Muğla'da Beyaz altın damlayan ağaçlar

Altın Değerinde Sakız Ağaçları: Her Bir Ağaç Yılda 20 Bin TL Civarında Gelir Sağlıyor ve Muğla'da Hasat Vakti Geldi

İl Tarım ve Orman Müdürü Seyfettin Baydar, sakız üretiminin büyük potansiyel taşıdığına vurgu yaparak şu açıklamada bulundu: "Sakız ağaçları çoğunlukla 6 ila 7 yaşları arasında verim vermeye başlar. 

Ancak en yüksek verim seviyesine 12 ila 15 yaşlarında ulaşabilirler. Bu süreçte her bir ağaçtan yılda 300 ile 1000 gram sakız elde edilebilir. Elde edilen sakızın piyasa değeri ise kalitesi doğrultusunda 15 bin TL ile 20 bin TL arasında farklılık gösterebilir," şeklinde konuştu.

Toplum arasında "altın değerinde damlayan ağaç" diye tabir edilen, eski dönemlerden bu yana gıda, kozmetik, sağlık ve aromatik ürünler sektöründe yaygın olarak kullanılan sakız, aslında oldukça değerli bir ticaret ürünüdür. Ancak, üretim süreçlerinin yok denecek kadar az olması nedeniyle neredeyse kaybolma noktasına gelmiştir.

Muğla Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından uygulamaya konan "Tıbbi, Aromatik ve Boya Bitkileri Yetiştiriciliğinin Yaygınlaştırılması ve Geliştirilmesi Projesi" çerçevesinde tam 10 yıl önce Muğla'nın Esentepe Mahallesi'nde yaklaşık 4 dekarlık bir alana 200 adet sakız ağacı fidanı dikimi gerçekleştirilmiştir.

Sakız üretiminde dışa bağımlılığı minimuma indirmek ve kaybolan üretim geleneklerini yeniden canlandırmak amacıyla Sebahattin Yaraşlıoğlu'nun mülkiyetinde bulunan bahçede, ağaçların ilk ürünlerini vermesi için gövde çizim işlemi yapılmıştır. Yaraşlıoğlu ve ekibi, ağaçların gövdelerini keskin aletlerle çizerek Ağustos ayında yapılması planlanan ilk hasat için hazırlıklarını tamamlamıştır.

Bu girişimden elde edilecek ürünün ekonomik değerlere kazandırılmasıyla birlikte, bölgede sakız ağaçlarının ekili olduğu bahçelerin sayısının artırılması hedeflenmektedir.

Dünyada en fazla sakız üretiminin Sakız Adası'nda yapıldığını ve o bölge için çok büyük bir ekonomik gelir olduğunu belirten Baydar, "10 yıl önce bütün ilçelerimizde küçüklü ve büyüklü olmak üzere 100 dekarın üzerinde kapama kurulu sakız ağacı bahçeleri kurduk.

 Türkiye'de en fazla ağaca sahip olan, en fazla üretimi de gerçekleştirme durumunda olan il konumundayız. Önümüzdeki yıllarda üretimi artırmak istiyoruz ve potansiyelimiz var." dedi.

Fidanları proje kapsamında çiftçilere vererek bahçeleri kurdurduklarını anlatan Baydar, Türkiye'de ilk defa kapama bahçe şeklinde kurulan sakız hasadı yapacaklarını vurguladı.

Amaçlarının ürünü tanıtarak Muğla ve Türkiye'de sakız üretimini artırmak olduğunu dile getiren Baydar, "Neredeyse tamamına yakınını ithal ettiğimiz sakızda ithalatının önüne geçmek istiyoruz. Bir ağaç 150 gram ile 1,5 kilo arasında ürün veriyor. Sakızın kilogramı ise 25-30 bin lira arasında satılıyor. Özellikle iklimi uygun olan Akdeniz kuşağındaki illerde son derece uygun bir üretime sahip. Tuzluluk ve susuzluğa karşı oldukça dirençli. Akdeniz ve Ege iklim kuşağında olan bizlerde hem üretimlerimizi çeşitlendirmek hem de çiftçimize alternatif gelir getirici ürünler sunmaya çalışıyoruz." diye konuştu.

