HASAN ESEN
ANKARA - Cumhuriyet'in ikinci adamı İsmet İnönü, 'komünizm tehlikesine karşı bir emniyet sübabı olmak üzere din eğitim ve öğretimi bir zorunluluktur' görüşünü benimseyerek din derslerini seçmeli hale getirirken, Bülent Ecevit de Necmettin Erbakan ile yaptığı koalisyon döneminde İmam-Hatip Okulları açtı. 12 Eylül öncesi ve sonrasında İmam Hatip Okulları'nın sayısında yaşanan artış, 28 Şubat ile bıçak gibi kesildi. Bu tarihten sonra hem okul sayısında hem de öğrenci sayısında görülen düşüş, AK Parti'nin iktidara gelişi farklı bir noktaya taşındı. Bu yıl İmam Hatiplere kayıt yaptıran öğrenci sayısı artarken, YÖK Yasa Tasarısı'nın kabul edilmesi halinde İmam-Hatip'li öğrencilere üniversite yolu açılacak.
AK Parti iktidarının YÖK Yasa Taslağı çalışmaları içinde önemli bir tartışma konusu olan İmam-Hatipler'in ilginç bir tarihi serüveni var. Derlenen bilgilere göre, bu okulların 1924 yılında başlayan hikayesinde dikkat çeken noktalar bulunuyor. Okullarda laik eğitime geçiş girişimleri kapsamında 1924 yılında çıkan Tevhid-i Tedrisat (Eğitim-Öğretimin Birleştirilmesi) Kanunu'yla medreselerin kapatılması kararlaştırıldı. Din eğitiminin gereğine inanan Atatürk, toplumun din adamı ihtiyacını karşılayabilmek için 29 tane imam-hatip okulunun açılmasına karar verdi. Ancak, sonraki yıllarda sayılarında düşme kaydedilen bu okullar, 1929-1930 Eğitim Öğretim Yılı'nda tamamen kapatıldı.
CHP, İLAHİYAT FAKÜLTESİ AÇTI
Türkiye'nin 1946 yılında çok partili hayata geçişiyle beraber tekrar gündeme gelen imam-hatipler, 'oy' unzuru olarak kullanılmaya başlandı. İktidarı Demokrat Parti'ye (DP) kaptırmak istemeyen aynı CHP, ''Gençlik için ahlaki duygu ve davranışlarını düzenlemek ve komünizm tehlikesine karşı bir emniyet sübabı olmak üzere din eğitim ve öğretimi bir zorunluluktur'' görüşünü benimsedi. Şubat 1948 tarihinde CHP, bir komisyon kurulmasına ve din dersleri ile İmam-Hatip Okulları'na ilişkin konuların incelenmesine dair karar aldı. Çalışmalarını kısa sürede tamamlayan komisyon, 'İmam-Hatipler yerine 10 aylık İmam-Hatip Kursları açılsın' görüşüne vardı. Bu konuda kanun teklifi verildi ve 10 Ocak 1949 tarihinden itibaren önce Ankara ve İstanbul'da 2 adet imam hatip kursu açıldı. Daha sonra bu sayı 8'e çıkartıldı. Yine aynı yıl din dersleri 4. ve 5. sınıflarda seçmeli okutulmak üzere eğitim-öğretim müfredatına konuldu. Ayrıca CHP'nin önerisi ile Ankara Üniversitesi bünyesinde İlahiyat Fakültesi açıldı. 1950 yılında iktidara gelen Demokrat Parti, İmam-Hatip Kursları'nın yetersiz olduğunu savunarak, İmam-Hatip Okulları'nın tekrar açılmasına karar verdi. İlk olarak Adana, Ankara, Isparta, İstanbul, Kayseri, Konya ve Kahramanmaraş'ta açılan İmam Hatip Okulları'nın sayıları hızla artarak, 1958 yılında 26'ya, 1969'da 71'e çıktı.
