Kürtlerden petrol bombası

Merkezi Irak hükümetiyle, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi petrol ihracatı ve ödemeler konusunda anlaşmaya vardı. Irak Maliye Bakanı Rifa İsavi'nin duyurduğu anlaşma haberi Kürt yönetimi tarafından da doğrulandı.

Merkezi Irak hükümetiyle Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi, uzun bir süredir devam eden petrol gerginliğine nokta koyma konusunda anlaşmaya vardı. Irak Maliye Bakanı Rifa İsavi'nin duyurduğu anlaşma haberi Kürt yönetimi tarafından da doğrulandı. Bölgesel Yönetim'in Hükümet Sözcüsü, Erbil'in kendi boru hattından petrol ihraç etmeye devam edeceğini, Bağdat'ın ihracat üzerinde herhengi bir 'kontrolünün olmayacağını' söyledi.

Bölgesel Yönetim'in resmi sitesinde yayımlanan açıklamaya göre Erbil ve Bağdat, 3 madde üzerinde uzlaştı. Buna göre,
■Irak Federal Hükümeti, Kürt bölgesel hükümetine ilk adımda 500 milyon dolar ödeme yapacak.
■Kürt yönetimi, günlük üretiminin yarısı olan 150 bin varil petrolü, Irak hükümeti üzerinden ihraç edecek. Yani petrol gelirinin yarısını federal hükümetin bütçesine verecek.
■Başbakanı Neçirvan Barzani, birkaç gün içinde hükümet yetkililerinden oluşan heyetle başkent Bağdat'a gidecek. Barzani, sorunlara anayasal çerçevede temelli çözüm bulmak üzere Irak hükümeti yetkilileriyle görüşecek.

Anlaşmazlığın perde arkası

Erbil-Bağdat anlaşması gerginliği bitirme açısından tarihi bir önem taşıyor. Eski Başbakan Nuri Maliki, sık sık Erbil'e petrol ödeneklerini kesme tehdidinde bulunmuş, Kuzey Irak petrollerinin Türkiye üzerinden satılmasını uluslararası mahkemelere taşıma resti çekmişti.

Anlaşmazlığın perde arkasında Irak Anayasası'ndaki çelişkili maddeler yatıyor.

Erbil, anayasada özerk bölgelere tanınan hakka atfen kendi petrolünü Bağdat'tan bağımsız işleyip satmak istiyorfu. Ancak Maliki hükümeti, anaysadaki 'Irak petrolleri tüm Irak halkına aittir' maddesini gerekçe gösterip bunu reddetti. Henüz meclisten onay almayan 2007 tarihli hidrokabon yasası ise Bağdat'ın tüm petrol gelirlerinden Erbil'e yüzde 17 pay vermesini öngörüyor. Maliki hükümeti görev süresince kendilerinden bağımsız petrol satması halinde Kürt bölgesine ödediği bu payı da kesmekle tehdit etti. Türkiye bu sorunun çözümü için üçlü mekanizma önerdi. İki taraf anlaşana dek Kuzey Irak petrollerinin Türkiye'deki bir banka hesabında tutulmasını önerdi. Ancak Maliki döneminde Bağdat buna yanaşmadı. Maliki'nin ardından hükümeti kuran Haydar İbadi ise Kürtlerle sorunu çözme sözü vermişti.

Kaynak: Reuters, Al Jazeera