AVRUPA BASININDA BUGÜN...

LONDRA (İHA) - Avrupa basınında bugün; İran'a yönelik tepkide yöntemin ne olması gerektiği yönündeki tartışmalar, Türkiye'deki kuş gribi vakaları, Avrupa Anayasası ile ilgili değerlendirmeler, Almanya Başbakanı Angela Merkel-ABD Başkanı George W. Bush görüşmesi ve İngiliz ordusundan Tuğgeneral Nigel Aylwin Foster'ın Irak'taki Amerikan ordusuna eleştirileri öne çıkıyor.
BBC'nin Türkçe internet sitesi "www.bbc.co.uk/turkish" adresinde yer alan basın özetlerine göre, Avrupa'nın gözü bugün İran'ın nükleer araştırmalarını yeniden başlatma kararı ile ilgili gelişmeleri görüşmek üzere bir araya gelecek Almanya, Fransa ve İngiltere bakanlarının toplantısında.
Times, bundan sonraki süreci anlatırken, bakanların muhtemelen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nı (UAEA) iki hafta içinde toplantıya çağıracaklarını, burada da BM Güvenlik Konseyi'ne sevk kararı çıkacağını belirtiyor.
Times, Güvenlik Konseyi'nin ise muhtemelen herhangi bir adım atmadan önce Kurum'un başkanı Muhammed El Baradey'den yeni bir rapor isteyeceğini kaydederek, "Rapor 30 gün içinde hazırlanacak. Bunun ardından da 15 üye İran'dan eylem talep edip yaptırım ihtimalini değerlendirmeye başlayacak" ifadesini kullandı.
Almanya'dan Frankfurter Rundschau, "İngiltere bu konuda 'her seçenek için kapı açık' derken, sanki bir sürü etkili seçenek varmış gibi konuşuyor. Batı oldukça çaresiz, sürecin tırmanması kaçınılmaz; hala belirsiz olan tek şey tırmanmanın ne hızda olacağı" yorumunda bulundu.
Fransa'da yayımlanan Le Monde, İran'ın meseleyi dönüşü olmayan bir noktaya taşıdığı yorumunu yapıyor:
"İran, Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinin uyarılarına kulaklarını tıkayarak Amerikalı ve Avrupalıların çizdiği kırmızı çizgiyi geçti. Meydan okuma, İran'ın genel tavrı açısından mantıklı. İran, uluslararası toplum içindeki bölünmelerden faydalanarak zaman kazanmaya çalışıyor."

"MÜEYYİDELER REJİMİ GÜÇLENDİRİR"
Guardian'da yazan Timothy Garton-Ash, yaptırım gibi dış baskıların rejimi zayıflatmayıp
güçlendireceğini vurguluyor.
Garton-Ash, "Ne yaptırımlar, ne de askeri müdahale çözüm olabilir" diyerek; uluslararası toplumu İran halkını karşısına almaması konusunda uyarıyor.
Yazar, "Avrupalılar İran'ın nükleer silah edinmesi ihtimalini çok ciddiye almalı. Avrupa ve Amerika istihbarat servisleri eldeki tüm bilgilerini paylaşmalı. Bunun ardından nasıl bir diplomatik adım atabileceğimizi değerlendirmeliyiz. Bunu yaparken de İsrail hariç muhtemelen bölgedeki en batı yanlısı halk olan İran toplumunun başlıca müttefikimiz olduğunu unutmamalıyız" ifadelerini kullandı.
Independent yazarı Adrian Hamilton ise İran'ın uluslararası anlaşmalar uyarınca nükleer program geliştirme hakkı olduğunu vurgulayarak, "Gerçeği kabul edelim, İran yanlış bir şey yapmıyor" dedi.
"İranlılar çetin pazarlıktan keyif alır ve egemenlik hakları konusunda son derece milliyetçidir" satırlarına yer veren Hamilton, "Uluslararası toplum bile bile, bu noktaların her ikisini de zorladı. Bu yüzleşmenin kontrolden çıkmasına gerek yok. İran uranyumunu zenginleştirecek. Burası kesin. Avrupalıların, gönülsüz bulduğu önerilerini de kabul etmeyecek. Ama İran bir enerji kaynağı olarak tecrit edilemeyecek kadar önemli, itilip kakılamayacak kadar gururlu. Uluslararası toplumun elinde, nükleer programın barışçı amaçlarla yürütülmesini temin edecek katı denetimler yaptırmak için nüfuz var. Var gücüyle bu denetimi sağlamaya çalışmalı. Rejimi beğenmeyebilirsiniz ama İran, Orta Doğu'da kilit oyunculardan birisi ve bizim de onlara buna uygun şekilde muamele etmemiz gerek" ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE'DEKİ KUŞ GRİBİ VAKALARI
İngiliz basını Türkiye'de 81 ilin üçte birinde görüldüğüne dikkat çektiği kuş gribiyle ilgili gelişmeleri izlemeyi sürdürüyor.
