Soliris isimli ilaç için bakanlıkta kimlere rüşvet verildi?

Bu gün Washington Post tarafından ve daha sonra bir çok web sayfasında yayınlanan bilgiler ilaç firmalarının nelere mukdedir olduğunu göstermesi yönünden çok ilginçtir.

İlaç daha ruhsat almadan bazı akademisyenler tarafından ulusal kongrelerde tanıtımı ve reklamı yapılmaya başlanmış ve bir süre sonra da ruhsat almıştır. Ekte bulacağınız mahkeme dosyasında bu firmanın Türkiye, Rusya, Brezilya ve Kolombiyada nasıl yolsuzluk yaptığı ve rüşvet dağıttığı açık bir şekilde ortaya konmuştur. Ruhsat aşamasında ve geri ödeme listesine alınmasında hangi bürokratların, hangi komisyon üyelerinin bulunduğu resmi kayıtlardadır.

‘’UNITED STATES OF AMERICA, SECURITIES AND EXCHANGE COMMISSION (MERIKA BIRLEŞIK DEVLETLERI, MENKUL KıYMETLER VE BORSA KOMISYONU)’’

SECURITIES EXCHANGE ACT OF 1934 , Release No. 89214 / July 2, 2020

ACCOUNTING AND AUDITING ENFORCEMENT Release No. 4151 / July 2, 2020’’ dosyasının incelenmesinde: Alexion Soliris’i ruhsat almadan beş yıl önce (2009) Sağlık Bakanlığı yurtdışından getirilecek ilaçlar listesine dahil olarak satmaya başlamıştır. 2010 Ocak ayında üst düzey bir Sağlık Bakanlığı yetkilisi, Alexion yöneticisine daha fazla yurt dışı ilaç getirtme izni isteniyorsa hükümet yetkililerine ödemede bulunmalarını telkin (!) eder. Daha sonra Alexion bakanlıkla olan ilişkilerine yardımcı olması için bir danışman tutar ve danışman Sağlık Bakanlığı üst düzey yetkilileri ile ilişki kurar. 2010-2015 Yıllarında Alexion danışmana danışmanlık ücreti ve sözde giderler için 1.3 milyon dolar öder. Danışman bu paranın bir kısmını kendilerine yardım etmeleri isteği ile nakit olarak, yemek daveti ve hediyeler şeklinde Sağlık Bakanlığı yetkililerine verir. Bu ödemeler sonucunda, Alexion Türkiye sadece hasta reçeteleri için onay almakla kalmamış, aynı zamanda gizli bilgi ve düzenleyici gönderiler hakkında hükümet yetkililerinden önceden geri bildirim almıştır. Alexion Türkiye bu uygunsuz ödemeleri yanlış kaydederek, bunları yasal harcamalar olarak kabul etti. Alexion Türkiye, verdiği rüşvet ve diğer şeyleri gizleyerek bunları meşru harcamalar olarak kayıtlarına geçirmiştir.

İki Alexion Türkiye yöneticisi, üçüncü taraf bir satıcıdan Danışman'a ödeme yapmasını ve Alexion Türkiye'ye geri ödeme için sahte faturalar sağlamasını isteyerek Danışman'a yapılan ödemelerin bir kısmını yapmıştır. Bazı Alexion Türkiye çalışanları bu ödemeleri Alexion Türkiye'nin defter ve kayıtlarına yanlış kaydetmiştir. Ayrıca, bir Alexion Türkiye yöneticisi Danışmanın iddia edilen giderlerinin tanımının bilgisayara yazılmadan kalemle yazılması gerektiğini söyleyerek giderlerin tanımının kolayca değiştirilmesine veya gizlenmesine olanak sağlamıştır. Danışman firmaya verdiği rüşvetlerde yalnız hükümet yetkililerinin ilk isimlerini vermiştir.

2012-2015 yılları arasında Danışman aracılığıyla devlet yetkililerine ödeme yapan Alexion Türkiye yöneticileri, Sağlık Bakanlığı komisyonlarında görev yapan üyelere 100.000 doların üzerinde ödeme yapmış. Bu üyeler Soliris için hasta reçetelerinin onaylanmasından veya reddedilmesinden sorumlulardı ve tedavi kılavuzları ve geri ödeme kriterleri gibi önemli düzenleyici konular üzerinde etkiliydiler. Aleksion Türkiye hasta reçetelerini onaylamak ve Soliris'e uygun düzenleyici eylemleri desteklemek için komisyon üyelerini etkilemeleri için para ödedi. Bu ödemeler, Alexion Türkiye'nin defter ve kayıtlarında bürokratlara ve doktorlara yaptığı ödemeleri honorarium veya grant (proje) olarak yanlış olarak kaydedilmiştir.

