
BOEING İLE AIRBUS KARŞI KARŞIYA!..
Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa Birliği arasındaki sivil havacılık kavgası; resmen Dünya Ticaret Örgütü'nün önüne geldi.
148 üyeli Örgüt, Boeing ile Airbus şirketlerine sunulan teşvikler konusunda uzun zamandır süren anlaşmazlıkta devreye girmeye ve konuyu incelemek üzere iki heyet atamaya karar verdi.
Zira her iki taraf da destekledikleri havacılık şirketlerinin haksız rekabate uğradığı gerekçesiyle karşılıklı iki dosya sunmuştu.
Peki bu tartışma neden kaynaklanıyor, nasıl sonuçlanabilir?
Dünya Ticaret Örgütü'nün konuyu resmen incelemeye alma kararı ardından uzmanlardan oluşan iki ayrı heyet tarafların şikayetlerini değerlendirecek.
Her iki taraf da birbirini uçak şirketlerine yapılan teşviklerde Dünya Ticaret Örgütü kurallarını ihlâl etmekle suçluyor.
Taraflar uzun yıllardır devam eden müzakerelerde aralarındaki görüş farklılıklarını gidermeyi başaramadı.
Büyük uçak pazarında dünya piyasasına hakim iki şirket var: Boeing ve Airbus.
Washington'un Dünya Ticaret Örgütü'ne ilettiği şikayete göre, Avrupa Birliği Airbus şirketine hem çok düşük faizli kredi verdi; hem de, yeni model uçağının kar etmemesi durumunda, kredi borcunun silineceği söylendi.
Avrupa Birliği ise, asıl Boeing şirketine verilen desteğin usulsüz olduğunu söylüyor. Brüksel'in iddiasına göre Boeing, hem yerel yönetimlerin vergi kolaylıklarından faydalanıyor; hem de Amerikan Savunma Bakanlığı'nın ya da Uzay ve Havacılık Dairesi NASA’nın ihalelerini alarak 'dolaylı' teşviklerden fazlasıyla nasiplenmiş oluyor.
Peki bu çekişmeden kim galip çıkacak? Gözlemciler, muhtemelen hiçkimse diyor. Çünkü iki şikayet başvurusu ayrı ayrı karara bağlanacak.
Örgüt'ün bu bağımsız dosyalar üzerinde her iki tarafın da aleyhinde karar alması mümkün.
Yani iki tarafın da teşvik uygulamalarına son vermesi, direnirlerse birbirlerine yaptırımlar getirip yüklü tazminatlar ödemesi gibi bir sonuç çıkabilir.
Bu nedenle tarafların hala görüşme masasına dönüp kendilerini böyle bir sondan kurtarmaya çalışmaları da, olası görülüyor.
Uzman heyetlerinin bu konuda 2006'ya kadar bir karar vermesi ise beklenmiyor.
Andrew Walker
BBC