İNTERNET AĞLARI DEPREM GİBİ ÇÖKÜYOR

KAYNAK : Haber Vitrini İnternet ağlarında zaman zaman yaşanan büyük çökmelerin, büyük depremlerle aynı şablonu izlediği ortaya çıkarıldı. Japon bilim adamları, Omori yasası olarak bilinen ve depremler sonrası ortaya çıkan artçı sarsıntıların sıklığını ve büyüklüğünü belirleyen yasanın, internet ağlarında yaşanan krizler ve sonrasında ortaya çıkan yavaşlamalar için de geçerli olduğunu kanıtladı. İtalyan bilim adamları da daha önce menkul kıymetler borslarındaki krizlerin deprem şablonlarını takip ettiğini ortaya koymuşlardı. İnternet bağlantı hızlarındaki ani ve büyük düşüşler, depremlerin izlediği kuralları izliyormuş gibi görünüyor. Henüz depremleri önceden tahmin edemiyorsak bile, bu bulgu internet trağini kontrol edenlerin, bu gibi bağlantı sorunlarını ortaya çıkmadan tespit etmelerini ve önlemelerini sağlayabilir. Bir internet hattını kurmak saatler ya da günler alabiliyor ancak ani bir yavaşlama mikrosaniyeler içerisinde gerçekleşebiliyor. Japonya’daki Tsukuba Üniversitesi’nde istatistik fizikçisi olarak görevli Sumiyoshi Abe, internet ağlarının ani yavaşlaması sürecini incelerken, bu sürecin depremlerin zaman aralıklarına benzerlikler gösterdiğni farketti. Deprem olayında da, fayların üzerinde yıllarla biriken gerilimler sadece saniyeler ya da dakikalar içerisinde boşalarak depremi oluşturuyor. BORSA DA DEPREME BENZİYOR Geçen sene içerisinde İtalyan bilim adamları, depremler ve borsa arasında benzerlikler tespit etmişlerdi. Büyük depremlerin ardından ortaya çıkan artçı sarsıntıların şiddetinin bir şablonu takip eder şekilde azalarak sonlandığını, 1894 yılında Japon sismolog Fusakichi Omori’nin keşfetmesinden beri biliyoruz. Halen Omori Yasası olarak anılan bu sistemin borsa için de geçerli olduğu keşfedildi. Palermo Üniversitesi bilim adamları Fabrizio Lillo ve Rosario Mantegna, menkul kıymetler borsalarında yaşanan büyük krizlerin ardından gelen artçı şokların Omori yasasına uyduğunu ispatladılar. Bu ispatın ardından, Abe ve Japon meslektaşı Morikazu Suzuki, internet sıkışıklıklarının da depremlerle benzeşip benzeşmediğini test etmek için bir araştırma başlattılar. “Ping” adı verilen küçük bir bilgisayar yazılımı kullanan araştımacılar uzaktaki bir bilgisayarın ağ bağlantısının aktif olup olmadığını bu bilgisayara sinyaller gönderek sürekli kontrol ettiler. Su altı araştırmalarında kullanılan sonra tekniği gibi ping sisteminde de gönderilen sinyal göndericiye geri yansıyarak çalışıyor. AKADEMİK RAPOR OLDU Araştırmacılar bu gidiş gelişlerin ne kadar sürdüğünü ölçümleyerek, internetin de ne kadar verimli çalıştığını ölçtüler. Bu ölçümler, aynen depremlerde olduğu gibi internette yaşanan büyük çöküşlerin ardından daha küçük bir seri yavaşlamanın yaşandığını ortaya koydu. Bu bulguların bilimsel olarak ispatlanmasının ardından Japon ikili ellerindeki bulguları, Europhysics dergisinde akademik olarak yayınlanması için rapor haline getirdiler. Büyük depremlerin bir kısmının öncü depremlerin ardından geldiğini belirten Japon bilim adamaları bu durumun network trafiği için de doğru olduğunu savunuyorlar. Bu noktadan hareket eden araştımacılar ağ bağlantılarında ortaya çıkan krizleri, gerçekleşmeden önlemek için çalışmalarını sürdürüyorlar. Ancak aynen depremlerde olduğu gibi, esas dalganın ne zaman vuracağını tespit etmek halen çok zor. SIRA SİNİR SİSTEMİNDE Mantegna elde ettikleri bulguların etkileyici olduğunu ve çökmleri tespit etmek için halen somut bir metod geliştirilememiş olmasına karşın, kendisi ve Abe tarafından geliştirilen metodun, problemlerin nasıl felaket boyutuna geldiğini göstererek çözüm yolunda büyük bir adım oluşturduğunu savunuyor. Araştırmaıclar, borsa ve internet deneyimlerinin ardından, şimdiden sinir sistemleri gibi kompleks ağların benzer şablonlar izleyip izlemediğini araştırmaya başladılar bile. Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 17:21