Financial Times, BM'nin, kuş gribinin Türkiye'de, 'yaygın ve bölgede olağan şekilde görülen bir hastalık' niteliği kazanmasından endişe ettiğine dikkat çekiyor.
Gazete, "Türkiye'deki Dünya Sağlık Örgütü ekibinin başkanı Guenael Rodier Türkiye'de insanların hayvanlarıyla daha yakın temasta olduğuna dikkat çekerek, 'Türkiye'de insan ve hayvan alemleri arasındaki cephe hattı başka ülkelerdekinden çok daha uzun' dedi" yazdı.
Guardian da Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) yetkilisi Juan Lubroth'un sıkı önlemler sonucu virüs "bilinen ve henüz bilinmeyen her yerde" tecrit edilemezse daha pek çok hayvan ve insan vakasıyla karşılaşabileceği uyarısına yer veriyor.
Times krizin oluşturduğu tehlikeyi bir karikatürle tasvir ediyor. Karikatürde 'mahşerin dört atlısı' görülüyor, can almak için dört nala giden üç atlının yanındaki dördüncü binici ise, bir tavuk üzerinde yol alıyor.
Times, risk danışma kuruluşu Maplecroft'a göre, insandan insana yayılan bir salgın tehdidi açısından, en büyük tehlike altındaki ülkelerin şu ana dek virüsün insanlarda belirlendiği ve Türkiye'nin de aralarında olduğu ülkeler olduğunu duyurdu. Kuruluş, ekonominin dışa açıklığı, kentsel nüfus yoğunluğu, turist ve göçmen trafiği gibi unsurların riski artırdığı yargısında bulunuyor. Bu ölçütlere göre, hastalığın yayılması riski açısından dünyada ilk sırada gelen ülke ise İngiltere. Salgından etkilenme oranına göre ise, İngiltere'nin yeri, yapılan hazırlıkların etkisiyle 25. sıraya iniyor.
ABD ve Avustralya'nın öncülüğünde Sydney'de devam eden İklim Değişikliği Konferansı konusuna eleştirel yaklaşan Independent, sorunun yadsındığını iddia etti:
"Küresel ısınmaya dair kana'fdlar İran'ın nükleer silah edinmesi ihtimalini çok ciddiye aıtlar katlanarak artıyor. Radikal eylem ihtiyacı ertelenemez. Uluslararası Enerji Ajansı'na göre hükümetler enerji siyasetlerini böyle sürdürürse, 2030'da atmosfere bırakılan gazlar 2005'ten yüzde 50 fazla olacak. Bu sorun, çözümü piyasa koşullarına bırakılamayacak kadar ciddi."

"BİTKİLERİN METAN ÜRETTİĞİ BELİRLENDİ"
Daily Telegraph ise ormanların metan ürettiğinin belirlendiğini aktarıyor.
"İlk kez bitkilerin en tehlikeli sera gazlarından birisi olan metanı kayda değer miktarlarda ürettiği belirlendi" diye yazan Daily Telegraph, "Yeni Zelanda'daki Ulusal Su ve Atmosfer Araştırmaları Enstitüsü, karbondioksiti çekip nötralize ederek küresel ısınmayı azalttığını bildiğimiz ormanların, 'metan üreterek ısınmayı artırması ihtimalini belirledik' diyor" gelişmesine yer verdi.
Ancak uzmanlar yine de metan üretiminin etkisinin karbondioksitte sağlanan fayda karşısında ağırlık taşımayacağını savunuyor.
AB'nin anayasası konusunda son günlerdeki temaslar konuyu yeniden gündeme taşıdı.
Avusturya gazetesi Der Standard, "Avusturya'nın anayasa planları püskürtüldü" manşetini kullandı.
