Merz–Netanyahu arasında gerilim: Eleştiri var, kopuş yok

Kudüs’te Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile bir araya gelen İsrail Başbakanı Netanyahu, Trump’ın arabuluculuğunda yürütülen ateşkes sürecinin ikinci aşamasının yakında başlayacağını açıkladı. Merz ise iki devletli çözüm vurgusunu yineleyerek İsrail’in Gazze politikasının Almanya’yı zor bir ikileme sürüklediğini söyledi. Almanya’nın silah ihracatı kararları ve İsrail’e desteği de yeniden tartışma konusu oldu.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Kudüs’te Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile düzenlediği ortak basın toplantısında, ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunda yürütülen ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında hedeflerine ulaştıklarını, ikinci aşamanın ise kısa süre içinde devreye girmesini beklediklerini açıkladı.

MERZ’İN İLK İSRAİL ZİYARETİ

Göreve geldikten sonra ilk İsrail temaslarını gerçekleştiren Almanya Başbakanı Merz, Netanyahu ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada Almanya’nın 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail’e desteğini sürdürdüğünü söyledi. İsrail’in “kendini savunma hakkı” olduğunu vurgulayan Merz, Gazze’deki saldırıların Almanya kamuoyunda ciddi bir ikileme neden olduğunu ifade etti.

Merz, “Sivil can kayıplarının ulaştığı boyut karşısında bir tutum ortaya koymak zorundaydık” dedi.

İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM MESAJI

Almanya’nın Filistin ve İsrail’in yan yana var olacağı iki devletli çözümü desteklediğini yineleyen Merz, Filistin devletinin tanınmasının sürecin başlangıcında değil, ancak müzakerelerin sonunda mümkün olabileceğini söyledi. Merz ayrıca Batı Şeria’da İsrail’in sürdürdüğü yasa dışı yerleşim politikalarına karşı olduklarını bir kez daha dile getirdi.

GÜNÜN ÖZETİ

Ülkede düzenlenen İsrail karşıtı protestolara da değinen Merz, demokratik toplumlarda hükümet politikalarının eleştirilebileceğini, ancak bunun antisemitizme zemin oluşturmaması gerektiğini belirtti.

SİLAH İHRACATI TARTIŞMASI

Merz’e, Almanya’nın 8 Ağustos 2025’te aldığı İsrail’e silah ihracatı kısıtlama kararının 24 Kasım’da kaldırılmasına yönelik sorular da yöneltildi. Merz, kararın “Gazze’nin işgal planına ilişkin özel bir duruma” yönelik olduğunu, şartların değişmesiyle birlikte bu kısıtlamanın kaldırıldığını söyledi. “Temel politikamız ve İsrail’in güvenliğine desteğimiz değişmedi” ifadesini kullandı.

NETANYAHU: İKİNCİ AŞAMA YOLDA

Netanyahu ise Trump’ın yürüttüğü süreçte ilk aşamanın tamamlandığını, ikinci aşamanın yakında başlayacağını söyledi. Sürecin devamında Hamas’ın silahsızlandırılmasının amaçlandığını belirtti. İsrail lideri ayrıca iki devletli çözüm konusunda Merz ile aynı görüşte olmadığını açıkça ifade etti:

“Bizi yok etmeye adanmış bir devlete asla rıza göstermeyiz.”

Netanyahu, Avrupa’da Filistin bayraklarıyla düzenlenen İsrail karşıtı gösterilere de tepki gösterdi.

ALMANYA–İSRAİL İLİŞKİLERİ YENİDEN GÜNDEMDE

Ziyaret, Almanya ile İsrail arasındaki ilişkilerin seyrinin yeniden tartışılmasına neden oldu. Almanya’nın İsrail’e “tarihi sorumluluk” hissettiğini açık bir dille ifade eden ilk liderin 2008’de Knesset’te konuşan Angela Merkel olduğu hatırlatılırken, bu söylem son yıllarda Scholz ve şimdi Merz tarafından da devam ettiriliyor.

Merz’in İsrail’e yönelik “Hepimiz adına kirli işleri yapıyor” sözleri uluslararası alanda büyük tartışmalara yol açmış, İran'ın sert tepkisini çekmişti.

Merz hükümetinin İsrail’e yönelik silah ihracatını 8 Ağustos 2025’te kısıtlama kararı almasına rağmen, Alman savunma sanayisine bu tarihten sonra da ihracat izinleri verildiği ortaya çıkmıştı. Ekonomi Bakanlığı, 8 Ağustos–22 Eylül arasında İsrail’e en az 2,46 milyon euroluk silah ihracatının onaylandığını açıklamıştı.

Ayrıca Almanya’nın 2025’in ilk 8 ayında İsrail’e 250 milyon euro değerinde silah tedarikine izin verdiği, 2023 yılındaki silah satışının ise 327 milyon euroya ulaşarak bir önceki yıla göre 10 kat arttığı belirtilmişti.