ALİ ULURASBA
ANKARA - TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nda ele alınan 'Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı' görüşmelerinde, eklenen bir madde ile Laleli esnafına ihracatçı gibi davranılarak vergi kolaylığı getirildi.
TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nda, vergi sisteminde yapılacak değişiklikleri içeren yasa tasarısının görüşmelerinde 22 madde kabul edildi.
TBMM Plan Bütçe Komisyonu Sait Açba başkanlığında toplandı. Vergi yasa tasarısında önemli değişiklikler öngören yasa tasarısının ele alındığı komisyonda, 21. maddeden sonra gelmek üzere 22. madde eklenmesi için önerge verildi. AK Parti tarafından verilen ve hükümetin de desteklediği önergede 'antrepo' olarak nitelendirilen ve İstanbul Laleli'deki gibi ihraç malları satılan, 'kısmen serbest bölge' niteliğindeki bölgelere vergi kolaylığı getirildi.
CHP ÖNERGEYE KARŞI ÇIKTI
AK Parti'nin bu önergesine CHP karşı çıktı. CHP'li Komisyon üyesi Akif Hamzaçebi ''hayali ihracata bir kapı açıyoruz. Antrepolarla ihracat çok tehlikeli bir şeyi yasaya sokuyoruz'' ifadelerine yer verdi.
AK Partili Nurettin Canikli ise konuşmasında önergeyi savundu ve ''Laleli'nin böyle bir şeye ihtiyacı var'' diye konuştu.
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ise bir uçak düşüyor diye bütün uçuşların yasaklanamayacağını belirterek, ihracatçıların hayali hayali olmayan diye sınıflandırılamayacağını bir kişi hayali ihracat yapıyorsa bunun bütün sektöre mal edilemeyeceğini belirtti. Hayali ihracatçıları 'bir iki zibidi' olarak niteleyen Unakıtan, ''Dövize dikkat etmemiz lazım. Yarın öbür gün başımıza bir şey gelebilir'' ifadelerini kullandı ve bu düzenleme ile önemli bir döviz girişinin sağlanabileceğine dikkat çekti.
LALELİ ESNAFINA VERGİ KOLAYLIĞI
Konuşmaların ardından önerge yapılan oylamada kabul edildi. Dolayısıyla Laleli esnafı da ihracatçı gibi işlem yapacak ve önemli bir vergi kolaylığından faydalanacak. Ancak Laleli ve Laleli gibi antrepolardan belli bir gözetim ve disiplin uygulamasını gerektirmesi nedeniyle bunların tanımlanması, yetkilendirilmesi, düzenlenecek belgelerin belirlenmesi ve buralara konulacak malın miktarı, cinsi ile bekleme süresine sınırlama getirme konusunda Gümrük Müsteşarlığı'nın görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı'na yetki veriliyor.
TASARIYLA BAŞKA NELER GETİRİLİYOR
Halen Plan Bütçe Komisyonu'nda görüşülen tasarı ile kurum kazançları üzerindeki toplam vergi yükü yüzde 65'ten yüzde 45'e çekilirken, teşvik belgesi kaldırılıyor ve yatırım indirimi istisnası teşvik belgesi olmaksızın işler hale getiriliyor.
Yurt dışı müteahhitlik ve mühendislik faaliyetlerinden elde edilen kazançlar kurum vergisinden istisna tutulurken, muhtasar beyanname ile KDV beyannamesinin tek beyanname haline getirilmesi için gerekli alt yapı oluşturuluyor. Böylece çok sayıda küçük mükellefin ve vergi dairelerinin önemli bir yükünün ortadan kaldırılması amaçlanıyor.
Öte yandan, vergi kanununda yapılaması öngörülen bir başka değişiklik de gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin eğitim hizmetlerine yaptıkları bazı katkıların vergi matrahından indirimine imkan sağlanıyor.
