Hükümet, sosyal güvenlik reformu ile Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK'yı ''tek çatı'' altına almaya ve bu alanda norm ve standart birliğine gitmeye hazırlanıyor.
Edinilen bilgiye göre, sosyal güvenlik reformu için oluşturulan komisyon tarafından hazırlanan ''Emeklilik Sigortası Sistemi ve Emeklilik Sigortaları Kurumu Kanun Taslağı'', Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ilgili kuruluşların görüşüne sunuldu.
SSK Kanunu, Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu, Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasası, Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu ve Emekli Sandığı Kanunu'nu yürürlükten kaldıran yeni düzenleme, 3 sosyal güvenlik kuruluşu tek çatı altında birleştiriyor. Taslak, yeni bir emeklilik sigortaları rejimini de devreye sokuyor.
EMEKLİLİKTE YIL ŞARTI GELİYOR
Taslakla öngörülen temel düzenlemeler şöyle sıralanıyor:
-Yaşlılık aylığından yararlanabilmek için kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş ve 25 tam yıl ya da 61 yaşını doldurup en az 5 bin 400 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmesi şartı aranacak.
-Tarımda yaşlılık aylığından yararlanabilmek için en az 20 yıldan beri sigortalı olunması, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşının doldurulması ya da en az 3 bin 600 gün prim ödenmesi şartı aranacak.
-Yaşlılık aylığı, sigortalının tüm çalışma yaşamında elde ettiği ve enflasyondaki artış oranları dikkate alınmak suretiyle tahsis talep tarihine kadar güncellenen yıllık prime esas kazançların esas alınması suretiyle ödenen primlerle doğru orantılı belirlenecek.
Buna göre, aylık şöyle hesaplanacak:
-Ortalama aylık kazanç: Sigortalının her takvim yılına ait prime esas kazancı, kazancın ait olduğu takvim yılından itibaren aylık talep tarihine kadar geçen takvim yılları için, her yılın Aralık ayına göre DİE tarafından açıklanan TÜFE indeksindeki artış oranı kadar yükseltilecek. Bulunan kazançlar toplamının, toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama günlük kazancın 30 katı ortalama aylık kazanç olacak.
ESKİ SİGORTALILARIN AYLIKLARI
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten öne 506, 1479, 2925, 2929 ve 5434 sayılı Kanunlara tabi çalışanlara bağlanacak aylıkların hesabı ise şöyle olacak:
-Eski sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmetler için tabi oldukları Kanun hükümlerine göre hesaplanacak o günkü aylık miktarının, aylık hesaplandığı tarihe kadar geçen takvim yılları için, her yılın Aralık ayına göre DİE tarafından açıklanan TÜFE indeksindeki artış oranı ve GSYİH sabit fiyatlarla gelişme hızı kadar ayrı ayrı arttırılarak bulunan miktarının ve bu kanuna göre hesaplanacak aylık miktarının toplam hizmet yılına göre bulunacak aylık toplamı yeni aylığı oluşturacak.
AYLIK BAĞLAMA ORANI
-Aylık bağlama oranı yüzde 65 olacak. Sözkonusu oran sigortalının 7 bin 200 günden sonra, 9 bin güne kadar ödediği her tam yıl malulluk, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi için 2'şer, 9 bin günden sonra ise 1 puan arttırılacak.
7 bin 200 günden noksan ödenilen her tam yıl için ise prim 1'er puan eksiltilerek hesaplanacak.
-Emekli Sandığı'na tabi çalışan kadın sigortalıların aylık bağlama oranı geçici bir madde ile emeklilik hakkını kazanmış olanlarla, emekliliğine 2 yıl kalanlar için yüzde 70 olarak belirlendi.
-61 yaşını doldurmuş olmakla birlikte malullük veya yaşlılık aylığına hak kazanamayanlara, primleri kanuni faizi ile birlikte ödenecek.
-Ölüm sigortasından dolayı hak sahiplerine bağlanacak aylıktaki 10 yıllık süre bin 800 güne düşecek.
-Ölüm halinde eş ve çocuklara maaş bağlanmasında cinsiyet ayrımına son verilecek. Yeni düzenlemeye göre, gelir veya aylık almayan dul eşe aylığın yüzde 75'i, hak sahibi çocuğu bulunan dul eşe ise yüzde 50'si bağlanacak.
Bu kanuna tabi olarak yurt içinde ya da dışında çalışmayan ya da kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan çocuklardan, 25 yaşını veya yükseköğrenim görenler için 27 yaşını doldurmamış ve evli olmayan ya da yaşları ne olursa olsun çalışamayacak derecede malul durumda bulunanların her birine de aylığın yüzde 25'i bağlanacak.
-Cenaze yardımları norm birliği sağlanması amacıyla ölüm tarihindeki asgari ücretin 2 katı tutarında ödenecek.
PRİM ORANLARI
Söz konusu düzenlemeye göre:
-Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, sigortalının kazancının yüzde 20'si olacak. Bunun yüzde 9'unu sigortalı, yüzde 11'ini işveren ödeyecek. Kendi nam ve hesabına çalışanlar da bu kapsama girecek.
