Kişilerin üstlerinin, eşyasının, araçlarının, özel kağıtlarının, konut, işyeri ve eklentilerinin aranmasında uyulacak esas ve usuller yeniden belirlendi.
Adalet ve İçişleri Bakanlığı'nın ortaklaşa hazırladığı ''Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği'' Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak, yürürlüğe girdi.
Buna göre, aramalarda uygulanacak yeni esaslar şöyle:
o Arama hakim kararı ile yapılabilecek.
o Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri veya bu emrin alınamadığı hallerde kolluk amirinin yazılı emri bulunmadıkça, kimsenin üstü, özel kağıtları, eşyası ve aracı aranamayacak, konutuna girilemeyecek ve buradaki eşyasına el konulamayacak.
o Cumhuriyet başsavcılıkları, arama ile ilgili kararları vermek üzere, 24 saat süreyle bir nöbetçi Cumhuriyet savcısı görevlendirecek.
o Yetkili merciin yazılı emri 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulacak.''
KARAR ALINMADAN YAPILACAK ARAMALAR
Yönetmelikle, hakim kararı olmadan yapılacak aramalara ilişkin esaslar da belirlendi.
Hakim kararı alınmadan yapılacak aramalar şöyle:
o Hakkında gıyabi tutuklama veya yakalama müzekkeresi bulunan kişi yakalandığında üstünde, yakalanması amacıyla konutunda, işyerinde, yerleşim yerinde, bunların eklentilerinde ve aracında yapılacak aramada,
o Kolluk tarafından yakalanan kişinin, yakalandığı anda, silah gibi kendisine veya kişilere zarar verebilecek diğer unsurlardan arındırılması amacıyla yapılacak üst aramasında ve bu gibi hallerde aracında, kaçarken içine girdiği bina ve eklentilerde yapılacak aramalarda, -Hakim kararı veya Cumhuriyet savcısının yazılı emriyle yakalanan kişinin, yakalandığı anda, silah gibi kendisine veya kişilere zarar verebilecek diğer unsurlardan arındırılması amacıyla yapılacak üst aramasında ve bu gibi hallerde aracında, kaçarken içine girdiği bina ve eklentilerde yapılacak aramalarda,
o Gözaltına alınan kişinin, nezarethaneye konmadan önce yapılan üst aramasında,
o Bir suçun işlenmesine veya işlenen suçun devamına engel olmak üzere,
o Bir suçun şüphelisi veya sanığı olarak yakalandıktan sonra kolluk güçlerinin elinden kaçmakta olan kimselerin yakalanması maksadıyla yapılacak aramalarda,
o Kaçakçılık yapıldığına ilişkin delil görüntüsü bulunan yerlerde usulüne göre hemen yapılan aramalarda,
o Suçüstü halinde yapılan aramalarda.''
RIZA İLE ARAMA MÜMKÜN
Yönetmeliğe göre, rızası ile hakim kararı olmadan kişinin üstü de aranabilecek.
Usulüne uygun yapılan aramada, araştırma veya soruşturma ile ilgisi bulunmayan fakat diğer bir suçun işlendiği şüphesini uyandırabilecek güçte eşya bulunursa, bunlara el konulacak ve durum Cumhuriyet başsavcılığına bildirilecek.
Bu tür aramalarda aramanın amacı ve konusu dışında ele geçirilen ve haklarında tutuklama veya yakalama kararı bulunan kişiler Cumhuriyet başsavcılığına bildirilecek.
Aramaların tutanakla tespit edilmesini hükme bağlayan yönetmelikte, buna ilişkin usül ve esaslar da belirtildi.
DENETİMLER...
Yönetmeliğe göre, açılması izne bağlı otel, gazino, kahve, içki yerleri, bar, tiyatro, sinema gibi eğlence yerleri ile kumarhanelerde, lokaller, fuhuş yapılan yerler gibi yerlerde hakim kararı olmadan denetim yapılabilecek.
Suç işlenmesini önlemek için kişilerden kimlik sormada, okullardaki disiplinin sağlanmasına yönelik önlemlerde, trafik denetimlerinde, elektromanyetik aygıtlar ve dedektör köpekleri aracılığıyla yapılan tarama şeklindeki denetimlerde de hakim kararı aranmayacak.
GÜNDÜZ ARAMA
Yönetmeliğe göre, hakim kararı üzerine yapılacak aramalar, en kısa sürede gerçekleştirilecek. Aramanın amacını tehlikeye sokan acil bir durum yoksa arama gündüz yapılacak.
Her arama kararı, sadece bir kez arama yetkisi verecek.
''Makul şüphe'' durumunda, kişi veya araçlar geçici olarak durdurulabilecek. Ancak sebepsiz ve keyfi durdurma, arama ve yakalama yapılamayacak.
Durdurulan kişi sorulara cevap vermekle yükümlü olmayacak.
Üzerinde önce giysilerinden herhangi biri çıkarılmaksızın yoklama biçiminde inceleme yapılabilecek. Bu işlem sonucunda kişide silah bulunduğu sonucunu çıkarmaya yeterli şüphe meydana gelirse silah ve diğer suç eşyası araması yapılabilecek.
Yoklama incelemesi, kişinin cinsiyetinde bulunan görevli tarafından yapılacak.
ÇIPLAK ARAMA...
Yönetmelikle çıplak olarak ve beden çukurlarında arama da esaslara bağlandı. Buna göre, kanunların üst araması yapılmasına olanak verdiği hallerde, çıplak olarak veya beden çukurlarında arama yapılmadan önce, mahrem yerlerde arama yapmanın neden gerekli görüldüğü ve nasıl yapılacağı, o birimde görevli en üst kolluk amiri tarafından ilgiliye bildirilecek.
Çıplak arama, kişinin kanunlara göre izin verilmeyecek bir şeyi taşıdığından makul ve ciddi bir şekilde şüphelenilmesi durumunda yapılabilecek.
Çıplak arama, aynı cinsten görevliler tarafından yapılacak.
Arama işlemi, kimsenin görmemesini sağlayacak tedbirler alınarak gerçekleştirilecek.
Arama, kişinin utanma duygusunu en az ihlal edecek şekilde yapılacak. Önce bedenin üst kısmındaki giysiler çıkarttırılacak, bedenin alt kısmındaki giysiler üst kısmındaki giysiler giyildikten sonra çıkarttırılacak.
Arama sırasında bedene dokunulmaması için özen gösterilecek.
Aranan kişinin beden çukurlarında bir şeyin bulunduğu anlaşılırsa kişiden eşyanın kendisi tarafından çıkarılması istenecek.
Çıplak arama mümkün olduğunca kısa sürede bitirilecek.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 20:02