ECEVİT DE İMAM HATİP AÇTI
1971 askeri darbesinin ardından Necmettin Erbakan'ın Milli Selamet Partisi (MSP) ile Bülent Ecevit'in CHP'si koalisyon ortağı oldu. Bu hükümet döneminde İmam-Hatipler'in sayılarının artışı hız kesmedi. Sadece 1974 yılında 33 İmam-Hatip açıldı. Alınan bir kararla da İmam-Hatipler'den mezun olan öğrencilerin tamamının üniversite sınavlarına girebilmeleri sağlandı. DP döneminde bu okulların 4 yıllık orta ve 3 yıllık lise olmak üzere 7 yıllık bir dönemi kapsamasına imkan tanınmıştı. 20 yıl süren bu uygulama 4 Ağustos 1971'de yapılan yeni bir düzenlemeyle yerini '4 yıllık orta kısımları kapatılan, liseleri 3 yıldan 4 yıla çıkartılan' yeni şekline bıraktı. 1973-1974 Eğitim Öğretim Yılı'na gelindiğinde ise iki yıl önce kapatılan ortaokul kısımları yeniden açıldı.
SAYILARI HEP ARTTI
Süleyman Demirel'in Adalet Partisi (AP) döneminde de hız kesmeyen artışlar, 12 Eylül döneminde de devam etti. Askeri yönetimin iş başında bulunduğu 1980 yılında 35 İmam-Hatip açıldı. 1982 Anayasası'nın 24. maddesiyle din eğitimi devlet güvencesine alındı ve din dersleri ilk ve ortaöğretim kurumlarında zorunlu hale getirildi. Yine Anayasa'da İmam-Hatipler konusunda şu ifade yer aldı: ''İmam-Hatip Liseleri imamlık, hatiplik ve Kur'an kursu öğreticiliği gibi dini hizmetlerin yerine getirilmesi ile ilgili elemanları yetiştirmek üzere Milli Eğitim Bakanlığı'nca açılan orta öğretim sistemi içinde hem mesleğe, hem yüksek öğretime hazırlayıcı programlar uygulayan öğretim kurumlarıdır''.
Özal'lı yıllar da bu okulların sayılarında artışlara sahne oldu. Turgut Özal, 1984-1989 yılları arasındaki iktidarı döneminde 90 adet İmam-Hatip Lisesi açtı. Bu gidişat Özal'ın tahtına oturan Mesut Yılmaz döneminde de kendini gösterdi. Yılmaz da 23 adet İmam-Hatip açılmasına olanak sağladı.
İMAM-HATİPLERİN ORTA KISIMLARI KAPATILDI, ÖĞRENCİ SAYISI DÜŞTÜ
1974 yılında imam-hatip açan Ecevit, 23 yıl sonra, oturduğu Başbakanlık koltuğunda bu kez İmam-Hatipler'in orta kısımlarına kilit vurdu, 23 Şubat'ın da etkisi ile çıkan '8 Yıllık Kesintisiz Zorunlu Eğitim Kanunu' ile orta kısımları kapatılan İmam Hatipler'in sayısı düşüşe geçti. 1997-1998 Eğitim Öğretim yılında İmam Hatip Lisesi, Anadolu İmam Hatip Lisesi ve Çok Programlı Lise sayısı toplamı 609, bu liselere devam eden öğrenci sayısı ise 178 bin idi. İmam Hatip Liseleri'nin orta kısımlarında 1996-1997 eğitim öğretim yılında 214 bin öğrenci okumaktaydı. 8 yıllık zorunlu ilköğretime geçilmesinin ardından 2002-2003 eğitim öğretim yılı sonunda toplam İmam Hatip Lisesi sayısı 536, öğrenci sayısı ise 70 bine geriledi. Bu okullara yapılan kayıtların azaldığı süreç AK Parti iktidarı ile son buldu. Geçen yıl 23 bin öğrenci kayıt olurken, bu sayı bu yıl yüzde 50 artarak 35 bine ulaştı.
İmam-Hatipler, TBMM'ye sunulan ve YÖK Yasası'nda değişiklik öngören tasarı ile bugünlerde yeniden kamuoyunun gündeminde yer alıyor. Bu sorunu çözmeye kararlı olduğu görülen AK Parti, İmam-Hatipliler'e üniversite yolunu açmak istiyor. Başta Genelkurmay Başkanlığı olmak üzere YÖK ve CHP'nin tepkisi çeken tasarı, Milli Eğitim Komisyonu'nda kabul edildi.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 22:10