-Maden işçilerinin yeraltı işleriyle, Kanunda belirtilen itibari hizmet uygulanan işyerleri kapsamında fiilen çalışan sigortalılar için alınacak prim, sigortalının kazancının yüzde 25'i olacak. Bunun yüzde 11'i sigortalıdan, yüzde 14'ü de işverenden tahsil edilecek.
-Kısa vadeli sigorta kolları primi, prime esas kazancın yüzde 3'ü olacak ve yarısını sigortalı, yarısını işveren verecek. Ancak, bu iş kollarında prim oranı, tehlike sınıf ve derecesine göre yüzde 5 arttırılabilecek.
-Sosyal güvenlik destek primi, sigortalının kazancının yüzde 20'si olacak. Bunun yarısı sigortalı, yarısı da işveren hissesinden oluşacak.
PRİME ESAS KAZANÇLAR
-Prime esas kazanç hesabında, aylık, ücret veya ödenek almak suretiyle çalışanların o ay için hak ettikleri ücretlerin, zam, tazminat, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının o aya isabet eden bölümünün brüt toplamı esas alınacak.
Ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, kıdem, ihbar ve kasa kazminatları ise bu tespitte dikkate alınmayacak. Bunların dışındaki her ne ad altında olursa olsun yapılan tüm ödemeler prime tabi tutulacak.
Günlük, haftalık ya da aylık olarak belirli bir ücrete dayanmayıp, komisyon ücreti ve kara katılma gibi belirsiz zaman ve miktar üzerinden ücret alanların prime esas günlük kazançları ise Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenecek.
-Bu Kanuna göre alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı 15 milyon 267 bin 194 lira, üst sınırı ise bunun 5 katı olacak. Günlük kazanç alt sınırı her yıl, ilk olarak Nisan ayında DİE tarafından açıklanan TÜFE indeksindeki artış oranı ile, ikinci olarak da bir önceki yılın GSYİH sabit fiyatlarla gelişme hızı esas alınarak TÜFE oranının yüzde 80'i ile yüzde 100'i arasında tespit edilecek.
-Yine geçici bir maddeye göre, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olanların prime esas kazancının, birinci yıl yüzde 70'i, ikinci yıl yüzde 80'i, üçüncü yıl yüzde 90'ı, dördüncü yıl yüzde 100'ü üzerinden prim alınacak.
İTİBARİ HİZMET
Muvazzaf ve yedek subay, ast subaylar ile uzman erbaşlardan bu görevlerindeki tehlike nedeniyle ayrıca ödenek alanlar, emniyet ve polis birimleri, basın mesleğinde muhabir olarak çalışanlar, gemi adamları, ateşçileri ve dalgıçlar, röntgen, radyum ve benzeri iyonizan radyonlarında çalışan tabip, teknisyen, sağlık memuru, radyasyon fizikçisi, teknisyen, çelik, demir ve pirinç, tunç vb döküm işlerinde belli işleri yapanlara, her tam yıl için 90 gün itibari hizmet eklenecek. Bazı mesleklerin itibari hizmet sürelerine ayrıca 45 gün eklenecek.
İtibari hizmet süreleri 5 yılı geçmemek üzere emeklilik yaşından indirilecek. Ayrıca emekli aylıklarının ve toptan ödemelerin hesabında prim ödeme gün sayısına eklenecek.
CUMHURBAŞKANI VE BAŞBAKAN'IN EMEKLİ MAAŞI
-Cumhurbaşkanlığı'nda bulunduktan sonra herhangi bir sebep ve suretle ayrılanlara ya da bu makamlarda emekli olanlara, Cumhurbaşkanı'na ödenmekte olan aylık ödeneğin yüzde 40'ı oranında emekli aylığı bağlanacak.
Başbakanlık görevinde bulunanların emekli maaşı da, en yüksek emekli aylığının yüzde 75'ine yükseltilmek suretiyle ödenecek.
-Halen Emekli Sandığı Kanunu'na bağlı olarak fiili hizmet zammına hak kazanmış olanların bu hakları saklı kalacak.
YENİ BİR KURUM GELİYOR
-Kanun hükümlerini uygulamak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı Emeklilik Sigortaları Kurumu Genel Müdürlüğü kurulacak.
-Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce birden fazla Kurumdan dul ya da yetim aylığı almakta olanların 1 yıl süresince aylıklarının ödenmesine devam edilecek. 1 yılın bitiminden itibaren aynı nitelikteki aylıklardan, yalnızca yüksek olanı alınabilecek.
MEMURLARIN EMEKLİ İKRAMİYELERİ
-Memurlara Emekli Sandığı kanalıyla ödenmekte olan emeklilik ikramiyeleri, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 1 yıl süreyle Emeklilik Sigortaları Kurumu'nca aynı usulle ödenecek ve ilgili kurumdan tahsilat yapılacak. 1 yıllık sürenin dolmasından itibaren emekli ikrameyeleri memurun son defa çalıştığı kurumca, bu özelleştirildiği veya devredildiği takdirde Hazinece ödenecek.
-Kamudaki sözleşmelilerin sigortalılıklarında herhangi bir değişiklik olmayacak.
-Emekli Sandığı'nın gazi ve 65 yaş aylıkları gibi aylık ödemeleri yeni kurum belirleninceye kadar ilgili kanunlar çerçevesinde sürdürülecek.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 20:44