Bir başka değişiklikle, üniter bir vergi yapısı oluşturulmaya çalışılırken, beyan sınırını geçen tutarda gelir elde edenlerin gelirlerini bir beyannamade toplamaları öngörülüyor.
Tasarı basit usülde vergilendirilen mükelleflerin mal ve hizmet teslimlerini KDV'den müstesna hale getiriyor.
Tasarısı ile vergi iadesinde de yeni bir uygulama öngörüyor. Tasarıya göre, işçi ve memurların vergi iadesine ilişkin özel gider indirimi 2003 yılı sonunda uygulamadan kalkıyor, yerine yeni bir model geliyor. Tasarı ile çalışanlar, bu yıl topladıkları belgeler için 2004 yılı Şubat ayında, mevcut sisteme göre vergi iadesi alacak.
SİSTEM DEĞİŞİYOR
2004 yılı başında ise sistem değişecek. Yeni modelde, yine eğitim, sağlık, gıda, giyim ve kira harcamaları için fatura ve fiş toplanacak. Bunlar, şu an olduğu gibi yıl sonunda işverene teslim edilecek. Ancak, verilecek fatura ve fiş tutarı, gelir vergisindeki toplam matrahı geçemeyecek.
Çalışanlar, yeni sistemde topladıkları fatura ve fişlerin ilk 3 milyar lirası için yüzde 8, üç ile altı milyar lira arasındaki bölüm için yüzde 6, altı milyarı aşan kısım için de yüzde 4 vergi iadesi almaya hak kazanacak. Bu iadeler, şimdiki gibi vergiden mahsup edilecek. Öngörülen sistem, asgari ücretlinin vergi iadesinde bir miktar iyileşme sağlarken, diğer ücretlilerin aldıkları vergi iadesini ise düşürecek. Halen topladığı belgelerin yüzde 8'i ile 10'a arasında vergi iadesi alan yüksek ücretliler, yeni sistem ile yüzde 4 dolayında bir kayba uğrayacak.
Müzakerelerde tasarının 15 maddesi kabul edildi. Komisyon toplantısı sona erdi.
TASARININ AYRINTILARI
Vergi sistemini yeniden düzenleyen ve vergileme ile ilgili yükümlülükleri değiştiren yasa tasarısının getirdiği temel değişikliklerden birisi, daha önceki uygulamalarda yatırım istisnasından yararlanmak için gerekli olan yatırım teşvik belgesi alma zorunluluğunun kaldırılması olacak. Bu düzenleme çerçevesinde ticari veya zirai kazançları üzerinden gelir vergisine tabii olan mükellefler, satın aldıkları amortismana tabii iktisadi kıymetlerinin maliyet bedellerinin belirli bir oranını, vergiye tabii matrahlarının tespitinde indirim konusu yapabilecekler.
Buna göre, dar mükellefiyete tabii olanlar dahil, ticari veya zirai kazançları bilanço esasına göre tespit edilen vergiye tabii mükellefler, faaliyetlerde kullanmak üzere satın aldıkları veya imal ettikleri amortismana tabi iktisadi kıymetlerin maliyet bedellerinin yüzde 40'ını vergi matrahının tespitinde ilgili kazançlardan indirim istisnası olarak indirim konusu yapacaklar.
Petrol Kanunu ve Maden Kanunu'na göre yürütülen arama ve sondaj faaliyetleri için yapılan ve aktifleştirilen harcamalar yatırım indirimi istisnasına girecek.
Yatırım harcamalarının yapıldığı yıla ilişkin vergi matrahının tespitinde, kazancın yetersiz olması nedeniyle dikkate alınmayan istisna tutarı izleyen yıllarda yeniden değerleme oranı çerçevesinde belirlenecek.
