KAYNAK : Haber Vitrini
EVRİM ÖCAL
WASHİNGTON - Irak ile Birleşmiş Milletler arasında doğrudan görüşmelerin yeniden başlamasına bir gün kala, Irak dışişleri bakanı başkanlığında bir heyet Moskova'yı ziyaret ediyor.
Ziyaret gündeminde, Irak'a uygulanan BM yaptırımları bulunuyor. Rusya bir süredir, Bağdat yönetimini, Amerika'nın askeri müdahele tehdidinden kaçınmak ve yaptırımlardan kurtulmak için, BM silah denetçilerini ülkesine kabule ikna etmeye çalışıyor.
Ortadoğu'da, Irak'a yıllardır yaptırım uygulanmasına yol açan uluslararası silah denetçileri konusundaki anlaşmazlıkla şu sıralarda, İsrail ile BM arasında Cenin'de olup bitenleri araştırmak üzere gönderilecek heyet konusundaki anlaşmazlık arasındaki benzerliklerin Irak tarafından BM ile pazarlıklarında öne sürülebileceği belirtildi.
İsrail Cenin'de neler olup bittiğini araştıracak bir BM heyeti gönderilmesine aslında karşı çıkmıyor. Yalnız, heyetin kendi belirlediği koşullarla oluşmasını ve çalışmasını istiyor. İsrail yönetimi önce, heyete katılmasını kabul edemeyecekleri kişilerin bir listesini yayınladı. Sonra, heyette bu saydıkları isimlerden hiçbirinin yer almadığı belli olunca, bu sefer de güvenlik uzmanları ve asker üyelerin katılmasında ısrar etmeye başladı.
İsrail'in, heyetin çalışma biçimine ilişkin de bir dizi talebi var. Heyetin, sadece İsrail tarafından belirlenecek İsrailli askerlerle görüşmesini, hazırlanacak raporu yayımlanmadan önce görmeyi ve raporda sadece bulguların sıralanmasını ama sonuç ve tavsiyeler bulunmamasını istiyorlar.
BM heyetinin nasıl çalışacağını tamamen denetleme isteğine dayalı bu talepleriyle İsrail'in tutumu, Irak'ın silah denetim heyetiyle ilgili tutumuna çok benziyor.
Irak'daki silah denetim heyeti, Irak'ın artık işbirliği yapmayacağını bildirmesi üzerine 1998 yılında bu ülkeden ayrılmıştı. O günden bu yana, Bağdat yönetimi, heyetin dönüşüne aslında prensip olarak karşı çıkmadığını belirtip, tıpkı İsrailliler gibi bileşimine yönelik itirazlarla heyetin dönüşünü geciktiriyor.
Silah denetim heyetine katılacak müfettişleri önceden araştırıp veto etme hakkı isteyen Irak'ın diğer talepleri de inceleme yapılması planlanan tesislerin listesini görmek ve buralarda yapılacak denetimlerin zaman olarak sınırlanmasını sağlamak.
BM, bu tür koşullar kabul edilirse, denetimin zaten bir anlamı kalmıyacağını savunuyor. Amerika da, silah denetim heyetinin engellenmesini, Irak'a karşı, yaptırımların devamı ve hatta muhtemel bir askeri müdahele için temel gerekçelerden biri olarak öne sürüyor. Ama şimdi İsrail'in hemen hemen aynı türden itirazlarla Cenin'e BM araştırma heyetinin gidişini engellemesiyle, Amerika'nın bu gerekçesi, iyice zayıflamış görünüyor.
Irak böyle bir gerekçeyle askeri saldırı tehdidiyle karşı karşıya gelirken, eğer İsrail Cenin'e gönderilecek BM heyeti konusunda istediğini elde ederse, Arap dünyasında zaten yaygın olan "Washington'un, İsrail söz konusu olduğunda farklı ölçütler ve yöntemler kullandığı" yolundaki inanç daha da pekişmiş olacak.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 16:41
