Henry Kissinger 100 yaşında öldü
Gençliğinde Nazi Almanya'sından kaçıp Amerikan tarihinin en etkili ve tartışmalı dış politika figürlerinden biri haline gelen eski ABD dışişleri bakanı ve ulusal güvenlik danışmanı Henry Kissinger hayatını kaybetti . 100 yaşındaydı.
Danışmanlık firması Kissinger Associates'in açıklamasına göre Kissinger Çarşamba günü Connecticut'taki evinde hayatını kaybetti. Firma ölüm nedenini belirtmedi.
Kissinger, 1970'lerde ABD dış politikasıyla eş anlamlıydı. ABD'nin Vietnam Savaşı'na askeri müdahalesinin sona ermesinin düzenlenmesine yardımcı olduğu için Nobel Barış Ödülü'nü aldı ve Başkan Richard Nixon'un komünist Çin'i ABD ve Batı'ya açmasına yardımcı olan gizli diplomasi ile itibar kazandı; bu, Nixon'un 1972'de ülkeye yaptığı ziyarette vurgulanmıştır. .
Ama aynı zamanda Vietnam Savaşı sırasında Kamboçya'nın bombalanması ve soykırımcı Kızıl Kmer rejiminin yükselişine yol açması ve Şili'deki demokratik hükümete karşı darbeye verdiği destek nedeniyle de birçok kişi tarafından eleştirildi.
Ortadoğu'da Kissinger, 1973 Yom Kippur Savaşı'nın etkilerinin ardından İsrail ve Arap güçlerini ayırmak için "mekik diplomasisi" olarak bilinen şeyi uyguladı. Onun ABD-Sovyet ilişkilerine yönelik gerilimin azalmasına yardımcı olan ve çeşitli silah kontrol anlaşmalarına yol açan "yumuşama" yaklaşımı, Reagan dönemine kadar ABD'nin duruşuna büyük ölçüde yön verdi.
Ancak Kongre'nin pek çok üyesi, Nixon-Kissinger'ın dış politika yaklaşımının gizliliğine karşı çıktı ve insan hakları aktivistleri, Kissinger'ın diğer ülkelerdeki insan haklarını ihmal etmesi olarak gördükleri duruma saldırdı. Kissinger'ın mirasını Vietnam Savaşı kadar karmaşık hale getiren hiçbir sorun yok. Nixon, savaşı sona erdirmek için "gizli bir plan" vaat ettikten sonra 1969'da göreve geldiğinde, Vietnam'da yaklaşık 30.000 Amerikalı öldürülmüştü.
Savaş sorumluluklarını Güney Vietnam hükümetine devretme çabalarına rağmen, Amerika'nın müdahalesi Nixon yönetimi boyunca devam etti - eleştirmenler Nixon ve Kissinger'ı savaşı gereksiz yere genişletmekle suçladılar - ve ABD'nin katılımı sonuçta 1975'te Saygon'un düşmesi ve 58.000'den fazla Amerikalının hayatını kaybetmesiyle sona erdi. .
Oldukça tartışmalı bir kararla Kissinger, 1973 Nobel Barış Ödülü'nü o yılki Paris barış anlaşmaları nedeniyle Kuzey Vietnamlı mevkidaşı Le Duc Tho ile paylaştı; Vietnam'da gerçek barışın bulunmadığını öne süren Tho, ödülü kabul etmeyi reddetti ve Nobel komitesinin iki üyesi, ödülü protesto etmek için istifa etti .
ABD'de savaşa karşı iç öfke, Laos ve Kamboçya'nın bombalanmasında yoğunlaştı; buradaki acımasız Kızıl Khmer hareketi , iktidara gelmeden ve 20. yüzyılın en kötü soykırımlarından birini gerçekleştirmeden önce Amerikan bombalamalarını adam toplama aracı olarak kullandı.