YATIRIM İNDİRİMİ
Beş milyar liradan az olan iktisadı değerler, daha önce kullanılmış olan iktisadi kıymetler, gayri maddi haklar, mal üretimi ile doğrudan ilgisi olmayan eşyalar, bedelsiz iktisap edilen iktisadı kıymetler inşa edilen binalar, arazi veya arsalar, binek otomobili ve benzeri kara taşıtları, motorlu deniz araçları ve hava taşıtları ile yurt dışındaki yatırımlarda kullanılmak üzere alınan iktisadi kıymetler için yatırım indirimi hesaplanmayacak.
Yatırım indirimi istisnasına konu olan iktisadi kıymetleri, aktife alındıkları tarihten itibaren iki yıl içinde elden çıkaran mükellefler bunlarla ilgili yatırım indirimi istisnası haklarını kaybedecekler.
MENKUL SERMAYE İRATLARINDAKİ İNDİRİM
Tasarıda, bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden ölüm, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin yüzde 25'inin gelir vergisinden müstesna tutulması hükmüne yer veriliyor. Ayrıca, Türkiye'de kaim ve merkezi Türkiye'de bulunan diğer sigorta şirketlerinden 10 yıl süreyle prim ödeyenler ile ölüm, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin yüzde 10'u ve tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemeler de gelir vergisine tabi olmayacak.
ÇALIŞMA GÜCÜNÜ KAYBEDENLER
Tasarıda, çalışma gücünün asgari yüzde 80'ini kaybedenlerin birinci derece sakat, yüzde 60'ını kaybedenlerin ikinci derece sakat, asgari yüzde 40'ını kaybedenler ise 3. derece sakat olarak tanımlanıyor. Sakatlık indirimi 1. derece sakatlar için 440 milyon lira, 2. derece sakatlar için 220 milyon lira, 3. derece sakatlar için de 110 milyon lira olarak belirleniyor.
Tasarıda, dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticari ve mesleki işlerini takip eden ve konser veren müzik sanatçılarının kazançları ile diş protezciliğinden elde edilen kazançlar ticari kazanç olarak nitelenerek vergilendirilmesi öngörülüyor.
İŞLENMİŞ ALTIN
Tasarıya göre, sürekli olarak işlenmiş altın alım, satım ve imalini yapanlar, altın satış tarihindeki istanbul Altın Borsası'nda oluşan has altın değeri ile satılan mamulün has altın maliyet bedeli arasında oluşan maliyet, maliyet bedeline ilave edecekler.
Sözkonusu fark bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında izlenecek. Bu fon sermayeye ilave dışında herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği ya da işletmeden çekildiği takdirde o yılın hesabına dahil edilerek vergiye tabi tutulacak. Bu mükelleflerin kullandıkları yabancı kaynaklara ait gider ve maliyet unsurlarının sadece ilgili dönemde ayrılan fonu aşan kısmı gider kabul edilecek.
HİSSE SENEDİ
Borsada işlem görmeyen Türkiye'de kurulmuş şirketlerin hisse senetlerinin bir yıl süreyle elde tutulmasından sonra elden çıkarılması halinde, elde edilen kazanç, diğer kazanç ve irat olarak vergilendirilmeyecek.
Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar, tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler, kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek gelirler olacak.
Beyan edilmeyecek gelirler dışında kalan vergiye tabi gelirlerin belirli bir tutarı aşması halinde kesintiye tabi tutulmuş olsun olmasın bütün kaynaklardan elde edilen vergiye tabi gelirler yıllık beyanname ile beyan edilecek.
Stopaja tabi gelirin sadece ücretlerden oluştuğu durumda, toplam ücret tutarı beyan sınırını geçse dahi, birinci işverenden sonraki işverenlerden alınan ücret tutarının belli bir tutarı geçmemesi halinde beyanname verilmeyecek. Stopaja tabi olmayan ve tutarı 500 milyon lirayı geçmeyen menkul ve gayrimenkul sermaye iratları beyan edilmeyecek.
