İran'ın vurduğu Weizmann Bilim Enstitüsü'nün gördüğü "benzeri görülmemiş hasar" "şok edici" bir gerçeği ortaya koydu

İran'ın füze saldırısı sonucu İsrail'deki Weizmann Bilim Enstitüsü'nün gördüğü "benzeri görülmemiş hasar" "şok edici" bir gerçeği ortaya koydu.

İsrail Knesset'inin Bilim ve Teknoloji Komitesi üyeleri, Pazar günü, son çatışmalar sırasında İran'ın füze saldırısında önemli hasar gören Weizmann Bilim Enstitüsü'ndeki yıkım alanlarını ziyaret etti.

19 Haziran 2025 Perşembe günü Rehovot'ta gerçekleşen İran füze saldırısı sonucu Weizmann Bilim Enstitüsü'nde meydana gelen hasar. / AP

Enstitü yönetiminin başkanlığındaki geziye, Enstitü Başkanı Profesör Alon Chen liderlik ederken, komite üyelerine sahadaki hasarın boyutu hakkında bilgi verildi.

Knesset üyelerine sunulan verilere göre, enstitü kompleksindeki yaklaşık 112 bölüm hasar gördü, bunların arasında 65 araştırma bölümü ve bilimsel hizmet tesisleri de vardı. Beş bölüm ciddi hasar gördü ve biri tamamen çöktü. Ayrıca, hayati altyapı bozuldu, 52 araştırma laboratuvarı ve Biyolojik Araştırma Altyapısı Bölümü'ndeki altı hizmet laboratuvarı hizmet dışı kaldı.

Turun sonunda komite başkanı MK Yasser Hajirat, "İran saldırısının yol açtığı büyük hasar nedeniyle buraya geldiğimiz için üzgünüm. Muhteşem çalışmanızı görmek için farklı koşullar altında gelmeyi tercih ederdik. Ancak bugün net bir pozisyonla geldik - burada yapılan çalışma ulusal bir varlıktır. Komite, çalışmanın devam etmesini, gelişmesini ve büyümesini sağlamak için çalışacaktır. Hasarı nasıl onaracağımızı ve uygun fonu nasıl sağlayacağımızı inceleyeceğiz. İsrail'de bilimin ön saflarındasınız ve hedef olarak görülmeniz tesadüf değil. Sizi öyle görüyoruz ve sizi desteklemek için çalışacağız." dedi.

Weizmann Enstitüsü başkanı Profesör Alon Chen, Knesset üyelerine enstitüye verilen zararın benzeri görülmemiş olduğunu, bir buçuk ila iki milyar şekel arasında tahmin edildiğini açıkladı: "Füze saldırılarının şoku nedeniyle bazı laboratuvarlar tamamen hizmet dışı kaldı. Bu, İsrail'deki bilimsel araştırmanın merkezine indirilmiş temel bir darbedir. Weizmann Enstitüsü ulusal bir varlıktır - bu yüzden saldırganlar onu hedef aldı. Bize karşı yaygın bir destek duygusu var ve bu gereklidir çünkü bu kurum tüm dünyanın yararına çalışmaktadır."

Enstitünün ekonomik modelinin bağışlara, bağışlara ve kendini geliştirmeye dayandığını, hükümet fonlamasının ise işletme bütçesinin yalnızca %20-25'ini oluşturduğunu ekledi: "Tam burslar sunuyoruz ve öğrenim ücreti yok. Bütçenin %40'ı patent karlarından ve bağışlardan oluşturulan kalıcı bir fondan, ayrıca bilim insanlarının kendi gelirlerinden gelen %30'dan geliyor. Bu, enstitünün sürdürülebilirliğini koruyan benzersiz bir model, ancak şu anda tehdit altında."

"Yıllık bütçemiz 4 milyar şekel. Araştırma fonlamasında Avrupa'da lideriz, Avrupa ortalamasının beş katı bir orana ve %63'lük bir başarı oranına sahibiz; bu, enstitünün kuruluşundan bu yana en yüksek oran. İran saldırısından bu yana, uluslararası araştırmacıların yaklaşık %60'ı ayrıldı ve yakında geri döneceklerine inanıyoruz."

Chen, şu anda geliştirme veya ekipman satın alımları için bir hükümet bütçesi olmadığını vurguladı: "Her şey bağışlara dayanıyor ve bu çok büyük bir yük. Savaştan önce bile araştırma alanımızı ikiye katlamaya çalışıyorduk. Ülkede, bizim için mevcut fiziksel alandan üç kat daha fazla yetenek var. Bu ulusal çıkar içindir; devlet, Weizmann Enstitüsü'nün yeteneklerini ikiye katlamalı veya ek bir araştırma tesisi kurmalıdır."

"Buraya yatırılan her dolar ekonomiye değerinin on katını geri kazandıracak," diye ekledi. "Emlak vergisi hasarın %50'sini karşılayabilir, ancak yine de yaklaşık bir milyar şekel daha toplamamız gerekiyor. Enstitünün yeniden inşa fonundan zaten onlarca milyon dolar transfer ettik, ancak zaman çok önemli ve talebimiz önceden. Ek fon olmadan, işe alım süreci etkilenecek."

Hasarlı ekipman için tazminat konusunda Chen, boşlukların önemli olduğunu belirterek, "5 milyon NIS değerinde gelişmiş bir mikroskop satın alırsak, emlak vergisi değerini yalnızca 200.000 NIS olarak değerlendirir. Bu boşluk, bilgi ve yeteneklerdeki hasarı karşılamaz. Bu, İsrail'in geleceğine, bilimsel temeline ve gelecek neslin büyüme motoruna bir yatırımdır." dedi.

İsrail'deki Weizmann Enstitüsü Başkanı, İran saldırılarının enstitüye verdiği zarar ve hasarın boyutunu açıkladı (video)

İlk tahminlere göre zararın 300 ila 500 milyon dolar arasında değiştiğini söyledi.

Enstitünün iki bölümden oluştuğunu, konut bölümü ve bilimsel bölüm olduğunu ve bilimsel bölümün çok daha büyük olduğunu belirtti. İran füzelerinin bilimsel bölümü, yani enstitünün kalbini hedef aldığını ve çok isabetli olduğunu itiraf etti.

Yıkımın boyutlarına ilişkin gizlilik sorulduğunda Alon Hain, askeri sansür dairesinin, düşmanın yeni baskınlar düzenlemek için bu yerler hakkında bilgi edinmesini istemedikleri için fotoğraf çekilmesine izin vermediğini söyledi.

Kanal 13, İsraillilerin İranlıların ne kadar hassas olduklarını ve birçok yerde ne kadar büyük hasara yol açtıklarını anlamadıklarını belirterek, Weizmann Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün herkes tarafından bilindiğini ancak diğer birçok yerin gizli kaldığını kaydetti.