 20, en fazla 110 milyon, hesaba havale en az 17.5, en fazla 65 milyon lira.
Şekerbank; 1 milyar liraya kadar hesaba 10, isme 12 milyon, 1-5 milyar arası hesaba 12, isme 18 milyon lira.
HSBC: İsme havale (vezneden) en az 15, en fazla 100 milyon, isme havale (hesaptan) en az 12.5, en fazla 75 milyon lira.
Citibank; Ücretsiz 500 milyona kadar 10, 500 milyon-1 milyar 999 milyon lira arası 20 milyon.
Finansbank: Hesaptan hesaba 5 milyon, hesaptan kasaya en az 10 en fazla 50, kasadan hesaba en az 15 en fazla 75, kasadan kasaya en az 20 en fazla 100 milyon, şubeden en az 10 milyon, en fazla 2 milyar lira.
Dışbank: Kasadan isme havale en az 17, en fazla 100 milyon, hesaptan isme havale en az 15-75, en fazla 100 kasadan hesaba havale en az 15, en fazla 100, hesaptan hesaba havale en az 8 milyon en az 15, en fazla 100 milyon lira.
Akbank: En az 15, en fazla 150 milyon, hesaptan EFT en az 17.5, en fazla 120 milyon.
Garanti Bankası: Kasadan isme havale en az 25, en fazla 150, kasadan hesaba en az 20 en fazla 100, hesaptan isme en az 20, en fazla 100, hesaptan hesaba 8 milyon, hesaptan EFT en az 17, en fazla 100 milyon lira.
Ziraat Bankası: 100 milyona kadar 4.5, 100 milyon üzeri işlemlerden 10 milyon lira tahsil ediliyor. Binde 5 komisyon ve 5 milyon lira haberleşme ücreti.
Vakıfbank: 500 milyona kadar 7, 501 milyon-1 milyar arası 14 milyon, giden EFT''lerden 14 milyon lira, başkası hesaba para yatırdığı zaman havale ücreti alınıyor. İnternet ve telefondan sadece EFT için 1 milyon lira alınıyor.
İş Bankası: İsme havale 300 milyona kadar 10, 300 milyon üzeri en az 20, en fazla 100 milyon, hesaba havale en az 18, en fazla 100 milyon, en az 20, en fazla 100 milyon lira.
Güncellenme Tarihi : 17.3.2016 11:08
