DİE ve Merkez Bankası'nın anketi, ekonomideki genel iyimserlik havasının henüz tüketici davranışlarına yansımadığını ortaya koydu.
Yüzde 53.8 ile çoğunluk dayanıklı tüketim malları almak için uygun bir zaman olduğu görüşünü paylaşırken, satın alma ihtimali bulunanların oranı yüzde 2.6'da kaldı. Böyle bir ihtimali olmayanların oranı ise yüzde 78.1'e çıktı.
DEVLET İstatistik Enstitüsü (DİE) ve Merkez Bankası işbirliğiyle ilk kez gerçekleştirilen Tüketici Eğilim Anketi, şubat ayında Tüketici Güven Endeksi'nin ocak ayına göre yüzde 0.4 oranında artarak 111.9 değerine yükseldiğini gösterdi. Güven endeksindeki bu artış ise, tüketim malı satın almak için uygun bir dönem olduğu değerlendirmesinde iyileşmeden kaynaklandı. Ancak bu iyileşmenin satın almaya dönüşeceği yolunda endeksten olumlu bir sonuç çıkmadı.
Açıklanan sonuçlara göre, Tüketici Güven Endeksi'ni oluşturan alt kalemlerden ‘‘mevcut dönem satın alma gücü’’ endeksinin ocak ayında 100.8'e yükselen değeri, şubatta 99.5'e indi. Gelecek döneme ilişkin satın alma gücü beklentilerini yansıtan endek ocak ayında 108.3'e çıktıktan sonra şubat ayında 106.5'e geriledi. Diğer bir deyişle tüketiciler gelecek dönemde alım güçlerinin düşeceği görüşünde. Gelecek döneme ilişkin ‘‘genel ekonomik durum’’ endeksinin değeri de sırasıyla 118.3, 117.6 ve 115.1 düzeylerinde oluştu. Bu da ekonomik duruma ilişkin beklentilerin kötüleştiğini gösterdi.
Tüketici Eğilim Anketi'nde, geçen 3 aylık döneme göre Türkiye'nin şu andaki genel ekonomik durumunun ‘‘biraz daha iyi’’ olduğunu söyleyenlerin oranı ocak ayına göre gerilemekle birlikte yüzde 40.7, gelecek 3 ayda ‘‘biraz daha iyi olacak’’ diyenlerin oranı yüzde 38.2 oldu. Her iki rakam da bu sorulara verilen yanıtlardaki en yüksek oranı gösterirken, 6 aylık dönemde satın alma gücünün ‘‘biraz daha iyileşeceği’’ beklentisinde olanların oranı yüzde 29.3'te kaldı. Bu konuda yüzde 46.2 ile çoğunluk ‘‘aynı kalacak’’ görüşünü dile getirirken, ‘‘biraz daha kötü olacak’’ diyenlerin oranı yüzde 17.9 oldu. Eğilim Anketi'nin ortaya çıkardığı bir diğer dikkat çekici bir sonucu da, dayanıklı tüketim mallarına yönelik sorulara verilen şu cevaplar ortaya koydu:
DOĞRU ZAMAN AMA...
İçinde bulunan dönemde buzdolabı, TV, mobilya gibi dayanıklı tüketim malları satın alınmasına yönelik soruya ‘‘Şu an satın almak için doğru zaman’’ diyenlerin oranı önceki aylara göre artarak yüzde 53.8'e yükseldi. ‘‘Yanlış zaman’’ diyenlerin oranı yüzde 15.9'a gerilerken, yüzde 13.3'lük bir kitle ‘‘ne doğru, ne yanlış’’ dedi.
Ancak gelecek 6 aylık dönemde dayanıklı tüketim malları satın alma ihtimali olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 2.6'da kaldı. Satın alma ihtilaline ‘‘yok’’ yanıtını verenlerin oranı ise bir önceki aya göre yüzde 8.1 oranında artarak 78.1'e çıktı. ‘‘Pek sanmıyorum’’ diyenlerin oranı yüzde 9.6 olurken, ‘‘olabilir’’ cevabını verenlerin oranı yüzde 8.7 oldu.
Dayanıklı tüketim mallarındaki satın almama ihtimali, otomobil ve konut da ise daha da yüksek çıktı. Gelecek 6 aylık dönemde kendisinin ya da hanehalkının otomobil satın alma ihtimalinin olmadığını söyleyenlerin oranı yüzde 90.4 olurken, konut satın alma ya da inşaa ettirme ihtimalinde de bu oran yüzde 91.9 oldu. Her iki şıkta da satın alma ihtimali ‘‘çok yüksek’’ olan kitle yüzde 1'de kaldı. Yüzde 74.1'lik bir çoğunluk da konut tamiratına (ısınma sistemi, badana-boya, mutfak-banyo tamiratı gibi) yönelik para harcama ihtimali olmadığını belirtti.
Ne borç alırım ne de tasarruf yapabilirim
ANKETTE tasarruf eğilimlerine yönelik sorular ise şu sonuçları ortaya çıkardı:
Gelecek 3 aylık dönemde tüketimin finansmanı amacıyla tüketici kredileri dahil ''borçlanma ihtimalim yok'' diyenler yüzde 62.
Tasarruf etmek için içinde bulunan dönemi ‘‘uygun zaman’’ olarak görenlerin oranı yüzde 28.3, ‘‘kesinlikle uygun zaman’’ diyenlerin oranı yüzde 8.5.
Buna karşın gelecek 6 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali olmadığını belirtenler yüzde 67.1, ‘‘pek sanmıyorum’’ cevabını seçenlerin oranı ise yüzde 15.8. Bu konuda ‘‘olabilir’’ diyenlerin oranı yüzde 10.4 olurken, ‘‘çok yüksek’’ diyenlerin oranı ise sadece yüzde 2.6.
Fiyatlar artar
ANKETE katılanların yüzde 9.1'i gelecek 12 aylık dönemde fiyatların şu andakinden daha hızlı, yüzde 37'si ise aynı oranda artacağını bekliyor. Fiyatların daha düşük bir oranda artacağını bekleyenlerin oranı yüzde 21.9, aynı kalacağını belirtenlerin oranı yüzde 15.1 ve ‘‘hafifçe düşeceğini’’ bekleyenlerin oranı da yüzde 8.8.
HÜRRİYET
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 21:52