Kurumların istisna kazançları ile normal kazançları ayrımına son veren tasarı, istisna olsun olmasın kar dağıtımı aşamasında kesinti yapılmasını hükme bağlıyor. Tasarıda, halka açık şirketlerle halka açık olmayan şirketler arasındaki ayrım kaldırılarak, kesinti oranının her iki tür şirket için de aynı olması öngörülüyor.
DEĞİŞTİRİLEN VERGİ SİSTEMİ
Vergi sisteminde değişiklikler öngören yasa tasarısıyla işçi ve memurların vergi iadesinde 2004 yılı başından itibaren sistem değişikliğine gidiliyor, yeni düzenlemeyle vergi iadeleri bir miktar düşürülüyor.
IMF'ye verilen taahhütlere ilişkin düzenlemeler getiren tasarıyla gelir vergisi tarifesi de değiştiriliyor. Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek yeni düzenlemeyle gelir vergisinde ilk oran, işçi ve memurlar için bugünkü gibi yüzde 15'den başlayacak ve yüzde 40'da sona erecek. Beyannameli vergi mükellefleri için oran artışına gidilecek ve yeni tarife bu kesimler için yüzde 20'den başlayıp, yüzde 45'de bitecek.
Gelir vergisinde ilk oran, daha önce çıkarılan bir kanunla ücretliler dışında kalan kesimler için son 3 yılda yüzde 20'den başlatılmış, 2003 yılı başında ise yüzde 15'e düşmüştü.
Tasarıda halen 5 milyar, 12 milyar lira olarak sıralanan mevcut dilimlerde ise değişikliğe gidilmedi. Gelir vergisine esas alınacak ilk dilim ile Gelir Vergisi Kanunu'nda yer alan diğer maktu hadler her yıl yeniden değerleme oranına göre artırılacak.
VERGİ İADESİNDE YENİ MODEL
Tasarıya göre, işçi ve memurların vergi iadesine ilişkin özel gider indirimi 2003 yılı sonunda uygulamadan kalkıyor, yerine yeni bir model geliyor. Tasarı ile çalışanlar, bu yıl topladıkları belgeler için 2004 yılı şubat ayında, mevcut sisteme göre vergi iadesi alacak.
2004 yılı başında ise sistem değişecek. Yeni modelde, yine eğitim, sağlık, gıda, giyim ve kira harcamaları için fatura ve fiş toplanacak. Bunlar, şu an olduğu gibi yıl sonunda işverene teslim edilecek. Ancak, verilecek fatura ve fiş tutarı, gelir vergisindeki toplam matrahı geçemeyecek. Çalışanlar, yeni sistemde topladıkları fatura ve fişlerin ilk 3 milyar lirası için yüzde 8, üç ile altı milyar lira arasındaki bölüm için yüzde 6, altı milyarı aşan kısım için de yüzde 4 vergi iadesi almaya hak kazanacak.
Bu iadeler, şimdiki gibi vergiden mahsup edilecek. öngörülen sistem, asgari ücretlinin vergi iadesinde bir miktar iyileşme sağlarken, diğer ücretlilerin aldıkları vergi iadesini ise düşürecek. Halen topladığı belgelerin yüzde 8'i ile 10'a arasında vergi iadesi alan yüksek ücretliler, yeni sistem ile yüzde 4 dolayında bir kayba uğrayacak.
SPORCULARA VERGİ KOLAYLIĞI
Yatırım indirimindeki yüzde 19.8'lik stopaj kalkacak. Altın ticaretiyle uğraşanların stok beyanlarındaki değerler istanbul Altın Borsası'nın aynı tarihteki has altın kapanış fiyatından düşük olamayacak. Maliyet bedelinin bunun altında olması halinde, aradaki fark satış karı kabul edilecek.
Sporculara, 2007 sonuna kadar ücret olarak yapılan ödemeler gelir vergisinden müstesna tutulacak. Bu ücretler üzerinden yüzde 15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacak. Bu oran, Bakanlar Kurulu'nca yüzde 25'e kadar artırılabilecek veya yarısına kadar indirilebilecek.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:43
