Süveyda'nın Suriye'den ayrılma fikri Dürzileri ikiye böldü... Ne olacak?

Süveyda Vilayeti'nde Dürzi toplumu üyeleri arasında Suriye devletiyle ilişkilerinin geleceği konusunda keskin iç bölünmeler yaşanıyor.

Dürzi toplumunda , açıkça ayrılık çağrıları ile birliği koruma çağrıları arasında derin siyasi ve toplumsal karmaşıklıklar açıkça görülmektedir .

Bu bölünmeler, özellikle İsrail'deki Dürzi cemaatinin ruhani lideri Muvaffak Tarif ve Suriye'deki Dürzi Şeyhi Akl'ın pozisyonu olmak üzere bölgesel ve uluslararası görüşlerle örtüşmektedir. Ayrıca, Lübnan'daki resmi ve popüler görüşler de bu bölünmelere örnektir. Bu durum, Süveyda'yı mezhepsel kimlik ile ulusal çıkarlar arasındaki çatışmanın canlı bir örneği haline getirmektedir.

Bu tartışmanın merkezinde şu temel soru yer alıyor: Şam bu dönüşümlerle nasıl başa çıkacak ve Suriye hükümetinin devletin birliğini ve Dürzi toplumunun haklarını güvence altına almak için hangi seçenekleri bulunuyor?

İsrail'deki Dürzi cemaatinin ruhani lideri Muvaffak Tarif, tavrını net bir şekilde ortaya koymakla birlikte, aynı zamanda diplomatik bir üslup da sergiledi. Süveyda'daki Dürzilerin Suriye'den ayrılma planını desteklemedi, aksine Suriye hükümetini Dürzilerin güvenini yeniden tesis etmek ve dini ve siyasi haklarını güvence altına almak için çalışmaya çağırdı.

Tarif, Suriye devleti çerçevesinde Dürzilerin haklarının verilmesini umduğunu belirterek , Suriye devletinin tüm bileşenlerini kucaklayacak "altın bir fırsatın" kaçırıldığını ve değerlendirilmediğini söyledi.

Suriye Dürzileri: Bağımsız Bir Varlık Talep Ediyor

Sky News Arabia'nın "Al-Dhuhra" programına konuşan Suriyeli gazeteci Ahed Murad, konuşmasını "pragmatik ve diplomatik" olarak nitelendirdi. Murad, ayrılığa desteğini açıkça belirtmese de, Suriye'deki durumun Dürzilere haklarını tam olarak kullanma fırsatı vermediğini dolaylı olarak ima etti.

Murad, Tarif'in "Sweida meselesinde doğrudan bir tavır almadığını, aksine devlet çerçevesinde gelecekteki seçeneklere kapıyı açık bıraktığını" sözlerine ekledi.

Murad, Tarif'in pragmatik söylemine rağmen Süveyda halkına karşı duyarsız kalamayacağını belirterek, söyleminin vilayetteki yerel tutumları ne ölçüde etkilediği konusunda soru işaretleri ortaya çıkardı.

Özyönetim konuşması

Öte yandan Suriye'deki Dürzi cemaatinin Şeyhi Akil'i Hikmet el-Hicri'nin konuşması daha açık ve netti.

"Kendi kaderini tayin hakkının tüm uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış bir hak olduğunu" vurgulayarak, Dürzilerin kendi bölgelerini kendi başlarına yönetme yetkilerini vurguladı. Bu tutum, el-Hicri'nin Süveyda'nın işlerine , ister Şam'dan ister herhangi bir bölgesel güçten gelsin, herhangi bir yabancı müdahaleyi reddettiğini yansıtıyor ve Dürzi toplumuna daha net bir seçim hakkı sunuyor.

El-Hajri, Süveyde halkının maruz kaldığı ihlaller, binlerce kişinin öldürülmesi, sakinlerinin yerinden edilmesi ve köylerin yakılması nedeniyle somut siyasi ve güvenlik garantilerine ihtiyaç duyduğunu belirtti.

El-Hicri, bağımsız bir oluşum çağrısında bulunuyor ve kendi kaderini tayin hakkını vurguluyor.

Tartışma Lübnan'a da uzanıyor

Tartışmalar Suriye ile sınırlı kalmadı, Lübnan'a da sıçradı. İleri Sosyalist Parti, özellikle Muvaffak Tarif'in açıklamalarının ardından İsrail korumasına güvenilmesi yönündeki çağrılara karşı uyarıda bulundu.

Parti, Suriye'de mezhep ve Arap aşiretlerinin çıkarlarının savunulması çağrısında bulunarak, Suriye devletiyle ilişkilerin sürdürülmesinin önemine vurgu yaptı.

Bu tutum, Lübnan'ın Süveyda'nın, Arap derinliğini ve Suriye devletinin birliğini tehdit edebilecek bölgesel çatışmalara karışmasını önleme yönündeki endişesini yansıtmaktadır.

Murad, iki konuşmayı da derinlemesine değerlendirerek, Muvaffak Tarif'in konuşmasının ayrılığa destek vermeye yönelik olmadığını, aksine Şam'dan uzak durmayı hedefleyen pragmatik bir boyut taşıdığını vurguladı.

Murad, asıl meselenin, yaşananların ardından halkın güvenini yitirmesi nedeniyle Şam'ın Süveyda halkına sunduğu somut girişimlerde yattığını sözlerine ekledi.

Gelecekteki herhangi bir çözümün söylemsel olmaktan önce siyasi ve güvenlik odaklı olması gerektiğini vurgulayan Tarık'ın pragmatik söyleminin güveni yeniden tesis etmek için pratik adımların yerini tutmayacağını belirtti.

Şam ve geçiş aşaması

Yazar ve siyaset araştırmacısı Adham Masoud al-Qaq, Süveyde krizinin, Suriye'nin tamamına hakim olamayan geçiş sürecinin daha geniş bir başarısızlığının parçası olduğunu ileri sürdü.

Geçiş hükümetine tanınan meşruiyetin pratikte hayata geçirilmediğini, bunun da mezhepsel ve bölgesel ayrışmaların derinleşmesine yol açtığını anlattı.

El-Kaq, engelleyici rolü oynayan tek kesimin Dürzi toplumu olmadığını, henüz devlete entegre olmamış veya geçiş yönetiminin himayesine girmemiş çok sayıda mezhep ve grubun da bu grupta yer aldığını belirtti.

Herhangi bir geçiş döneminin başarısının, tüm unsurlarla diyalog kurabilme ve Dürzi toplumunun dini ve siyasi haklarının korunması da dahil olmak üzere siyasi karar alma süreçlerine tam katılımın sağlanması yeteneğine bağlı olduğuna inandığını ifade etti.

El-Kaka, El-Hicri'nin önerdiği kendi kaderini tayin hakkının genellikle Suriye devleti içindeki mezheplere değil, işgal altındaki halklara uygulandığını vurguladı.

Pratik çözümlerin, ulusal uzlaşı sürecinin güçlendirilmesi ve Süveyda'nın Suriye devletine tam entegrasyonunu sağlamak için tüm unsurlarla gerçek diyalog kanallarının açılmasıyla başladığını vurguluyor.