Büyük üstadı tutuklanan masonlar sessizliğe büründü

Türkiye Masonluğu, 115 yıllık tarihinde ilk kez büyük bir sınav ile karşı karşıya. Ülkemizdeki 272 locada faaliyet gösteren 18 bin masonun başındaki isim olan Prof. Remzi Sanver’in Can Holding soruşturması kapsamında tutuklanması, en ciddi kırılma noktası olarak tarihe geçti. Büyük bir sır ve gizlilik içerisinde faaliyet yürüten, adeta dokunulmaz olarak görülen Türkiye masonluğunun sessiz duvarları ilk kez sarsıldı. Peki o duvarların arkasında ne var? İşte komploların arkasındaki Türkiye Masonluğunun gizemi, geçmişi ve geleceği.

Prof. Remzi Sanver'in adını geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen Can Holding soruşturmasının ikinci dalga operasyonunda duyduk. Remzi Sanver, Bilgi Üniversitesi eski rektörü olmasının dışında önemli bir özelliği daha var. Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası (HKEMBL) Büyük Üstadı. Türkiye'deki 18 bin masonun başındaki isim. 2023'ten bu yana bu görevi üstleniyor.

Remzi Sanver'in tutuklandığını öğrenince benzer bir olayın daha önce yaşanıp yaşanmadığını araştırdım. Cumhuriyetin ilk yıllarında mason locaları kapatılmıştı. Masonik faaliyetler 13 yıl yasaklandı ama kimse bir soruşturma geçirmedi.

27 Mayıs darbesinin ardından mason localarına dokunulmadı ve kimse yargılanmadı. Hatta Milli Birlik Komitesi'ndeki mason subayların varlığı zaman zaman rahatsızlık oluşturdu. 12 Mart muhtırasının ardından kamu görevlilerinin localardaki toplantılara katılması yasaklandı. Masonlara yönelik fiili baskı vardı hiçbir masona dokunulmadı.

12 Eylül'de kapatılan dernekler arasında mason locaları da vardı. Kısa süre denetime tabi tutulan localarda hiçbir isim yargı sürecine dahil edilmedi. Özetle şunu söyleyebiliriz. 'Büyük Üstad' Remzi Sanver'in tutuklanması Türkiye masonları açısında eşi benzeri görülmemiş bir olay. Bu konunun önemini anlayabilmemiz için Türkiye masonlarının tarihinde bir yolculuk yapmamız gerekiyor.

KOMPLO TEORİLERİNİN MERKEZİNDEKİ ÖRGÜT

2012 yılında "Türkiye'de Masonluğun Gizli Tarihi" adlı bir kitap yazmıştım. Aradan 13 yıl geçti ama ilgili kaybetmedim. Tuhaf giyimli bu insanların Beyoğlu Nuru Ziya Sokağı'ndaki o karanlık binada ne yaptıklarını birçok insan gibi ben de merak ettim

Masonluk, bazılarına göre dünyayı karıştıran bir fesat yuvası, kendilerine göre insanlığı kardeşliğe çağıran bir ahlak okulu. Ya da gerçek tüm bunlardan daha mı farklı? Bunu anlamak için masonluğun tarihsel yolculuğunu araştırmaya devam edelim.

Kökeni Ortaçağ'daki taş ustalarının loncalarına kadar dayanıyor. Modern masonluk ise 1717'de Londra'da doğuyor. Mason tarihçi Kemalettin Apak'a göre Türkiye'de ilk mason locası 1748'de İstanbul'da Perşembe Pazarı'nda Arap Cami civarında kuruluyor. Bu locanın en tanınmış üyesi Osmanlı'ya matbaayı getiren İbrahim Müteferrika.

ABDULHAMİD'E MASON DARBESİ

Sultan Abdulhamid döneminde masonlar gizli takibe alındı. Localarda neler konuşulduğu öğrenmek için gizli bir örgütlenme bile kuruldu. Tüm yasaklamalara rağmen masonların faaliyetleri durdurulamadı. Masonlar için iki seçenek vardı. Ya faaliyetlerini durduracaklar ya da Abdulhamid ile mücadele edeceklerdi.

