İSTANBUL - Diyarbakır'da iniş yaptığı sırada düşen yolcu uçağı, havaalanlarındaki güvenlik sistemlerini gündeme getirdi. 75 kişinin öldüğü, 5 kişinin de yaralandığı uçak kazasına sahne olan Diyarbakır Havaalanı'nda uçakların sisli havalarda güvenli inişlerini sağlayan ILS (Instrument Landing System) cihazı bulunmuyordu.
Söz konusu cihaz, Türkiye'de sadece 10 havaalanında mevcut.
Devlet Hava Meydanları İşletmeleri tarafından genellikle Norveç'ten ithal edilen ILS cihazı, Atatürk, Esenboğa, Antalya, Dalaman ve Adnan Menderes havalimanları ile Trabzon, Adana, Nevşehir, Bodrum-Milas ve Süleyman Demirel havaalanlarında bulunuyor. Türkiye'de 24'ü sivil, 9'u askeri olmak üzere toplam 33 havalimanı bulunuyor. Askeri limanlarda ILS cihazının bulunduğu, ancak bunların sadece askeri uçakların kullanımına uygun olduğu kaydedildi.
Cihazın gerekliliği, havaalanının fiziki koşullarına göre belirleniyor. Düz ve sis görülmeyen bölgelere kurulan havaalanları için gerekmeyen ILS cihazının sağladığı görüş mesafesi, pist ışıklandırmasına bağlı olarak değişiyor.
Kayseri Erkilet Havaalanı'na da kurulacak olan ILS cihazının ihalesi bir süre önce yapıldı. Norveç firması tarafından kurulacak cihaz, 800-1200 metre görüş mesafesindeki sisli havalarda güvenli iniş sağlayacak. Yaklaşık 550 milyar liraya mal olacak cihazın 2 ay içinde havaalanına kurulması planlanıyor.
'ILS' NASIL YOL GÖSTERİYOR?
Türkiye'deki 10 havaalanında bulunan ILS, 'bulut tavanının alçak, görüş faktörlerinin kötü olduğu hava koşullarında uçağın piste elektronik cihazlarla emniyetli iniş yapmasını sağlayan sistem' olarak tanımlanıyor. Pilotlar için inişlerde büyük kolaylık sağladığı belirtilen sistemin 3 ana tesisi bulunuyor. Söz konusu 3 tesisin işleyişi ise şöyle anlatılıyor:
Localizer: Bir piste ILS yaklaşması yapan uçakların, pistin merkez hattı doğrultusunda yaklaşmalarını sağlar. Pist sonundan itibaren 1000 feet (300 metre) mesafededir. Localizer vericileri 25 nm'ye kadar sinyal yayınlar. Yani uçak pist uzantısından 25 nm'den itibaren sinyali almaya başlar.
Glide Path: Pilotlara açısal bilgi verir. Yani iniş yapacak uçakların piste en uygun süzülme açısı (yaklaşık 3 derece) içinde alçalmalarını sağlar.
Markerler: ILS'de kullanılan Markerler, alçalma yapan uçakların pilotlarına pist başına ne kadar mesafede olduklarını bildirir. Dış, orta ve iç olmak üzere 3 marker vardır. Dış Marker, pist başına yaklaşık 4 nm (7240) metre mesafededir. Orta Marker, pist başına 3500 feet (1050 metre) mesafededir. İç Marker de pist başından 50 feet (15 metre) uzaklığa yerleştirilir. ILS'ler kendi aralarında, uçağın 60 metreye kadar alçalabildiği CAT 1, 30 metreye kadar alçalabildiği CAT 2 ve sıfır seviyesindeki CAT 3 olmak üzere 3 kategoriye ayrılıyor.
Bu arada, ILS sisteminin trafik yoğunluğu karşısında kapasitesinin sınırlı kalması ve geliştirilmiş yeni bir ILS sisteminin mümkün olmamasının MLS (Microwave Landing System) ile yer değiştirmesini gündeme getirdiği belirtiliyor. Bu sistem üzerindeki çalışmaların ve denemelerin halen sürdüğü, ancak sistemin şu an için pahalı olduğu ve SHF bandında çalıştığı kaydediliyor.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:06
