EVDEN KAÇMA YAŞI 8'E DÜŞTÜ...

Arif Bey, bazı gençler neden evden kaçıyor?
Lise dönemi, 3 bölüme ayrılan ergenliğin ikinci ve en ağır dönemi... Bu dönem salgılanan hormonlar gencin daha gergin, daha tutarsız daha dürtüsel ve risk almaya daha yatkın oldukları bir dönem. Ergenliğin en sıkıntılı yaşandığı, komplekslerin en ağır yaşandığı ve içsel çatışma oluşturdukları bir dönem. Yaptığımız araştırmalar tüm madde kullanımının yüzde 40'ının da bu dönemde başladığını gösteriyor. Yine bu dönemde ergenlerin 10 binde 5 ila 8'i evden kaçıyor. Evden kaçma kızlarda erkeklere oranla 2 kat fazla görülüyor. Evden kaçma aile içerisindeki şiddetten, tacizden, aşağılanma ve eleştiriden ya da üvey ebeveynlerden kurtulma yüzünden olabileceği gibi; dürtüsel sebeplerle aşk, para vs. yüzünden de gerçekleşiyor. Şiddete meyilli ya da bizzat şiddete adı karışmış gençlerin bu dönemde kaybedecek fazla şeyleri olmadığını söyleyebiliriz. Yani gelecekleri, aileleri, yaşamları onların gözünde değersizleşmiştir. Onlar kaybetmeyi göze alarak riske evet derler. Burada karmaşık bir altyapı vardır ve çıplak gözle görmek çok zordur. Ailenin tutumu ve eğitimsizliği, Türk eğitim sisteminin yapısı, ülkemizin ekonomik ve sosyal yetersizliği ve gençler için oluşturulması gereken sanat ve spor merkezlerinin azlığı, kişilik eğitimindeki yetersizliklerimiz, aile içi iletişimin azlığı, ülkedeki sosyal istikrarsızlık ve plansızlıklar gençlerimizin sorunlarının çok önemli bir boyutudur.

Çocuklar kaç yaşından itibaren evden kaçmaya başlıyor?
Evden kaçma yaşı 8'e düştü. Ancak bu yaş aralığı 15-16-17'dir… En yüksek oran 16'dır. Bu demek değildir, 35 yaşındaki insan evden kaçmayacak... Onun dinamikleri farklıdır. Ama biz ailesinden kaçan çocuk diyorsak, 16 yaş en tehlikeli yaştır. Benim bildiğim bir vaka var, 10 yaşında evden kaçıyor. Önce sokak çocukluğu hayatı, ardından tiner- bali gibi madde kullanımı, daha sonra yurt hayatı… Şu anda 36 yaşında ve kendi ayakları üzerinde durmaya çalışıyor.

Çocuk evden kaçtı diyelim, anne baba olarak almamız gereken ilk önlem ne olmalı?
Evi, aileyi çocuk için yaşamaya cazip bir hale getirmek. Sürekli aşağılandığı, eleştirildiği güven bulmadığı, ilgi ve sevgi bulamadığı bir evden çocuk kaçmanın yollarını arar. Eğer koşullar tam tersine çevrilebilirse, çocuğa daha fazla ilgi, sevgi verilir, daha az eleştirilirse, ev çocuk için daha yaşanılır bir yer haline gelir.

Psikiyatrik destek almak çocuğumuzu evde tutmak için ne denli önemli?
Ergenlikten önce eğer daha 0-6 yaş arasında çocuklarımızın herhangi bir davranış bozukluğunu ya da dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu, özgül öğrenme bozukluklarını, kişilik yapılanmasını, epilepsi gibi hastalıklarını ölçebilsek ve tedavi altına alabilsek ergenlik dönemindeki riskleri yüzde 70 oranında azaltabilirdik. Bu sebeple psikiyatrinin ve psikiyatrik tedavinin yeri ve önemi büyük. Ergenlik krizi, ergenlik yönetimi, ergenlikte evden kaçma ve ergenlik dönemi aile iletişiminin sağlanması da uzman bir psikiyatriste bırakılmalıdır. Evde sürekli çatışma ve baskı varsa çocuk evden kaçar. Bunun için falcı olmaya gerek yok. Çocuklar manevi sebeplerle evden kaçarlar. Eve döndürmek için geçmişin ve geçmişteki çatışmaların tamamen unutulması ve bir daha açılmaması, evin çocuk için cazip bir yaşam alanı haline getirilmesi gerekmektedir. Evden kaçmalarda suç genellikle anne ve babaların yanlış tutumlarında aranmalıdır.

