ALİ ULURASBA
ANKARA - Teklifte, 1. maddeye, 'kadın ve erkek eşit haklara sahiptir' ibaresine 'Devlet, kadınların ve erkeklerin eşitliğinin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür' ibaresi de eklendi.
Anayasa değişikliği ile gelen yenilikler şunlar:
''- Kadın erkek eşit haklara sahiptir. (Anyasa'nın 10. maddesinde değişiklik)
- İdam cezası tamamen kaldırılıyor. (Anayasanın 15 ve 17, 38, 97. maddelerinde değişiklik)
- Kanuna uygun şekilde basın işletmesi olarak kurulan basımevi ve eklentileri ile basın araçları, suç aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilemeyecek veya işletmeden alıkonulamayacak (Anayasa'nın 30. maddesinde değişiklik)
- Uluslararası Ceza Divanı'na taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye geri verilemez. (Anayasa'nın 38. maddesinde değişiklik)
- Milletlerarası anlaşmalara Anayasa güvencesi getiriliyor. Böylece usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası anlaşmalar ile kanunların aynı konudaki fraklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası anlaşma hükümleri esas alınacak. (Anayasanın 90. maddesinde değişiklik)
- Yüksek Öğretim Kurulu'nun (YÖK) seçimi düzenleniyor. Buna göre YÖK, Üniversiteler ve Bakanlar Kurulunca seçilen ve sayıları, nitelikleri, seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasında rektörlük ve öğretim üyeliğine başarılı hizmet yapmış profesörlere öncelik vermek sureti ile Cumhurbaşkanı'nca atanan üyeler ve Cumhurbaşkanı'nca doğrudan doğruya seçilen üyelerden kurulacak. Dolayısıyla YÖK'teki askeri üye kaldırılıyor. (Anayasa'nın 131. maddesinde değişiklik)
- DGM'ler kaldırılıyor (Anayasa'nın 143. maddesi Anayasa'dan çıkarılıyor)
- Silahlı Kuvvetler elinde bulunan devlet mallarının TBMM adına denetlenmesi usulleri, milli savunma hizmetlerinin gerektirdiği gizlilik esaslarına uygun olarak kanunla düzenleneceği hükmü Anayasa metninden çıkarılıyor. Dolayısıyla TSK'da denetime açılmış oluyor. (Anayasanın 160. maddesinin son metni metinden çıkarılıyor)''
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK
Anayasa değişikliği teklifinin Genel Kurul'daki ilk tur oylamasının 4 Mayıs, ikinci tur oylamanın ise 7 Mayıs'ta yapılması planlanıyor. Anayasa değişikliklerinin gerçekleşmesi için 2 tur oylama gerekiyor. İlk turda maddelerin kabulü için 330 oy gerekiyor. Asıl önemli olan oylama ise 2. tur oylama ve en sonunda teklifin tümünün oylaması. 2. tur oylamada 330'un altında oy alan madde reddedilmiş sayılarak, teklif metninden çıkarılıyor. 330 ve üzerinde oy alan madde ise kabul edilmiş oluyor. Teklifin tümünün kabulü için ise 367 oy gerekiyor. Teklif, 330'un altında bir oy alırsa tümüyle reddediliyor. 330-367 arasında bir oy çıkması durumunda ise referanduma gidiliyor. Bu durumda Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliğini veto ederek Meclis'e gönderebiliyor ya da imzalayarak referanduma sunulmasını sağlıyor. AK Parti'nin Meclis'te 367 milletvekili bulunuyor. Meclis Başkanı oy kullanamadığı için AK Parti, Anayasa değişikliği sınırının bir altında kalıyor. Bu durumda Meclis'te 4 sandalyeye sahip DYP ile 5 bağımsız milletvekili Anayasa değişikliği bakımından kilit duruma geliyor. CHP, bu değişikliklere özünde karşı çıkmamakla birlikte, AK Parti'nin milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması konusunda adım atmaması ve Meclis'teki sandalye çoğunluğuna dayanarak 'uzlaşma aramadan' Anayasa değişikliği yapmak istemesi nedeniyle, teklife karşı çıkıyor. Ancak komisyonda CHP'nin aldığı tavır Genel Kurul'da da süreceği belirtiliyor. Dolayısıyla 9. Anayasa değişikliğinin yine büyük bir mutabakatla Genel Kurul'dan geçeceği belirtiliyor.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 22:07