Örneğin, Alexion geri ödeme kurumunda etkili olduğunu düşündüğü bir üyenin isteği üzerine kendisine 15.000 doların üzerinde ödeme yapmıştır.  Bütün bunların karşılığı o dönemde Alexion haksız olarak 6.6 milyon dolar kazanmıştır.

SOLIRIS’İN  Türkiye perakende satış fiyatı 300 mg flakon için 32.173 TL dir. Tedavi başlangıcında ortalama 642.000 TL lik ilaç kullanılmakta, daha sonra hastalar genellikle ömür boyu ayda 257.000 TLlik ilaç kullanacaklardır.

Bütün dünyada ajanslara düşen bu haberlerden sonra yetkililerin ne yapacağı merak konusudur. Olayların geçtiği tarihlerdeki bürokratlar ve firmanın ödeme yaptığı kişilerin hemen hepsi ortadadır.

Gazeteci Semra Topçu'nun Youtube kanalında ABD’li ilaç firmasının bir ilacın satışını artırmak için Türkiye ve Rusya’da rüşvet verildiği iddiasıyla ilgili konuşan Prof. Dr. Cankat Tulunay, "Bu buzdağının görünen kısmı, sadece Türkiye'de değil tüm dünyada ilaç firmaları işlerini rüşvetle yapıyor" dedi.

Prof. Dr. Cankat Tulunay, dünyadaki ilaç sektöründe rüşvete harcanan paranın 190 milyar dolar olduğunu söyledi.

ABD'de olan Tulunay, "ABD'de Alexion firması olayını bütün ABD basını manşetten verdi. Türkiye'de ana akım medyada neredeyse bir haber çıkmadı. Sağlık Bakanlığı'ndan tık yok" diye konuştu.

Rüşvet iddialarına konu olan Soliris isimli ilacın nadir bir hastalık olan 'eritrositlerin erimesi'nde kullanıldığını belirten Tulunay, rüşvetin neden verildiğinin gerekçesini şöyle açıkladı;

"Bu ilaç 2009'da Türkiye'ye geliyor. Türkiye'de bir usül var. Ruhsatı olmayan ilaçlar hekimler ihtiyaç gösterdiğinde Sağlık Bakanlığı'nın muvafakatıyla yurt dışından getirtilebilir. Sağlık Bakanlığı'nda 'bu ilaç bu hastaya gerekli mi?' diye bir komisyon var. Rüşvet daha burada başlıyor. Ve bu sayede ilaç yurt dışından Türkiye'ye fahiş fiyatla gelmeye başlıyor. Bu şekilde firma Türkiye üzerinden 6 milyon dolar kar elde ediyor. İlaç Türkiye'de 2015 yılında ruhsat alıyor. SEK raporunda bunun her aşamasında rüşvet olduğu ileri sürülüyor"

"Neden sık sık Türkiye'de ilaç kurumunun başkanı değişiyor?" diye soran Tulunay, "SEK raporunu dikkatle okumalılar çünkü orada isimler mevcut" dedi.

"Bu ilacın tek bir dozu bin dolar, maliyeti 1 dolar"

'İlacın birçok sektörden daha karlı olduğunu' söyleyen Tulunay, "Bu ilacın tek bir dozu bin dolar, maliyet 1 dolar. Türkiye ucuz ilaç piyasasına da dahil değil" dedi.

İyi Parti İzmir Milletvekili Aytun Çıray da ABD’li ilaç firmasının bir ilacın satışını artırmak için Türkiye ve Rusya’da rüşvet verdiği iddiasını Meclis’e taşımıştı.

İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Aytun Çıray, ABD'li Alexion ilaç firmasının, “Soliris” adlı ilacın satışını artırmak amacıyla, Türkiye ve Rusya'da rüşvet verdiği için 21 milyon dolar para cezasına mahkum edildiğini açıkladı. Çıray, TBMM'ye verdiği soru önergesinde, firmanın Türkiye'de de 2010-2015 yılları arasında Sağlık Bakanlığı görevlilerine rüşvet verdiğinin kanıtlandığını savunmuştu.

Kaynak: Gıda Hareketi

Güncellenme Tarihi : 28.7.2020 23:18