Kimisi elinde tabak saatlerce bir lokma yemesi için yalvarıyor. Dr. Ela Tahmaz, ''9-10 aydan, bir yaşından itibaren sizinle birlikte mama sandalyesinde sofraya oturmalı. Yemeğini kendi yemeli'' diyor.
Çocuklarda iki tip yemek bozukluğu görülüyor; anoreksiya nervosa ve bulimia nervosa. Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı-Hastalıkları ve Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Ela Tahmaz, çocuklarda görülen yemek bozukluğu ile ilgili merak edilenleri anlattı:
Anoreksiya nervosza, daha sık görülüyor. Yemek yemeyi reddediyorlar. Genelde en sık adolesan kızlarda görülüyor. Yani 10-18 yaş arasında daha sık rastlanıyor. Toplumdaki görülme oranı ise yüzde 1-5. Genelde kadınlarda daha sık ortaya çıkıyor. Bu oran 20''ye bir. Ailesel yatkınlık var, ailesinde anoreksia nevroza olan çocuklarda risk daha yüksek. Bu bozukluğun görüldüğü çocuklardaki ortak kişilik özellikleri; çok mükemmeliyetçiler, kendilerine çok fazla değer vermiyorlar, birçoğu hafif fazla kilolu.
Bu çocuklar çoğu zaman vücut görüntüsünü yanlış algılıyor. Zayıf olmasına rağmen şişman olduğunu düşünüyor. Bu çocuğu zayıf olduğuna ikna etmek çok zor. Göğüs ve kalçalarının çok büyük olduğuna inanıyor. Beslenme bozukluğu oluyor, yemekten kaçınıyorlar. Vitamin eksikliğine bağlı saç dökülmeleri, kıllanmalar, deride birtakım değişiklikler oluyor, adet gören kızlarda adet kesiliyor. Yaşa ve boya göre normal olan vücut ağırlığında kalmayı reddediyorlar. Yoğun olarak kilo alma korkuları var. Sorunlu ailelerin çocuklarında ortaya çıkma riski artıyor.
Psikolog ve psikiyatristlerle birlikte ailenin yapısı incelenmeli. Normal beslenme alışkanlığı geri kazandırılmalı. Eğer çok kilo kaybetmişse; kilo kaybı yaşına ve boyuna uygun olan vücut ağırlığının yüzde 25''ini geçtiyse hastanede yatırmak gerekiyor. Kalp-ritim bozukluğu, intihar eğilimi varsa mutlaka hastaneye yatırılmalı. Gerekirse damardan beslenme yapılır.
Yüzde 20''sinde kalıcı sorunlar olabiliyor. Tedavisi başarıyla sonuçlananların yüzde 20''sinde tekrarlama riski var. Hastaların yüzde 30''unda bulimia gelişiyor.
Bulimik çocuklar
Çocuklarda görülen ikinci tip yemek bozukluğu olan bulimia yemek krizi ataklarına neden oluyor, daha sonra kendilerini kusturuyorlar. Kontrollerini kaybedip aşırı yemek yiyorlar. Yüksek karbonhidratlı ve yağ içeriği olan yiyecekleri tüketiyorlar.
Bazen lezzeti olmayan yemek atıklarını bile yiyebiliyorlar. Bir kısmı kendini kusturuyor, ishal yapıcı, bağırsakları temizleyici, vücuttaki suyun kaybına neden olan ilaçları içiyorlar. Bunların kilo kaybettirici özellikleri olduğunu düşündükleri için kullanıyorlar. Bu ilaçların kronik kullanımları metabolik bozukluklara neden oluyor. 10 yaşından sonra görülüyor. Yetişkinlerde de ortaya çıkabiliyor.
Yemiyorsa zorlamayın
Dr. Ela Tahmaz da birçok doktor gibi çocukların kendi başına yemek yemelerinden yana, bu konuda ailelerin izlemesi gereken yolu anlatıyor: 9-10 aylıktan itibaren, bir yaşından sonra sofrada oturtulmalı. Sabah, öğlen ve akşam öğününü aile ile birlikte sosyal ortamda yemeli. Bu çocuklara erken yaşta sofrada yemek yeme ve öğün atlamama alışkanlığı kazandırıyor. Ailesiyle masada oturan çocuk, çatalı-bıçağı eline alıp masada yapılanları taklit ediyor. Yemekleri etrafa dökmesi önemsenmemeli. Annenin gözü her zaman üzerinde olmalı. Anne-baba arada sırada yardımcı olmalı. Masada yemeğini kendi başına yemesi, ileride her şeyi kendi yapması açısından bir başlangıç.
Çocukların iştahı normal aileler sabırsız
İştahı olmayan, az yemek yiyen çocuklara bakıldığında ailelerin yemek konusunda üzerlerine çok fazla düştüğü görülüyor. Annesi etrafında yemek tabağıyla koşturulan çocukların iştahı olmadığı düşünülüyor. Çocuklar yemeği zamanla koz olarak kullanmaya başlıyor. Aslında çocukların büyük bir kısmında iştah sorunu yok. Genetik olarak az yemek yiyen, zayıf büyüyen bir grup var. Bu çocukların büyüme hızı ise normal. Eğer büyüme hızları yavaş, boyları kısa ise mutlaka bir uzman tarafından değerlendirilmeli.
Dört kaşık kuralı
Bazı anneler çocukların her lezzeti tatması için dört kaşık kuralını uyguluyor. Her yemekten istese de istemese de dört kaşık tatmasını istiyor. Dr. Ela Tahmaz, bu kuralın faydalı olabileceğini belirtiyor:
Baharatlılar ve tatlılar hariç 9 aydan sonra sofradaki her şeyden yiyebilirler. Ancak her çocuğun damak tadı olduğunu unutmamalı. Her şeyi yemesini bekleyemeyiz. Anneler bazen porsiyonları abartıp çocukların erişkinler kadar yiyebileceğini sanıyor. Çocukları normal kiloda olsa bile ''Çocuğum çok zayıf'' şikayetiyle gelenler var.
Bulimiayı işaret eden belirtiler
Tekrarlayan aşırı yemek atakları (Üç ay boyunca haftada iki kez)
Çok kısa sürede normal bir insanın yiyebileceği miktardan fazla yemek
Kontrolün elinden çıktığını bilmek, ancak atak sırasında kendini durduramamak
Yemekten sonra kendini kusturmak, lağman kullanma
Ataklardan sonra uzun süre aç kalma ya da aşırı egzersiz yaparak kilo vermeye çalışma
Dürtü bozukluğu ve depresyonla birlikte görülebiliyor
Yemek tabağıyla arkasından gezmeyin
Yemek yemesine çok fazla anlam yüklemeyin
Sizinle aynı porsiyonda tüketebileceğini düşünmeyin
Yemeğin tadını beğenmediğinde zorlamayın
Tadından hoşlanmadığı yemekleri yaparken farklı lezzetler katmaya çalışın.
Dr. Ela Tahmaz, ''Yeme bozukluğu olan genç kızlarda saç dökülmesi, adetin kesilmesi, depresyon gibi şikayetler görülebilir'' dedi.
(Akşam)
Güncellenme Tarihi : 17.3.2016 11:26
