İŞTE VATANDAŞIN KRİZDEN KURTULMA FORMÜLÜ...

Toplam varlığını da 18,3 milyar lira yükselten vatandaş, krizde borcunu ise 600 milyon TL azalttı. Kredi kartı harcamalarını da kıstı...

Vatandaş küresel krizden harcamalarını kısıp tasarruf yaparak kendini kurtardı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) yaptığı çalışmaya göre, krizin derinden hissedildiği bu yılın ilk üç aylık döneminde hanehalkının, yani aile bireylerinin toplam varlığı artarken, banka ve diğer kurumlara olan borcu azaldı.

BORÇ AZALDI

BDDK’nın düzenli olarak yayınladığı Finansal Piyasalar Raporu’nun son sayısı vatandaşın krizde gelişen davranış değişikliğini bütün açıklığıyla ortaya koydu. Rapora göre, krizin derinlemesine yaşandığı bu yılın ilk üç aylık döneminde vatandaşın sahip olduğu tasarrufların toplam tutarı 18,3 milyar TL artarak 372 milyar TL’ye çıkarken, borcu 600 milyon lira azalarak 100,5 milyar TL’ye geriledi.

PARALAR BANKAYA

Kriz döneminde harcamadan kaçınan vatandaşın parasını nerede değerlendirdiği de raporda yer aldı. BDDK verilerine göre vatandaş, krizde en fazla mevduatını (tasarruf mevduatı, katılım fonu ve cari hesaplar) artırdı. Geçtiğimiz aralık ayında 288 milyar TL mevduatı olan vatandaş, mart sonuna kadar bankalara 12 milyar TL daha para yatırdı ve toplam mevduat varlığını 300 milyara yükseltti.

Vatandaş krizde, sahip olduğu devlet kağıtları ve hisse senetlerine de 2,8 milyar TL’lik ilave yaptı. Krizde harcama yerine tasarrufa yönelen vatandaş borçluluk düzeyini az da olsa düşürmeyi başardı. Bu dönemde kredi kartı harcamaları kısılırken, hanehalkının toplam kredi kartı borç bakiyesi üç ay içerisinde 500 milyon TL azaldı. Aynı şekilde tüketici finansman şirketlerine olan borçta da 100 milyon TL’lik düşüş yaşandı.

Raporda bu durum, “Krizde özellikle, borçluluk açısından risk taşıyan hanehalklarının tüketici kredilerine olan erişimi azalmakta, borçluluk açısından durumu iyi olan hanehalkları ise güvensizlik ortamında harcama eğilimini azaltarak toplam talebin daha da aşağıya inmesine sebep olmaktadır” şeklinde yorumlandı.

EVDE OTURMA PAZARA ÇIK!

BDDK’nın krizde vatandaşın tasarruf ve harcama eğilimini yansıtan bu raporu, TOBB’un öncülüğündeki sivil toplum kuruluşlarının “kriz varsa çare de var!” ve “evde oturma, pazara çık!” sloganlarıyla başlattığı kampanyalarının doğru adres belirlediğini gösteriyor. Ancak vatandaşı bu tür kampanyalar değil, vergi indirimleri harekete geçiriyor.

ESNEKLİK TAKDİRE ŞAYAN

Dünya Bankası Başkanı Ngozi Okonjo- Iweala, Türkiye’nin global finansal kriz karşısında “takdire şayan” esneklik gösterdiğini, ancak ekonomide toparlanma için sadece ihracat ile dış yatırıma bağlı kalınamayacağını ve tasarruf oranının yükselmesi gerektiğini belirtti. Okonjo-Iweala, ayrıca Türkiye’nin ihracat pazarlarını çeşitlendirmesi gerektiğini ve şu anda bağımlı olduğu Avrupa pazarı dışında Sahraaltı Afrikası gibi pazarlara genişlemesi gerektiğini kaydetti.