Masonların yayın organlarına göre 1908'de Sultan Abdulhamid'e yapılan saray darbesinde Makedonya'daki Rizorta ve Veritas localarının büyük etkisi olmuştu. Nitekim masonlar, meşrutiyetin ilanından iki gün sonra Selanik'te büyük bir kutlama tören düzenlemişti. Bu törene İttihat Terakki'nin ileri gelen isimleri de katılmıştı.

ABDULHAMİD'E MASON DARBESİ

Sultan Abdulhamid döneminde masonlar gizli takibe alındı. Localarda neler konuşulduğu öğrenmek için gizli bir örgütlenme bile kuruldu. Tüm yasaklamalara rağmen masonların faaliyetleri durdurulamadı. Masonlar için iki seçenek vardı. Ya faaliyetlerini durduracaklar ya da Abdulhamid ile mücadele edeceklerdi.

Masonların yayın organlarına göre 1908'de Sultan Abdulhamid'e yapılan saray darbesinde Makedonya'daki Rizorta ve Veritas localarının büyük etkisi olmuştu. Nitekim masonlar, meşrutiyetin ilanından iki gün sonra Selanik'te büyük bir kutlama tören düzenlemişti. Bu törene İttihat Terakki'nin ileri gelen isimleri de katılmıştı.

13 YILLIK UYKU DÖNEMİ BİTİYOR

Soğuk savaş dönemi başlamış Türkiye'nin yüzü Batı'ya dönmüştü. NATO'ya girme planları yapan Türkiye'de çok partili siyasi hayata geçilmiş ve dernekler yeniden açılmaya başlanmıştı. Locaları kapatılan masonlar, bazı restoranları gayrı resmi loca olarak kullanıyorlar ve toplantılarına devam etmeye çalışıyorlardı.

1935'te kapatılan mason locaları 1948'de İnönü döneminde yeniden açıldı. Masonlar bu 13 yıllık sürece "uyku dönemi" diyor. 5 Şubat 1948'de İstanbul Valiliği'ne yapılan bir başvuru ile Türkiye Mason Derneği kuruldu. Başvuru dilekçesini Prof. Hazım Atıf Kuyucak verdi.

masonlar  ilk CHP hükümetlerine sızmayı başarmıştı. Dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya aynı zamanda masonların en tepesindeki isimdi.

1935 yılına gelindiğinde beklenmedik bir gelişme oldu. 10 Ekim 1935 Anadolu Ajansı şu haberi geçti: Türkiye Mason Cemiyeti faaliyetlerine nihayet vermeyi, bütün mallarını Halkevlerine teberruu muvaffak görülmüştür.

DEMİREL MASONLARI İKİYE BÖLDÜ

Süleyman Demirel 1956 yılında Ankara Bilgi Locası'na üye olmuştu. 1964 yılında Adalet Partisi Genel Başkanlığı'na adaylığını koyduğunda tüm parti delegelerine Demirel'in masonluk belgesi dağıtıldı. Belgenin altında "Biz tanıdık siz de tanıyın" yazıyordu.

Siyasi kariyeri tehlikeye giren Demirel, mason locasın büyük üstadı Necdet Egeran'a giderek kendisine "Mason Değildir" belgesi verilmesini ister. Bu konu Mason locasında hararetli tartışmalara neden olur. Bir Başbakan'ın mason olması aslında cazip gelmiştir. Güçlerine güç katacaklardır. Süleyman Demirel'e o sahte belgeyi vermeyi kabul ederler. Demirel tarihi bir konuşma yapar ve 1600 delegenin 1072'sinin oyunu alarak AP'nin Genel Başkanı seçilir.

