ERTUĞRUL ÖZKÖK'ÜN HÜRRİYET'TEKİ YAZISI:
Atasagun şifreleri
O akşam yemek masasının etrafında 14 gazeteci vardı. Aşağıda yazacağım sözler, MİT Müsteşarı Şenkal Atasagun ve iki arkadaşının yaptığı sohbette söylendi.
MİT Müsteşarı, geçen perşembe akşamı gazetelerin Ankara temsilcilerine bir yemek verdi.
OFF THE RECORD
Yemeğin amacı, Türkiye'deki son gelişmeler hakkında gazete temsilcilerine bir brifing vermekti.
Gazeteciler ayrılırken, yemekte konuşulanların kaynak gösterilmeden kullanılabileceği belirtildi.
Ancak ertesi gün MİT'ten gelen telefonlarda bu sohbetin tamamıyla ‘‘off the record’’ olduğu söylenerek kesinlikle yazılmaması istendi.
Bu kadar kalabalık toplantılarda konuşulanların dışarı sızmasını önlemek kolay olmaz.
Hürriyet'in Ankara Temsilcisi Sedat Ergin o akşamki yemeğe katılamadı.
Çünkü o akşam ‘‘Uluslararası Aydın Doğan Karikatür Yarışması’’nın ödül töreni vardı ve Sedat da gecenin ev sahiplerindendi.
Ancak yemekte konuşulanları öğrendi ve bana da anlattı.
Neticede Hürriyet ve öteki gazeteler, ‘‘off the record’’ kuralına uydu ve birkaç satır arası yazı dışında yemekte konuşulanlar yazılmadı.
Ben bugün işte o yemekte verilen bilgileri değil, ama yapılan bir şakayı yazacağım.
Çünkü bu şaka, bütün dünyada olduğu gibi, Türkiye'de de istihbarat örgütleri ile medya kuruluşları arasındaki ilişkinin ‘‘jargonu’’, yani dili açısından ilginç.
O CÜMLE
Bu şakayı yazıyorum, çünkü of the record uyarısı, yemekte verilen istihbarat bilgileri ile ilgili olduğu için bu şakayı kapsamadığını düşünüyorum.
Gelelim o cümleye.
MİT Müsteşarı Şenkal Atasagun, yemeğin başında şöyle bir şey söylemiş:
‘‘Biz bu akşam yemeğe 14 gazeteci arkadaşımızı davet ettik. Listeye baktım, bu arkadaşların çalıştığı 14 gazetenin 10'u bizim müşterimiz.’’
Ben işte bu ‘‘müşteri’’ kelimesine takıldım.
Atasagun yemekte ‘‘müşteri’’ kelimesi ile neyi kastettiğini söylememiş.
Arkadaşlar da sormamış. Herhalde neyi kastettiklerini biliyorlardı.
Ben olsaydım mutlaka sorardım.
Çünkü kelime ilginç.
Bu kelime ile neyi kastettiği konusunda benim iki tahminim var:
Bir, MİT'in haber sızdırdığı gazeteleri kastediyor.
İki, MİT'in muhatap kabul edip sorularına cevap verdiği gazeteleri kastediyor.
Yani kendi gözünde ‘‘akredite’’ olan gazeteleri.
O zaman yemeğe davet edilen ve ‘‘eskiden müşteri olmayan’’ dört gazetenin temsilcisi için ne diyeceğiz?
O andan itibaren onlar da ‘‘müşteri’’ kategorisine mi girmiş oldular?
Neyse tahminleri bir yana bırakıp olayın gazetecilik açısından ne anlama geldiğine bakalım.
Bu kelime bana hiç de yadırgatıcı gelmedi.
CÜMLENİN MEALİ
Çünkü dünyanın her yerinde istihbarat örgütleri, gazetelerin en önemli ‘‘haber kaynakları’’ arasındadır.
Gazeteler elde ettiği bazı bilgileri ‘‘doğrulatmak’’ için istihbarat örgütlerine başvururlar.
İstihbarat örgütleri de zaman zaman ellerindeki bilgilerin kamuoyu tarafından bilinmesi için haber sızdırırlar.
Bu ilişkide önemli olan, gazetelerin ‘‘kendilerini kullandırmamaları’’, manipüle edilmelerine izin vermemeleridir.
Haber ajansları da aboneleri için ‘‘müşteri’’ kelimesini kullanır.
Demek ki, MİT de gazeteleri bir tür haber müşterisi gibi görüyormuş.
Ancak Atasagun'un, bu cümlenin hemen arkasından söylediği bir cümle daha var ki onu tartışmalıyız.
MİT Müsteşarı, ‘‘müşterileri’’ hakkındaki sözlerinden hemen sonra şunu söylemiş:
‘‘Aranızda bazı arkadaşların yabancı istihbarat servisi elemanları ile görüştüğünü de biliyoruz.’’
‘‘Müşteri’’ kelimesi değil ama bu cümle beni rahatsız etti.
BUNA DİKKAT
Çünkü gazeteciler zaman zaman yabancı temsilciliklerde çalışan kimselerle görüşürler. Ama onların hangilerinin istihbarat elemanı olduğunu bilmeyebilirler.
Ayrıca görüştüğünüz kişi istihbarat elemanı olmasa bile, sonunda onun yazacağı rapor istihbarat birimlerince de değerlendirilecektir.
Ama bu tür ilişkileri izleyip sonuç çıkarmak, bana göre Soğuk Savaş döneminde kalmış bir istihbaratçılık anlayışıdır.
O yüzden tanıdığım Atasagun gibi çağdaş bir istihbaratçının da bunu benim gibi değerlendirdiğini sanıyorum.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 21:12
