İŞTE ÇEAŞ VE KEPEZ ELEKTRİK'E EL KONULMA NEDENLERİ !..
Edinilen bilgiye göre, bakanlık, Adana ve İçel yöresine elektrik veren ÇEAŞ ile Antalya yöresine elektrik veren Kepez’e, Elektrik Piyasası Kanunu çerçevesinde iletim tesislerinin Türkiye Elektrik İletim AŞ’ye (TEİAŞ) devredilmesi için 2 kez uyarıda bulundu. Bakanlık ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) Kepez ve Çukurova’ya yaptığı uyarılarda, kanun uyarınca, iletimi EÜAŞ’a devretmesi, dağıtımı ise ya başka şirkete devretmesi veya dağıtımdan çekilmesi istendi. Ancak, Kepez ve ÇEAŞ’ın, Bakanlık ve EPDK’dan gelen, kanunun öngördüğü uyarılara uymadığı belirtildi. Ayrıca, ÇEAŞ ve Kepez’in bu süre zarfında ödemesi gereken iletim ücreti de bu şirketlerden talep ediliyordu. Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca, elektrik iletim hizmeti, piyasada yalnızca belli bir ücret mukabilinde TEİAŞ tarafından yapılabiliyor. Kanuna göre bir şirketin aynı anda üretim ve dağıtım işi yapması da engelleniyor. Ayrıca, ÇEAŞ ve Kepez’in, bu kurallara uyduktan sonra da piyasada faaliyet gösterebilmesi için EPDK’ya başvurması gerekiyordu. Söz konusu şartlar yerine getirilmediği gerekçesiyle EPDK tarafından Enerji Bakanlığı’na gönderilen yazıda, söz konusu şirketlerin ilgili yasa hükümlerine göre tanınan süre içinde de aykırılıklarını sürdürdüğü gerekçesiyle sözleşmelerin feshi istendi. Bunun üzerine, Enerji Bakanlığı, söz konusu tesislerin imtiyaz sözleşmelerini iptal etti. Bakanlık, iptal (fesih) gerekçesi olarak, “9 Mart 1998 tarihinde Bakanlık ile Çukurova Elektrik ve Kepez Elektrik arasında imzalanan, görev verilmesine ilişkin imtiyaz sözleşmelerinin, bu şirketlerin mevzuat ve sözleşme hükümlerini sürekli ihlal etmeleri”ni gösterdi. Borsa’ya gönderilen yazıda, mülkiyeti kamuya ait olup iptal edilen imtiyaz sözleşmeleri kapsamında anılan şirketler tarafından işletilen tesislere de, şirket kusuru nedeni ile sözleşmelerinin feshi (iptali) neticesinde Bakanlık tarafından el konulduğu ve bu nedenle şirketlerin görev bölgelerinde faaliyet göstermelerinin bundan böyle hukuken mümkün bulunmadığı bildirildi. İmtiyaz sözleşmelerinin feshedilmesi ile birlikte, üretim tesisleri Elektrik Üretim AŞ’ye (EÜAŞ), iletim tesisleri TEİAŞ’a, dağıtım tesisleri de Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ’ye (TEDAŞ) devredilecek.
ÇEAŞ’a el konulmasında vergi denetimleri sonucu ortaya çıkan gerçekler de büyük rol oynadı. 1993 yılından beri zarar açıklayan şirketin 1998 ile 2001’i kapsayan 4 yıllık bilançolarını inceleyen vergi denetmenleri, kurumun bu süre içinde 266 trilyon lira kâr ettiğini belirledi. Şirket ise bu süre zarfında 502 trilyon 785 milyar lira zarar açıklamıştı. Bu nedenle yıllar boyu zarar ettiği gerekçesiyle vergi ödemedi. Ancak, şirketin yönetimi, zarar gösterdikleri yıllarda kâr ettikleri ortaya çıkarılınca vergi borcunun ödenmesi için Vergi Barışı’ndan faydalandı. ÇEAŞ’ın vergi borçları AK Parti hükümetince çıkarılan Vergi Barışı kapsamında taksitlendirildi.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Çukurova Elektrik ve Kepez Elektrik’in imtiyaz haklarının iptal edilmesi kararını Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK) oybirliği ile aldığını, Enerji Bakanlığı’nın da bu kararı uyguladığını söyledi. Erdoğan, kararın kamunun çıkarına, menfaatine yönelik olan bir adım olduğunu belirtti.
Elektrik Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Ahmet Sarı, ÇEAŞ’ın 1992’den önce Türkiye’nin en çok kâr eden ve vergi veren özerk şirketi olduğunu; ancak Uzanlar’a geçmesinden sonra hep zarar gösterildiğini belirtti. Bu nedenle şirketin on yıldır devlete tek kuruş vergi vermediğini belirten sarı, şirketin bilinçli olarak Rumeli Grubu’nun bankalarına borçlandırıldığını kaydetti. Sarı’nın verdiği ve Adana Defterdarı İhsan Akyol’un da doğruladığı bilgilere göre, ÇEAŞ’ın 1998–2001 yılları arasındaki bilançolarını inceleyen Maliye Bakanlığı vergi denetmenleri, toplam 267 trilyon liralık zararın kâr olduğunu ortaya çıkardı. Mali inceleme sonucu 267 trilyon liralık zarar dikkate alınmayarak hesaplar kapatılırken, ÇEAŞ gazetelere verdiği ilanda, geçmiş yıllara ait kârının 2002 yılına devrettiğini belirtti. Denetimde ÇEAŞ yönetimi tarafından gösterilen finansman borçları işletme kredisi olarak kabul edilmedi. Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) ise inceleme sonucunda 502 trilyon liralık zararı yatırım maliyeti üzerine ekledi. Bunun sonucu olarak zarar gösterilen paranın kâr olarak ortaya çıkan kısmı yatırım zararından düşüldü. 2002 yılı kârı geçmiş dönem hesabına aktarıldı. ÇEAŞ yönetimi, zarar gösterdikleri yıllarda kâr ettikleri ortaya çıkarılınca Vergi Barışı’ndan faydalandı. ÇEAŞ’ın vergi borçları Vergi Barışı kapsamında taksitlendirildi. Adana Defterdarı İhsan Akyol, mali denetimin bir ihbar veya basında çıkan bir haber üzerine yapıldığını belirterek, incelemenin Vergi Barışı Kanunu’ndan faydalanma süresi içinde tamamlanmasının sadece bir tefavuk olduğunu kaydetti. Akyol, “ÇEAŞ, inceleme Vergi Barışı’nın yasal süresi sonrası bitseydi bundan faydalanamayacaktı.” dedi.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 20:09