Gazete, "Dönem başkanı ve Avusturya Başbakanı Wolfgang Schüssel'in 'anayasa ölmedi' sözlerinden sadece iki gün sonra, Hollanda Dışişleri Bakanı anayasa taslağının 'ölmüş' olduğunu ilan etti. Ben Bot, Avusturya'nın bu konudaki tartışmaları yeniden açma önerisini de kesin bir dille reddetti. Hollandalıların yüzde 61 ile reddettiği anayasa ardından, Avrupa hala Hollanda siyasetindeki tabu konulardan birisi" satırlarına yer verdi.
İngitere'de Daily Telegraph, Bot'un bu açıklama ile, Avrupalı liderlerin aylardır süren 'bu gerçeği ilk ilan eden kişi ben olmayayım' mücadelesine ve gerçeği yumuşatma çabaları dönemine nokta koyduğunu yazıyor.
Almanya'dan Der Tagesspiegel ise Anayasanın ölmediğini savunmanın; "Yaşayan Ölülerin Gecesi" adlı filmi akla getirdiğinden söz etti:
"Anlaşılan o ki zombiler Viyana'ya varmış. Başbakan Schüssel'in kendisine iddialı bir rol biçmek istemesi anlaşılabilir ama, kendisi yanlış filmde... Çünkü anayasa şu haliyle yeniden canlandırılamaz."

MERKEL-BUSH GÖRÜŞMESİ
Gazete Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın anayasanın sadece bazı bölümlerini alıp kullanma önerisini daha akılcı buluyor:
"Fransa Cumhurbaşkanı haklı, ölümden sonra yapılabilecek tek şey, cesedi organ naklinde kullanmak."
Almanya Başbakanı Angela Merkel, bugün ilk Washington gezisi için yola çıkmaya hazırlanırken Financial Times'ta Quentin Peel, ilişkilerin, olası seyrini tartışıyor.
Peel, Merkel'in Almanya - ABD ilişkilerinin yakınlaşması hedefinin tarafların çıkarları ölçüsünde gerçekleşebileceğine dikkat çekiyor.
"Görüşmenin zamanlamasını veya iki lider arasında yakalanacak kimyayı aşırı öne çıkarmak yanlış olur" diyen yazar, "Siyasetleri ve kişileri bir kenara bıraktığınızda; sonuçta şimdi Amerika ve Almanya soğuk savaş günlerine göre çok farklı ülkeler. Bayan Merkel'in dış politikanın özünü ne ölçüde değiştireceğini ya değiştirebileceğini abartmak hatalı sonuç verir. Ancak Merkel dengeli hareket ediyor. Önce atmosferi ılımlılaştırıp sonra hamlesini yapıyor. 'Guantanamo gibi bir kurum olmamala'fdlar İran'ın nükleer silah edinmesi ihtimalini çok ciddiye aı' sözlerini (Gerhard) Schröder söylese Beyaz Saray'da kıyamet kopardı. Merkel'in sözlerini sadece hafifçe kaşlarını kaldırarak dinlediler. Amerika Bush'tan beri değil, soğuk savaştan beri daha tek taraflı hareket ediyor. Almanya da Berlin Duvarı'nın yıkılmasından bu yana ulusal çıkarları konusunda daha hassas. Bu açıdan Merkel de en az Schröder kadar iddialı olacaktır. Öte yandan Merkel, Amerika'nın arzusunun aksine Türkiye'yi Avrupa Birliği'ne üye olarak kabul etmeye istekli değil, Ukrayna'ya üyelik kapısını aralamaya da... Merkel pragmatik bir lider. Önce Alman, sonra Avrupalı, sonra Atlantik ilişkileri mensubu. Bush bunu anlayabilirse, iyi geçinecekler" yorumunu yaptı.

ABD'DE YOLSUZLUK İDDİALARI
ABD'nin gündemini en çok meşgul eden konulardan birisi Kongre üzerinde dolaşan yolsuzluk soruşturmaları ihtimali.
Daily Telegraph, sayfalarında demokratların Kongre'deki 40 yıllık hükmüne son vermiş olan eski cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich ile yaptığı bir mülakata yer veriyor. Gingrich Cumhuriyetçi siyasetçilere uyarılarda bulunuyor.
