Tüm dünyada özellikle de ABD’de artan alışveriş tutkusu, bazı çevrelerce hastalık olarak kabul edilmeye başlandı. Öyle ki bazı ilaç firmaları alışveriş çılgınlarını rahatlatmak için piyasaya ilaç sürmeye başladı.
Öte yandan sağlık sigortası şirketleri, alışveriş tutkusunu bilimsel açıdan kanıtlanmış hastalık olarak kabul etmediklerinden, tedavi harcamalarını ödemiyor. Alışveriş hastalık mı? Psikiyatrların görüşleri şöyle:
Doç. Dr. Mustafa Sercan
Hasta demek yanlış
Aşırı alışveriş yapma tutkusuna ‘hastalıktır’ demek pek mümkün değil. Hastalık demek için bir merkezin çıkıp ‘hastalık’ demesi yeterli değil. Tıp camiasında kabulü gerekir. Hastalıkları tanımlayan ve sınıflandıran iki merkez var. Biri Dünya Sağlık Örgütü (WHO), diğeri psikiyatrik hastalıklar için Amerikan Psikiyatri Birliği. Burada kişinin önleyemediği eylem olan alışveriş, kompülsif bozukluk (zorlayıcı davranış) gibi tanımlanıyor. Alışveriş hastalığı diye tanımlanan özellikler, yeni bir hastalık gibi değil, bilinen bir hastalığın alt grubu olarak tanımlanabilir.
Dr. Cem Ataklı
Hastalık sayılmıyor
Aşırı alışveriş yapmak, resmi sınıflamada hastalık olarak kabul edilmiyor. Aşırı alışveriş yapan kişilerin dürtülerini kontrol edememe zorluğu, bozukluğu olabilir. Çok alışveriş yapan kişilere hasta demek doğru değil. Kişi alışverişe dayanılmaz bir istek duyabilir. Yaptığı işin mantıksız olduğunu bilmesine rağmen büyük bir istek duyuyor. Bu tip kişilerde antidepresanlar kullanılıyor. Tedavi için neden dürtü bozukluğu gösterdiğinin araştırılması gerekir. Anksiyete (kaygı) ve depresyon eşlik edebilir. Alışveriş tutkusu, 30 - 40 yıl sonra hastalık olarak tanımlanabilir.
Doç. Dr. Arif Verimli
Davranış bozukluğu
İnsanın ekonomik satın alma gücüyle uyumlu olmayan, çevredeki insanlar tarafından makul karşılanmayan alışveriş yapma, bir davranış bozukluğudur. Normal dışı bir davranıştır. Dürtü denetim bozuklukları arasında yer alır, aşırı yemek yeme gibi. Ayrıca başka başka hastalıkların belirtisi olabilir ağrı, ateş gibi. Bunun büyükçe bir kısmı manik dönemlerde inanılmaz alışverişler ve masraf yapmalarla sonuçlanır. Kişi cebinde parası olmamasına karşın binlerce dolarlık çekler bırakır. Bazı hallerde tedavi gerektirebilir, ilaç ya da psikoterapi yoluyla.
Dr. Ayhan Kalyoncu
Psikiyatrik rahatsızlık
Alışveriş ‘kronik shopping’ adıyla, psikiyatri içinde artık hastalık olarak kabul ediliyor. Aynı zamanda obsesif kompülsif bozukluğun (saplantı, takıntı) yan kategorisi, dürtü kontrol bozukluğuyla aynı kategoride değerlendiriliyor. Daha çok kadınlarda görülen bir hastalık. ‘İhtiyaç olmadığı halde ekonomik olanakların çok üzerinde alışveriş yapmak’ diye tanımlanıyor. Hastalığa çanak tutan etmenler, kredi kartları, taksit kartlar. Bunlar olmayan parayı harcattığı için hastanın daha da fazla mağdur olmasına neden oluyor. Psikoterapi yaklaşımları, dürtüleri kontrol etmeye yönelik olarak tedavide başarılı sonuç veriyor.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:04
