UCUZ SİGARAYA EN AZ 1 YTL VERGİ GELİYOR!..
Maliye'nin daha önce yerli üreticiyi korumak için getirdiği Türk tütünü oranına göre sabit vergi uygulaması sona eriyor. Avrupa Birliği'nde uygulanan sistemi hatırlatacak yeni uygulamaya göre oransal vergi yüzde 60'lara kadar artırılırken vergi için 1 milyon Türk Lirası (1 YTL) seviyesinde de alt sınır getiriliyor. Bu sistemin ucuz sigaraların fiyatını artırması olumlu karşılanırken pahalı sigaraların kar marjını yükseltmesi ise eleştiri kaynağı oluyor.
Geçtiğimiz yılın Temmuz ayında British American Tobacco'nun (BAT) başlattığı sigarada indirimin vergi sisteminde yarattığı fırtına hala devam ediyor. O tarihlerde yüzde 1 civarında olan pazar payını artırmayı hedefleyen BAT ürünlerinde yüzde 20 civarında indirime gitmişti. Sigara baronlarının Pazar payı kavgası diğer sigara şirketlerinin de indirime gitmesine neden oldu. Sigaradan oransal vergi alındığı için her indirim Maliye'ye vergi kaybı olarak yansıyordu. Vatandaşın cebinden yapılan indirimlere son vermek isteyen Maliye'nin değiştirdiği vergiler de soruna çare olamadı. Bugüne kadar sistemde üç kez değişikliğe gidilmesine rağmen sonuçtan kimse memnun olmadı. Bu süreç Tekel'in özelleştirmesini de sekteye uğrattı.
Bu belirsizliği gidermek atılan adımlar son aşamaya ulaştı. Yeni sistemi belirleme sırasında gündeme gelen yöntemler arasında son haftalarda AB sitemine benzeyen bir yöntem öne çıktı. Maliye ve sigara sektörü kaynaklarından bu büyük ihtimalle bu yöntemin kabul edileceğini belirtiliyor. Buna göre yüzde 28 olan oransal vergi yeni sistemde yüzde 60'a çıkarılıyor. Asıl tartışma konusu olan ise Türk tütünü oranına göre alınan sabit vergi. Yeni sistemde Türk tütünüe destek uygulamasına son veriliyor. Ancak yüzde 60 olan oransal verginin yanına bir de vergi alt sınır uygulaması başlıyor. Buna göre bir paket sigaradan alınan vergi 1 YTL'lik sınırın altında olamıyor. Yeni sistemin en çok ucuz sigaraları etkilemesi bekleniyor.
Yeni vergi sisteminde pazarın tek kaybedeni var. O da milli sigara şirketi Tekel. Yüzde 40'lar seviyesinde Pazar payı olan Tekel Maltepe, Samsun gibi ucuz sigaralarla bu payı koruyor. Yeni sistem ile Türk tütünü uygulamasına son verildi. Bu sistemin tek eksik noktasının Tekel olduğu yorumu yapılıyor. Ayrıca ucuz sigaralara bir miktar zam sonucu doğarken pahalı sigaraların karının artması da bir eksik nokta. Bunun için pahalı sigalara da ikinci bir vergi alt sınırının sorunu çözebileceği kaydediliyor. Başka bir deyişle 1 milyon liralık (1 YTL) alt sınır şu an 1.5 YTL ve altında fiyatla satılan sigaralara uygulanırken daha pahalı olanlar için ise daha yüksek bir alt sınırı uygulanması öneriliyor. Pazarın en ucuz sigaraları 1 milyon lira ile 1.5 milyon lira (1-1,5 YTL) arasında yer alıyor. 1 milyon liralık (1 YTL) vergi alt sınırı en çok bu sigaraları etkiliyor. 1.5 milyon TL (1 YTL)'ye satılan bir ürünün vergisi bugünkü sistemde 1 milyon lira-1 milyon 490 bin lira (1-1.49 YTL) arasında değişiyor. Yeni sistem ile fiyatı 1 milyon (1 YTL) olan sigarada ise vergi yükü yeni sistemle 1 milyon 200 bin lirayı (1.2 YTL) aşıyor. Aynı kar marjı ile bu sigaranın fiyatınının 1 milyon 500 bin lirayı (1.5 YTL) bulması gerekiyor. Fiyatı 3 milyon 700 bin lirayı (3,7 YTL) bulan pahalı sigaralar için ise vergi yükü azalıyor, böylelikle kâr marjı artıyor.
Bugüne kadar Phillip Morris, Tekel'in de korunmasını politika olarak istiyordu. Tekel'in kaybedeceği pazar payının BAT ve JTI'ın ele geçirmesini istenmiyordu. BAT'ın çok yüksek oranlarda Türk tütünü kullanarak Tekel ile fiyatta yarışır hale geldi. Hedef BAT'ı zayıflatmakken TEKEL arada kaldı.
:Sinan Cem Şahin - Sabah