Kissinger, 2005 yılında CNN'den Wolf Blitzer'e şunları söyledi: "Benim için Vietnam'ın trajedisi, ABD'de meydana gelen ve sonuçta yapılan fedakarlıklarla uyumlu bir sonuca ulaşmayı imkansız hale getiren bölünmelerdi. "
ABD dış politikasının güçlü bir mimarı olarak dönemi , Watergate skandalı sırasında Nixon'un gerilemesiyle sona ermiş olsa da Kissinger, diplomasi konusundaki düşünceleri her zaman kulak bulan bağımsız bir hareket ettirici ve sarsıcı olmaya devam etti.
“Müzakere edebilmek için dünyanın diğer tarafının algısını anlamak gerekiyor. Ve bizim algımızı anlamaları gerekiyor. Ve her iki tarafın da bu farklılıkları uzlaştırmaya çalışacaklarına dair bir karara varmaları gerekiyor” dedi. 2008'de CNN'den Fareed Zakaria'ya .
Kissinger uluslararası diplomasi alanının çok ötesinde de dikkatleri üzerine çekti. 1970'lerde Gallup'un "En Beğenilen Adam" araştırmasında üç yıl üst üste birinci sırada yer aldı ve kişisel hayatı , halka açık gösterileri ve New York'un ünlü Studio 54 kulübündeki geceleri bir zamanlar düzenli olarak manşetlere konu oldu.
Bir defasında şöyle espri yapmıştı: "Ünlü olmanın güzel tarafı, eğer insanları sıkarsan, bunun kendi hataları olduğunu düşünmeleridir . "
Kissinger'ın hayatta eşi Nancy, ilk evliliğinden olan iki çocuğu Elizabeth ve David ve beş torunu var.
Eski Başkan George W. Bush, Kissinger'ı "bilgeliği, çekiciliği ve mizah anlayışıyla" hatırladı.
“Yahudi bir ailenin genç bir çocuğu olarak Nazilerden kaçan ve daha sonra Birleşik Devletler Ordusunda onlarla savaşan adama uzun zamandır hayranlık duyuyorum. Daha sonra Dışişleri Bakanı olduğunda, eski bir mülteci olarak atanması, Amerika'nın büyüklüğü kadar kendisinin de büyüklüğünü anlatıyordu" dedi. “İki cumhurbaşkanının yönetiminde çalıştı ve çok daha fazlasına danışmanlık yaptı. Bu hizmeti ve tavsiyesi için minnettarım ama en çok onun dostluğu için minnettarım.”
Holokost deneyimi dünya görüşünü şekillendirdi
27 Mayıs 1923'te Almanya'nın Furth kentinde doğan Yahudi Kissinger, Nazi zulmünden kaçarak 1938'de Amerika Birleşik Devletleri'ne geldi.
Kissinger bir defasında şunu anımsıyordu: "Birlikte okula gittiğim insanların yaklaşık yarısı ve kendi ailemden yaklaşık 13 kişi toplama kamplarında öldü."
1943'te vatandaşlığa kabul edildi ve daha sonra II. Dünya Savaşı'nda görev yaptı ve daha sonra öğretmenlik yapmaya devam edeceği Harvard Üniversitesi'nde doktorasını kazandı. Ancak kamu hizmetinin cazibesi onu devlet işlerine soktu.
Kissinger, Nixon'un ulusal güvenlik danışmanı ve ardından dışişleri bakanı olarak görev yapmadan önce, ulusal güvenlik konularında Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon ile istişarelerde bulunmaya başladı.
Kissinger'ın 1973'te dışişleri bakanı olarak yemin töreninde Nixon, "Amerika'yı tüm dünya topluluğunun bir parçası olarak düşünmemiz gereken bu günlerde, tarihte ilk kez vatandaşlığa alınmış bir vatandaşın dışişleri bakanı olmasını çok anlamlı" olarak nitelendirdi . Birleşik eyaletlerin."
Nixon yönetimi yurtiçinde ve yurtdışında neredeyse sürekli bir tartışma akışında ilerlerken ikili yakın kaldı.
Nixon'un başkanlığının sonuna gelindiğinde Kissinger, kuşatılmış başkanın hâlâ Watergate'in arkasında duran son yakın çevre danışmanıydı. Nixon'un istifa notu Kissinger'a yazılmıştı ve ikisi, Nixon'un Beyaz Saray'daki son gecesinde birlikte dua etti.