Tartışma burada bitmez. Süleyman Demirel'e sahte "Mason Değildir" belgesi veren Necdet Egeran masonluktan ihraç edilir. Ankara, İzmir ve İstanbul'da birçok mason istifa ederek 1966'da Özgür Masonlar Büyük Locası'nı kurar. İstanbul Tünel meydanında faaliyet gösteren bu locanın 4 bin üyesi bulunduğu bilinmektedir. Önemli bir detayın altını çizeyim; Türkiye'de kadın mason locaları var ve 2 bin aktif üyesi bulunuyor.

MASONLARI DOLANDIRAN BÜYÜK ÜSTAD

2006'da Mason localarında bir ihraç şoku daha yaşandı. Büyük Üstad Kaya Paşakay masonluktan ihraç edildi. Dönemin gazeteleri 7 milyon dolarlık yolsuzluğu şöyle anlatıyordu: İşte locaya fatura edilen harcamalar: 1 trilyonluk mefruşat alımı, 5,5 milyarlık altın tabanca, 1,5 milyarlık kadın iç çamaşırı, lüks otellerde erotik kanal izleme faturası...

Liste böyle uzayıp gidiyor. Ayrıca Kaya Paşakay'ın mason locasına verdiği özgeçmişindeki bilgilerin de yanlış olduğu iddia ediliyordu.

Yüksek aidatlardan şikayetçi olan masonlar, Büyük Üstad paralarının yağmalandığını öğrenince hayatının şokunu yaşamıştı. Büyük Üstad düzeyindeki bu maddi suistimal olayının gazete manşetlerine taşınması Türkiye masonlarının itibarını da büyük ölçüde sarsmıştı.

MASONLARI DOLANDIRAN BÜYÜK ÜSTAD

2006'da Mason localarında bir ihraç şoku daha yaşandı. Büyük Üstad Kaya Paşakay masonluktan ihraç edildi. Dönemin gazeteleri 7 milyon dolarlık yolsuzluğu şöyle anlatıyordu: İşte locaya fatura edilen harcamalar: 1 trilyonluk mefruşat alımı, 5,5 milyarlık altın tabanca, 1,5 milyarlık kadın iç çamaşırı, lüks otellerde erotik kanal izleme faturası...

Liste böyle uzayıp gidiyor. Ayrıca Kaya Paşakay'ın mason locasına verdiği özgeçmişindeki bilgilerin de yanlış olduğu iddia ediliyordu.

Yüksek aidatlardan şikayetçi olan masonlar, Büyük Üstad paralarının yağmalandığını öğrenince hayatının şokunu yaşamıştı. Büyük Üstad düzeyindeki bu maddi suistimal olayının gazete manşetlerine taşınması Türkiye masonlarının itibarını da büyük ölçüde sarsmıştı.

MASONLAR NEDEN SESSİZ?

Şimdi yazımızın başına geri dönelim. Türkiye Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası'nın başındaki isim Prof. Remzi Sanver tutuklandı. Bu kuruluşun bir internet sitesi var. Masonlar, Büyük Üstadlarını desteklemek için bir açıklama yapmış olabileceklerini düşünmüştüm, yanılmışım. Son paylaşımları Türkiye Büyük Locası'nın kuruluşunun 115. kuruluş yıldönümü ile ilgili. Açıklamayı Remzi Sanver yapmış. Sonrasında bir açıklama yapılmamış. Yani Remzi Sanver'in tutuklanması ile ilgili tek bir kelime yok.

Bunun birkaç nedeni olabilir. Sanver'in yargılandığı davanın masonluk ile bir ilgisinin olmadığını düşünmüş olabilirler. Dava sürecini hedef alan bir açıklamanın masonluğa zarar vereceği de mutlaka tartışılmıştır. Sessiz kalmanın kısa vadede daha mantıklı olacağı hesap edilmiştir.

Ne olursa olsun Türkiye masonluğu bu süreçten büyük yara almıştır. Sırlarla dolu bir geçmiş, gizlilikle örülmüş duvarların üzerine gölge düşmüştür. Yıllardır korunduğu düşünülen dokunulmazlık zırhı da delindi. İtibarı yeniden inşa etmek, masonluk için eskisinden daha zor olacak.