Çocuklarda ilaç tedavisi çok tartışmalı bir konu… Siz bu tartışmanın ne tarafındasınız?
Biz 7 yaş itibariyle ilaç kullanıyoruz. Aksine, gelecekte ortaya çıkabilecek bazı psikiyatrik tabloların ilaçla engellendiği ve geciktirildiği bilimsel olarak saptanmıştır.

Kızlar erkeklere oranla neden daha fazla evden kaçıyor?
Kızlar iki kat daha fazla… Bunun sebebi de kesinlikle kızların üzerindeki toplum baskısı. Bir erkek başını alıp evden gittiğinde bunun adı kaçma olmuyor. Kız gittiğinde kıyamet koparılıyor.

EVDEN KAÇMADA ÖNEMLİ BİR FAKTÖR: GENÇLERİN ŞÖHRET İSTEĞİ
Doğanın bir kuralı vardır ki; güçlü olma arzusu ve güçlü olma isteği... Güç sahibi olma dünyadaki tüm canlıların bilinçaltında her zaman var olan bir mekanizmadır. Güç sahibi olmak üç şekilde mümkün olabilir. Ya çok zenginsinizdir, ya politika yaparak kitleleri peşinizde sürüklersiniz ya da şöhretli olarak... Şöhretli olmak, tanınmak, kitleleri ve medyayı peşinden koşturmak global dünyaya entegre olmaya çalışan ülkemiz gençleri arasında çok büyük sıklıkla rastlanılan bir istektir. Son yıllarda medya tarafından sunulan tiyatro, ses ve müzik yarışmaları çok büyük ratingler almakta ve gençlere emeksiz, kolay yoldan şöhret ve ün sahibi olmayı vaat etmektedir. Bu yarışmalara katılmak kastıyla ya da evden kaçarak üne kavuşmuş bir sanatçıyı örnek alarak da evden kaçma davranışına itilebilir.

YAPMAMAYA ÇALIŞIN
Çocuğunuzla kavga etmeyin.
Eksiklerini yüzüne vurmayın.
Asla şiddet uygulamayın.
Kardeşler arasında kıyaslama yapmayın.
Güvensizlik duygusu yaşatmayın.
Zorla bir yere götürmeyin.
Başına ne gelirse size koşabileceği bir ortam hazırlayın.
Aşağılamayın.
Kendi fikir, ideoloji ve inançlarınızı zorla kabul ettirmeyin.
Zorla bir yere götürmeyin.
Az da olsa parasız bırakmayın.
Kimseye muhtaç etmeyin.

YAPMAYA ÇALIŞIN
Çocuklarınızın yanında tartışmayın, başkalarının dedikodusunu yapmayın, onu başkalarıyla kıyaslamayın.
Dokunun, sarılın, onları öpün ve sevginizi fiziksel olarak gösterin.
Çok zaman onların yanında faydanız olmadan oturacağınıza, faydalı birkaç saat geçirin.
Sorunlarını önemseyin, mantıksız da olsa fikirlerini küçümsemeyin.
Evle ilgili bir değişiklik yapacaksanız onun da fikrini alın.
Sohbet edin, derslerine yardımcı olun.
İyi davranışa ödül, kötü davranışa eğitim verin.
Öfkenizi bile yumuşak sözlerle anlatın.
Öğretmek istediğinizi lafla değil, davranışla gösterin.
Zorlamayın, sıkmayın, boğmayın, onun kişiliğini zorla değiştirmeye çalışmayın, sabırla ve emekle onu kazanabilirsiniz.
Endişeli, aşırı korumacı ve kaygılı davranmayın, ona sorumluluklar da verin.
Arkadaşlarını tanıyın, arkadaşlarının aileleriyle tanışın.
Sanat ve spor faaliyetlerinden uzak tutmayın.
İlahi, tasavvuf müziği, klasik müzik gibi ruha terapi yapan müzikleri daha bebekken kulağına aşina hale getirin.
Siz bir modelsiniz önce kendi eksiklerinizi eleştirin.
Hayatta her şeyin maddiyat olmadığını öğretin ve hatta ezberletin.
Şov dünyasını yansıtan programlardan uzak tutun, kimseye özenmesin.
Kitle iletişim araçlarını beraber kullanın.

(TAKVİM)