KAYNAK : Haber Vitrini
BÜLENT AYDEMİR
ANKARA - Belediyelerden alacaklarını tahsil edemediği gibi tahsil edilemeyen faiz gelirlerinin kayıtlarda yer alması nedeniyle yüksek miktarda gelir vergisi ve köy kalkınma payı ödemek zorunda kalan İller Bankası mali sıkıntı yaşıyor.
Bakanlar Kurulu toplantısında İller Bankası'nın içinde bulunduğu sorunlar masaya yatırıldı. Belediyelerden 1 katrilyon 120 trilyon 190 milyar lira alacağı bulunan İller Bankası'nın 2002 yılı genel bütçeden 300 trilyon liralık kaynağa ihtiyaç duyduğu belirtildi.
2380 sayılı yasa gereği oluşturulan ve genel bütçe vergi gelirleri tahsilatının yüzde 3'ü oranında İller Bankası'na aktarılan Belediyeler Fonu'nun 1993 yılından itibaren genel bütçe kapsamına alınması ve 2002 yılından itibaren de tamamen kaldırılması sonucu, aşırı derecede faiz yükü altında kalan belediyelerin borç batağına saplandıkları ifade edildi. İller Bankası'nın ise yaptığı yatırımların taksitlerini vadelerinde belediye paylarından tahsil edememesinden finansman yapısının olumsuz etkilendiği ve büyük sıkıntılar yaşamaya başladığı kaydedildi.
İller Bankası'na ilişkin Bakanlar Kurulu'na sunulan analiz raporunda, Banka'nın sorunları şu şekilde sıralandı:
- Aşırı borç yükü altında kalan belediyeler borç taksitlerinin vadelerinde paylarından kesilmemesi için banka üzerinde yoğun baskılar kurulmasına neden oluyorlar.
- Banka tarafından yapılan yatırımlara karşılık, belediyelerin büyük bir çoğunluğunda geri ödeme imkanları olmadığından paylarının geri dönüşü sağlanamıyor.
- Banka, kullandırılan kredilere tahakkuk ettirilen ancak tahsil edemediği faiz gelirleri nedeniyle kaydi olarak karlı görünmesine rağmen bu karlılığını nakde dönüştüremiyor. Bu kaydi karlılıktan doğan kurumlar vergisi ve köy kalkınma paylarını nakit olarak ödemek zorunda kalıyor.
- Banka nakit sıkıntısı içinde olduğu için yatırım programındaki işlerini planlanan zamanda gekçekleştirmesi mümkün olmuyor.
- 2001 yılı banka programındaki işlerin imalatından dolayı müteahhitlere yıl içerisinde ödenmesi gereken 80 trilyon dolayındaki borcun 57 trilyonu halen mevcut bulunuyor.
- 2001 yılı içeresinde Hazine'ye yatırılamayan borçtan dolayı Banka'nın 2002 yılı Mayıs ayından itibaren 12 eşit taksitte nakit 133 trilyon lirayı Hazine'ye ödemesi gerekiyor.
İller Bankası'nın içinde bulunduğu sorunların aşılması için bir dizi öneride de bulunuldu. Bu öneriler şöyle:
- Belediyelerin borç batağından kurtarılması için Banka'ya olan borçlarının bir tahkim yasası ile Hazine tarafından üstlenilmesi
- Kaldırılan belediyeler fonu yerine İller Bankası'na genel bütçeden kaynak sağlanması, bu konunun çıkarılacak Mahalli İdareler Yasası'nda veya 2380 sayılı yasada tadilat yapılarak yer almasının sağlanması.
- Banka'nın 4759 sayılı İller Bankası Kuruluş Kanunu'nda bir takım değişiklikler yapılarak, yeniden yapılanmaya gidilmesi.
- 4629 sayılı Kanun gereğince Bayındırlık Bakanlığı'nın 2002 yılı bütçesine "Belediyelere yapılacak yardım" tertibine konulan 70 trilyonluk ödeneğin 300 trilyona çıkarılması.
Edilen bilgiye göre, İller Bankası'nın sorunlarının görüşüldüğü sırada bazı bakanlar söz alarak görüşlerini dile getirdi. Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler, "İller Bankası partilere göre adaletli tahsilat yapsın" dedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan, yerel yönetimlerle ilgili mevzuatın baştan aşağı yenilenmesi gerektiğini belirtirken, Devlet Bakanı Şuayip Üşenmez, İller Bankası'nın ve belediyelerin sıkıntılarına dikkat çekerek, Ankara, İstanbul ve İzmir gibi büyük borcu bulunan kentlere köy kalkınma payı vermeme önerisini getirdi.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 16:29