Kissinger, 2012 yılında CBS News'e verdiği bir röportajda, "Ofisteki son gece, beni, kendisi ve benim dış politikayı birlikte planladığımız Lincoln oturma odasına davet etti" diye anımsıyordu.
“Ve burada tüm hayatını kendini başkan yaparak geçirmiş bir adam vardı ve kendi eylemleriyle tüm bunları çöpe atmıştı. Ben ayrılırken bana 'Neden birlikte dua etmiyoruz?' dedi. Dolayısıyla bu, bir insanın hayatındaki derin bir trajediye yol açan dokunaklı ve bir bakıma da uygun bir andı.”
Başkan Richard Nixon ve Henry Kissinger, 10 Şubat 1971'de Oval Ofis'in penceresinde duruyorlar.
Richard Nixon Başkanlık Kütüphanesi ve Müzesi
Nixon'un istifasının ardından Kissinger, Başkan Gerald Ford döneminde dışişleri bakanı olarak görevine devam etti, ancak hükümetteki sonraki yılları hayal kırıklığıyla geçti. Cumhuriyetçi Parti içindeki muhafazakarlar onun Sovyetler Birliği ile "yumuşama" yaklaşımına karşı çıktılar ve Güney Vietnam, daha önceki barış anlaşmalarına rağmen 1975'te komünist Kuzey Vietnam tarafından istila edildi.
“Ülkeni bulduğundan daha iyi durumda bırakmak istiyorsun. Ve özel hayatta bu kadar ilginç ve tatmin edici olan hiçbir şey olamaz," diye Kissinger bir keresinde devlet işlerine yaklaşımı hakkında demişti.
ABD siyasetinde hâlâ yankılanan bir miras
1977'de Dışişleri Bakanlığı'ndan ayrıldıktan sonra Kissinger, dünyayı dolaşan üretken bir yazar ve uluslararası danışman oldu.
2002 yılında Başkan George W. Bush, Kissinger'ı 11 Eylül terörist saldırılarına yol açan olayları araştıran bir komisyonun başına getirmesi üzerine kısa süreliğine federal hükümete geri döndü. Ancak Kissinger, potansiyel çıkar çatışmalarıyla ilgili soruların ardından yalnızca bir ay sonra istifa etti .
Jeopolitik konusundaki yazıları ve tavsiyeleri, kendisini eleştirenlerin de aynı derecede eleştirel olmasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ve yurtdışındaki dış politika camiasında okunması gereken bir konu olmaya devam etti.
Örneğin 2016 yılında, partinin önde gelen iki adayı Hillary Clinton ve Bernie Sanders arasındaki gergin Demokrat başkanlık tartışması sırasında Kissinger'ın adı bir paratoner görevi gördü.
"Henry Kissinger'ın arkadaşım olmadığını söylemekten gurur duyuyorum. Beni Henry Kissinger'ı dinlemeyecek biri olarak sayın,” diyen Sanders, dışişleri bakanıyken Kissinger'ın danışmanlığını almaktan bahseden Clinton'a bir darbe vurdu.
Yorumlar, Kissinger'ın kamu görevinden ayrıldıktan onlarca yıl sonra bile süregelen bölücülüğünün altını çiziyor. Ancak diplomasiye kendi koşullarıyla alışılmadık bir yol çizen bir devlet adamı için eleştiri her zaman toprakla birlikte geldi.
2008'de Zakaria'ya şöyle demişti: "İnandığım şeyleri yapma fırsatı buldum. Kendimi birçok forumda ifade edebildim." "Ve bu doğal olmazdı ve muhtemelen yapmadığım anlamına gelirdi." çok, eğer biraz hararetle ifade edilen başka bakış açıları olmasaydı.”
Kissinger, 20 Haziran 2023'te Almanya'nın Fuerth kentinde düzenlenen bir resepsiyon sırasında "Bavyera Maximilian Bilim ve Sanat Nişanı"nı aldı.
Güncellenme Tarihi : 30.11.2023 12:04
