'AFŞİN - ELBİSTAN TERMİK SANTRALI'NDAN HER YIL ÇERNOBİL KAZASININ 2,5 KATI RADYOAKTİF MADDE YAYILIYOR!..'
Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanı Prof. Dr. Murat Tuncer; bölgede 10 yıl içinde toplu ölümler yaşanabileceği uyarısında bulundu. Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Şahin, santraldan her yıl Çernobil kazasının yaklaşık 2,5 katı kadar radyoaktif madde yayıldığı görüşünü savunuyor. Türkiye ortalamasına göre bölgede, sağlık kuruluşlarına başvuran kişi sayısının 48 bin olması gerekirken bu rakam 300 bini geçiyor.
2004’te 4 bin 632 kişi kanser ve akciğer başta olmak üzere santraldan kaynaklandığından şüphelenilen rahatsızlıklar sonucu öldü. Afşin’e bağlı Çoğulhan Belde Belediye Başkanı Adem Yılmaz, hava kirliliğinin kabul edilebilir üst değerin 10 katına çıktığına dikkat çekiyor. Karın rengini bile griye çeviren kirlilik sebebiyle çevrede yaşayanlarda görülen kanser vakaları ürkütücü boyutlara ulaştı. Kansere yakalanmasına rağmen santralda mesaisine devam eden Tahsin Koç, çalışmaya mecbur olduğunu ifade ediyor. Babasını kansere kurban veren, kendisi de bu hastalıkla mücadele eden Cuma Kılınç ise bu insanlık dramına devletin el atmasını istiyor.
Uzmanlar, santralda kömür yakılması sonucunda açığa çıkan gazlar ve tozların kronik akciğer hastalıkları ve astıma sebep olduğunu belirtiyor. Santralda, çalışanlarda ise işitme kaybı, stres, ülser, idrar inkontinansı ve bazı metabolik bozukluklar görülüyor. Prof. Dr. Murat Tuncer, bölgedeki kanser vakalarındaki artışın somut sonuçlarının 10 yıl içerisinde daha net görüleceğini dile getiriyor. İnsanların daha çok kurtulma ihtimali düşük olan akciğer kanserine yakalandığına dikkat çeken Tuncer, tesisin A ünitesinin her yıl yaklaşık 15 milyon ton katı, sıvı ve gaz atığı bıraktığını belirtiyor. Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Enerji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Şahin, gerekli ölçümlerin yapılıp, tedbirler alınmaması durumunda sonuçların ağır olacağını hatırlatıyor. Santralın kapanmasını istemediklerine işaret eden Şahin, “Filtrelerin takılması ve radyoaktive ölçümü şart.” diyor.
Doğa Savaşçıları Çevre Örgütü Elbistan Temsilcisi Poyraz Poyrazoğlu, dünya normlarına göre 150 mikrogram olması gereken hava kirliliği değerlerinin, bin 500 mikrograma çıktığına dikkat çekiyor. Poyrazoğlu, 50 milyar liralık hava kirlilik ölçüm cihazı ile Yatağan Termik Santralı’nda kurulan erken uyarı sisteminin Afşin-Elbistan Santralı’nda neden bulunmadığını soruyor. Bir metreküp havadaki sülfür değerinin en fazla bin nenogram olması gerektiğini belirten TEMA temsilcisi Dr. Ahmet Ağat, bu oranın çok üzerine çıkılarak bitkilere büyük zarar verildiğini anlatıyor. Ağat, termik santrallardan atılan gazlarla otsu bitkiler, ağaçlar ve toprakların verimsiz hale geldiğini hatırlatıyor. Mobil Ölçüm Aracı’nın 5 farklı parametrede değerleri alarak bölgeden ayrıldığını anlatan Kahramanmaraş Çevre ve Orman Bölge Müdürü Hüseyin Çanak da, sonucu bakanlığa bildirdiklerini kaydediyor. Şu anda bölgede ölçüm cihazı bulunmuyor. Afşin’e bağlı Çoğulhan Belde Belediye Başkanı Adem Yılmaz, Türkiye nüfus değerlerine göre Afşin’deki yıllık hasta sayısının 48 bin 200 olması gerekirken, 300 bin civarında olduğuna dikkat çekerek ‘Zehirle yaşamaya hayır’ kampanyası başlattıklarını anlatıyor.
Çoğulhan’da yaşayan Cuma Kılınç (56) kanser hastası. Kılınç, babasını da kanserden kaybetmiş. Beldenin yüzde 90’ının kanser olduğunu söyleyen Kılınç, 6 yıldır tedavi görüyor. Kanser hastası olan Tahsin Koç (53) ise termik santralda çalışmayı sürdürüyor. Emekli olmayı bekleyen Koç, 12 yıl önce santralda çalışırken gırtlak kanserine yakalanmış. Konuşma fonksiyonlarını yitiren Koç, çevresindekilerle el işareti yaparak anlaşıyor. Tahsin Koç’un eşi Gül Koç, “Eşim kanser olduğu halde evimize ekmek getirmek için çalışıyor. Bende de kanserin belirtileri başladı.” diye konuşuyor. Babası termik santralda çalışan Hamit Demir, kazanılan paraya rağmen içlerinin rahat olmadığı bilgisini veriyor. Demir, şöyle konuşuyor: “Santralda çalışan birçok işçi kanser. Babamın da kanser olmasından korkuyorum.” Çoğulhan beldesinde santralla iç içe yaşayan Cuma ve Emine Baz ailesinin 3 çocukları da hasta. En büyük çocukları 2 kez mide kanaması geçirmiş. 3 yaşındaki Sedat ile 6 yaşındaki Osman ise termik santralın tozu ve dumanından dolayı cilt kanseri olmuş. Gaziantep’e tedavi için gittiklerinde doktorlar, “Çocuklarının yaşamasını istiyorsan başka yere taşın. Yoksa 5 yıl içerisinde hayatlarını kaybedebilirler.” demiş.
Enerji Bakanlığı tarafından işletiliyor
1975’te temeli atılan Afşin-Elbistan Termik Santralı’nın A ünitesi, 1983’te üretime başladı. Elektrik üretiminin yüzde 7’sini karşılayan ünite, açıldığı günden bu yana filtresiz çalışıyor. Santralın 1998’de temeli atılan B ünitesi, 58 ayda bitirilmek üzere Mitsubishi (Japon), Babcock Borsig (Alman), Gama-Tekfen-Tokar ve ENKA şirketlerine ihale yoluyla verildi. Deneme üretimi yapan yeni ünitede filtre sistemi bulunuyor. B ünitesi de enerji üretmeye başladığında santrallar Türkiye’nin yüzde 15 enerji ihtiyacını karşılayacak. 1994’te Bakanlar Kurulu kararıyla A Termik Santralı’nın işletme hakkının 20 yıllığına ERG-Verbund firmasına verilmesi kararlaştırıldı. Ancak 9,5-11,2 milyar dolar kamu zararı doğacağı gerekçesiyle buna karşı çıkan Elektrik Üretim Anonim Şirketi, Danıştay’a başvurarak devri engelledi. Santral, halen Enerji Bakanlığı’na bağlı olarak çalışıyor.
:Ahmet Yeşil - Zaman
