Bölgesel tarifeye geçişte bulunduğu bölgeyi beğenmeyen iller ayağa kalktı. Araya milletvekilleri de girince Türkiye'yi 13'e bölen harita şimdilik rafa kalktı. Bu arada YİD'lerden de beklenen ''jest'' gelmedi
Türkiye yaklaşık 10 gün sonra enerjide serbest piyasaya geçecek. Enerji Bakanlığı 'Serbest Tüketiciler Günü' olarak adlandırılan 3 Mart için yoğun bir hazırlık içinde. Ancak 3 Mart beklenildiği gibi ne elektriğin ucuzladığı ne de bölgesel tarifeye geçildiği gün olabilecek.
Çünkü Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu(EPDK) ile Enerji Bakanlığı tüm girişimlerine rağmen bölgesel tarife sorunu çözülemedi. İki kurumun belirlediği Kayseri hariç Türkiye'yi 13'e bölen harita basına yansıdıktan sonra bir çok ilden itiraz gelmeye başladı. Örneğin çok yüksek kayıp ve kaçak oranı olan illerle aynı listede yer alan Adıyaman ve Malatya harekete geçti ve bu bölgelerin dışında tutulmaları için baskı yapmaya başladı. İtirazlar giderek çoğalırken araya siyasiler de girince bölgesel tarife haritası da delik deşik oldu.
Haritanın resmi bir niteliğe dönüşmesi için Yüksek Planlama Kurulu'nun kararı olması gerektiğini ifade eden yetkililer, ''Son günlerde gündem Irak ve bu nedenle ABD'den gelecek yardımın miktarı. Bu nedenle YKP'nın bölgesel tarife için toplanması konuşulmuyor bile'' diyorlar.
YİD'LER NE OLACAK
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'in sık sık fiyat indirimi konusunda ''jest bekliyoruz'' dediği yap-işlet-devret santrallerinden de olumlu yanıt gelmedi. YİD'çilerle önce EPDK'da bir araya gelindi ardından Enerji Bakanlığı, ''pahalı elektrik' satanlarla tek tek görüştü. Ancak gelinen son noktada tartışmaya konu olan 5 santral fiyatları indirmeye, Hazine garantisinden vazgeçip sözleşmeleri tadil etmeye yanaşmadı. Bunun üzerine Enerji Bakanlığı'nın sözleşmelerde var olan ''Buy Out'' maddesini işletmek üzere hazırlığa girişti öğrenildi.
Santral sahipleri, arkalarında 30-40 yabancı finans kurumu olduğunu belirterek, ''Biz bu santralleri yaparken çeşitli kuruluşlardan kredi kullandık. Şimdi dönüp bu kuruluşlara nasıl durumu anlatacağız ki? Kontratlarda devlet isterse bu santralleri geri alır diye bir hüküm var. Bu santrallerin çoğunun zaten görev süresi 2009 yılında sona eriyor. O döneme kadar olan borçlarını devlet yüklenir ve santral sahiplerine de belli bir para vererek santralleri geri alır. Sonra da istiyorsa yeniden özelleştirir'' diyor.
YENİ MALİYET
Kontratlarda buy out olarak geçen geri alma maddesi işletilirse söz konusu beş santral için devletin yaklaşık 2.5-3 milyar dolarlık bir kaynak ayırması söz konusu. Örneğin bunlardan kapasiteleri aynı düzeyde olan Enron'un ortakları arasında bulunduğu Trakya Elektrik ile Unimar Doğalgaz Çevrim Santrali'nin devlete maliyetinin toplam 1 milyar doları bulması bekleniyor. Ova ve Doğa için yaklaşık 500-600 milyon dolar Birecik Barajı için 900 milyon dolara yakın bir değerden söz ediliyor. Böyle bir şey gündeme geldiğinde bu rakamın daha da artabileceği ve toplam maliyetin 3 milyar dolara kadar çıkabileceği ifade ediliyor. Geri alma maddesi işletilirse devletin bu parayı 6-7 yıl gibi bir sürede santrallerin yapımında kredi veren kuruluşlara geri ödemesi söz konusu olacak. Devletin bu maliyete yanaşmaması durumuna ise senaryoya göre EPDK bu şirketlere lisans vermeyecek onlar da üretim yapamayacak. Ancak sözleşmelerindeki Hazine garantisi maddesi nedeni ile bu sefer Hazine'nin kapısına gidip paralarının tahsil edilmesini isteyecekler. Sonuçta bu alandaki sorun da aşılamadığı gibi giderek karmaşık bir hal alıyor.
Bir diğer önemli sorun ise Adana ile Antalya bölgesinde üretim, iletim ve dağıtım hakkını elinde bulunduran Uzan Grubu'na ait Çeaş ve Kepez. İki kurum da iletim hakkını vermeyeceklerini, yeni yasanın kendilerine uygulanmasının mümkün olmadığı ve kazanılmış haklarının bulunduğunu öne sürüyorlar. Olay yargıya yansımış durumda.
Çeaş ve Kepez borsaya yaptığı açıklamada söz konusu bölgedeki tüm altyapı yatırımlarının kendileri tarafından yapıldığını belirterek, devir için kâr mahrumiyeti ve yaptıkları yatırımın bedelinin ödenmesi gerektiğini bildirdiler. İşte tüm bunlar alt alta toplandığında elektrikte serbest piyasanın başlaması için şartların uzun bir süre daha ulaşmasının zor görünüyor.
SABAH
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:24
