Ailelerimizden bize miras kalan ırsi hastalıklar özellikle ileri yaşlarda ortaya çıkarak, hem yaşam kalitemizi düşürüyor hem de hayatımızı tehdit ediyor. Kalp göğüs kanseri, şişmanlık gibi hastalıklarda aileden gelen özelliklerin önemi büyük. Genetik faktörlerin yanı sıra, yanlış beslenme, hareket azlığı, alkol sigara kullanımı ve düzenli yapılması gereken kontrolleri ihmal etmek de bu hastalıkların oluşumunu hızlandırıyor. Ancak erken yaşlarda alacağımız önlemler sayesinde hastalıkların riskini azaltabileceğimiz gibi, yaşam kalitemizi yükseltmek de elimizde..
Kalp hastalıkları
Kalp hastalıklarında yaş, cinsiyet ve ırsi etkenler değiştirilemez ancak dikkat edilerek kalp hastalığı riski azaltılabilir. Doğan Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Mehmet Ünal; ''bir kişinin ailesinde 50 yaşın altında kalp krizi geçiren bireyler varsa o kişi de kalp krizine ırsi olarak yatkındır''diyor. Önlem olarak; sigara ve alkol kullanmamak, kolesterol seviyesine ve doğru beslenmeye dikkat etmek, stres altında olmamak, düzenli yürüyüş yapmak ve en önemlisi yılda en az 2 kez kontrolden geçmek gerekiyor.
Göğüs kanseri
Göğüs kanserlerinin yüzde 20-25'i ırsi nedenlere dayanır. Opr. Dr. Zühtü Susamlı ''özellikle ailesinde birinci derecede yakını dediğimiz anne, teyze veya halasında göğüs kanseri görülen kadınlar risk altındadır'' diyor. Bu riski azaltmak için ideal kiloyu korumak, hormon ilaçları kullanmamak ve en önemlisi kontrolleri ihmal etmemek gerekiyor. Doğurganlık da hastalığı kısmen engelliyor. Ailesinde göğüs kanseri görülen kadınların yılda 2 kere, mutlaka mamografi, ve ultrason çektirmeleri gerekiyor. Göğüs kanserinde erken tanı da son derece önemli. Erken teşhis ile hastalık yüzde 92-95 oranında tedavi edilebiliyor. Erken tanı da bir önemli unsur da evde kadınların kendi kendilerine yapabilecekleri göğüs kontrolleri. Bu kontrollerde olağan dışı bir durum görüldüğünde, bir kitle ele geldiğinde mutlaka doktora başvurmak gerekiyor.
Osteoporoz (kemik erimesi)
Kemiğin mineral dokusunun yok olması ve içindeki destek dokusunun zayıflamasına osteoporoz ya da halk dilinde kemik erimesi denir. Kalıtım, beslenme, ırksal özellikler hastalıkta önemli rol oynar. Belli yaşlarda önlem alınmazsa kırıklar meydana gelebilir. Hastalıktan korunmak için; çocukluk ve gençlik çağında bol kalsiyum almak (süt, yoğurt), 35 yaşından sonra gerekirse kalsiyum tabletleri kullanmak, taze sebze, meyve tüketmek, hatalı duruş ve oturuştan sakınmak, spor yapmak, D vitamininden zengin olan güneşten yararlanmak ve alkol, sigara tüketiminden uzak durmak gerekir.
Şişmanlık
Aşırı şişmanlık (obezite) insan vücudunda aşırı yağ toplanması anlamına geliyor. Şişmanlığın nedenleri arasında kalıtım başta geliyor. Şişman kişilerin ailelerine baktığımızda büyük nesillerde de aynı sorun görülüyor. Küçük yaşlarda aileden alınan yanlış yeme alışkanlıkları hastalığın gelişmesine neden oluyor. Ailesinde şişman bireyler olanların bu nedenle önlem olarak mutlaka beslenme alışkanlıklarını değiştirmeleri, endokrinolog ve diyetisyenlerden yardım almaları gerekiyor.
Hipertansiyon
Kan basıncının normalden fazla olmasına hipertansiyon (yüksek tansiyon) denir. Özellikle 55 yaştan önce, en az iki tane birinci dereceden yakınında (anne, baba, kardeş) hipertansiyon görülen kişilerde hipertansiyon gelişme riski çok fazladır. Hipertansiyonda birden çok genetik faktörün rol oynadığı düşünülmektedir. Ancak çevresel faktörlerin de önemli etkisi vardır. Önlem için; ideal kilo korunmalı, hayvansal kökenli (terayağ) yağlardan, çerezler, baharat karışımlarından kaçınılmalı, aşırı tuz alımı engellenmeli, sigara kullanmamalı, hareket etmeli, doktor kontrolüne girerek tansiyon ölçümüne önem verilmelidir. Ayrıca stresi önlemek de çok önemlidir.
Diyabet ,
Hastalığın tip2 denilen türünde genlerin etkisi büyüktür. Bu tipte pankreas insülini yeterli salgılayamaz ya da geç salgılar. Eğer kişinin ailesinde tip2 diyabet varsa, şişmansa ve üstelik hareketsizse bu hastalığa yakalanma ihtimali çok yükselir. Bu nedenle kişilerin çok dikkatli olması, kilosuna dikkat etmesi, kan şekeri ölçümü yaptırması egzersiz yapmayı ihmal etmemesi gerekiyor. Diyabet ayak, göz gibi organları da etkileyebileceğinden erken tanı ve düzenli kontroller çok önemlidir. D.B TERCÜMAN
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 20:59