"İnsanlar bizi yolsuzluğa göz yuman kişiler olarak görürse başımız gerçekten dertte" diyen Gingrich, gündemdeki mali skandalların cumhuriyetçileri yaklaşan Kongre ara seçimlerinde zorda bırakabileceğini kabul eden ilk düzey yetkili oldu. Gingrich, "Cumhuriyetçiler şimdi, yeniden bir reform partisi olduklarını kanıtlayarak lobicilik ve siyasette bağış parasının kullanımı konularında çok ciddi reformlar yapmalı. Bunun başka yolu yok" diyor.
Ukrayna'da Rusya ile yapılan doğal gaz anlaşmasına tepki olarak hükümetin düşürülmesi sonrası belirsizlik hakim.
Financial Times, hükümetin düşürülmesi konusundaki hukuki tartışmalar sürerken, muhaliflerin Mart ayındaki genel seçime anlaşmanın yeniden müzakeresi vaadiyle gireceğini; Ukrayna'nın Rusya ile yaptığı anlaşmanın hükümlerinin şimdiden tehlikede göründüğünü savunuyor:
"Ukrayna şimdi 95 dolara yükselen fiyattaki artışı karşılamak için başta Türkmenistan olmak üzere diğer Orta Asya ülkelerinin gazına ağırlık verecek ama Türkmenlerin de, şu anda 50 dolar olan fiyatlarını artırmak üzere harekete geçmesi bariz bir risk."
Independent, gelişmelerin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko'yu işbirliğine sevk ettiğini belirterek "Putin devrimciler arasında yeni dostlar buldu" yorumunu yapıyor.

"YUŞÇENKO, SİYASİ DÜŞMANLARINI FIRSATÇILIKLA SUÇLUYOR"
Times başyazısında Cumhurbaşkanı Yuşçenko'nun siyasi düşmanlarını fırsatçılıkla suçladığını kaydetti:
"Bu açmaz Turuncu Devrim'in, bir önceki Moskova yanlısı hükümetin tipik özelliği olan fırsatçılık ve iç çekişmeler dönemini geride bırakacağı umutlarına son veriyor. Yuşçenko, yönetimindeki yolsuzluk suçlamaları dolayısıyla zaten zayıflamış durumda. Aksayan ekonomi ve anayasal açmaz, düşmanlarına seçim öncesi daha fazla sorun çıkarma fırsatı veriyor. Rusya da Ukrayna da kavgalarının kendi kendilerine nasıl zarar verdiğini çabucak fark etti. Yuşçenko dün Putin ile uzlaşma dilini konuşuyordu. İyi komşuluk ilişkileri her iki taraftaki milliyetçilerin de arzusu değil. Her iki liderin de şimdi onları başarısızlığa uğratması gerekiyor."
ala'fdlar İran'ın nükleer silah edinmesi ihtimalini çok ciddiye aİngiliz ordusundan Tuğgeneral Nigel Aylwin Foster'ın Irak'taki Amerikan ordusuna eleştirileri, hemen tüm İngiliz gazetelerinde yer buldu.
Guardian Irak ordusunun eğitiminden sorumlu en üst düzey ikinci yetkili olan Aylwin Foster'ın hükümlerini şöyle sıralıyor:
"Aylwin Foster, Irak'taki Amerikan ordusunu kültürel hassasiyetlere göre davranamamak, kurumsal ırkçılık, yersiz iyimserlik ve isyancılarla mücadeleye uygun eğitim almamış olmakla eleştiriyor. Güç kullanımına aşırı vurgu yapıldığını, her şeyin başarılabileceği anlayışının askerleri bir şeyler yanlış gittiğinde üstlerine bildirmemeye sevk ettiğini söylüyor. Şaşırtıcı olan Amerikan kara kuvvetlerinin dergisi Military Review'un bu sert yorumları yayımlama kararı alması."
Ancak gazete İngiliz tuğgeneralin bazı Amerikalı generallerce "ukala ve züppece davranmakla" eleştirildiğini de ekledi.
İngiltere'de iç gündemde çocukları taciz sicili bulunan kişilerin okullarda çalışmak için onay aldığının belirlenmesi ile patlak veren tartışma da önemli yer tutuyor.
Times bugün manşetine taşıdığı haberde, en az 10 taciz mahkumunun son üç yılda çocuklarla iç içe olacakları işlerde çalışmak için ilgili makamlardan olur aldığını duyuruyor. Daily Telegraph bu skandalın ardından Eğitim Bakanı Ruth Kelly'nin geleceğinin belirsiz olduğu yorumunu yaptı.