Sakız ağacı

Sakız ağacı (Pistacia lentiscus), sakız ağacıgiller familyasından bir ağaç türü. Akdeniz bölgesinin doğal bitkisidir. Türkiye'de Batı ve Güney Anadolu'da, Kanarya Adaları ve Sakız Adası'nda yetişir.

BEYAZ REÇİNELİ SAKIZ AĞACI
Damla sakızı sadece Yunanistan’ın Sakız Adası’nın güneyinde ve Türkiye’nin batısında Çeşme Yarımadası'nda yetişmektedir. Ege ve Akdeniz Bölgesi’nin bitkisidir.

Damla sakızına ait ilk bilgiler milattan önceki zamanda Herodot tarafından verilmiştir. Büyük hekim Hipokrat tarafından damla sakızı iyi bilinmektedir. Bergamalı Galen; saç dökülmesinden, yılan sokmasına kadar bütün ilaçların içinde damla sakızına yer vermiştir. Sakız eskiden balgam söktürücü olarak, diş etlerini kuvvetlendirmek ve ağız kokusunu gidermek için kullanılırdı. Ülser ve mide kanserine iyi geldiği bilinmekteydi.

Damla sakızı; yapıştırıcı cila olarak ve parfümeride kullanılır. Yemeklere de ayrı bir tat vermektedir. Muhallebi gibi tatlılara eklendiği zaman koku ve tat açısından oldukça lezzetlendiği görülür.

Bulgaristan’da “Mastika” adı verilen rakı damla sakızından yapılmaktadır.

*Erkek ve dişi sakız ağacı vardır. Damla sakızı verimi sadece erkek ağaçtan olur. Bir ağaç ortalama 300-500 gram sakız toplanır. Ağaçların verim çağı; 15-30 yaş arasındadır. Damla sakızının kilosu ortalama 100 Avro’nun üstünde seyreder.

Damla Sakızının Kullanım Alanları:

-Natürel olarak çiğnendiği zaman sindirimi kolaylaştırır.

-Ağız ve diş sağlığı üzerinde önemli etkiye sahiptir.

-Diş macunu olarak kullanılır.

-Yüksek tansiyon ve kalp krizi riskini azaltır.

-Gıda Sektöründe: reçel/dondurma ve tatlı yapımında kullanılır.

-Kozmetik Sektöründe: UV ışınlarını emme özelliği olduğu için güneş yağları bileşiminde kullanılır.

Kullanımı
Bitkinin dal ve gövdesinin yaralı yerlerinden akan reçinenin pıhtılaşmasıyla "mastik" adı verilen sakız elde edilir. Toplanan bu usare 2-4 haftada katılaşır. İlk başlarda donuk yeşil renkte olan reçine, daha sonraları soluk sarı renkli, kolaylıkla kırılabilen parça ve damlalar haline gelir. Özel bir kokusu ve tadı vardır. Eter ve etanolde çözünür. Sakız içinde uçucu yağ, mastisik asit, mastisin ve acı maddeler bulunmaktadır. Eskiden balgam söktürücü olarak kullanılmıştır. Diş etlerini kuvvetlendirmek ve ağız kokusunu gidermek için kullanılır. Sanayide yapıştırıcı, cila olarak ve parfümeride kullanılır. Tatlılara, özellikle muhallebi, sütlaç gibi sütlü tatlılara katılır. Sakız, yiyeceklere güzel bir tat ve koku verir. Güveç ekmek hamuruna çeşni katmak için de kullanılır. Ayrıca Bulgaristan'da mastika adıyla bilinen rakı sakızdan yapılmaktadır.

Sağlık etkileri

Sakızın çiğnenmesi Helicobacter pylori'e karşı etkili olduğu ve bu bakterinin neden olduğu ülser, yani mide kanamasına ve mide kanseri tehlikesine karşı faydalı olduğu, Huwez F.U., Thirlwell D., Mastic Gum kills Helicobacter pylori, New-England Journal of Medicine, 339:1946, Dec. 24, 1998, dergisinde ileri sürülmüştür.