Reha Muhtar hakkında çok yazıldı çizildi, çok benzetme yapıldı. Kimileri çok başarılı buldu, kimileri de onun haberciliğini yerden yere vurdu!.. ama kimse ona 'inek' deme cesaretini gösteremedi!.. peki reha muhtar için kim 'inek' dedi?!..
'Mor İnek' olmak şimdi çok moda
Prof. Dr. Arman Kırım ''Mor İneğin Akıllısı'' kitabında, günümüzün acımasız rekabet ortamında yok olmamak için ilginç tüyolar veriyor.
Prof. Dr. Arman Kırım'ın ''Mor İneğin Akıllısı'' isimli kitabı Alice Harikalar Diyarı'ndan bir bölümle başlıyor. Uzunca bir koşudan sonra nefes nefese kalan Alice çevresine bakınıp ''İyi ama bu ağacın altından hiç kıpırdamamışız sanki, her şey yerli yerinde duruyor, bizim ülkede insan bunca zaman koşarsa çoğunlukla bir yerden bir yere varır'' diye şaşkınlığını dile getiriyor. Kraliçe'nin cevabı ise düşündürücü ''Pek ağırdan alan bir ülkeymiş orası. Oysa bizim burada insanın yerli yerinde kalabilmesi için var gücüyle koşması gerekir. Bir yerden kalkıp bir yerlere gitmek istiyorsan bunun en az iki katı koşmak zorundasın.''
Arman Hoca da bu fikirden yola çıkmış ve bu kitabı yazmış. ''Ufak çocuklar kırk sene iğneyle kuyu kazıp kahır çeken koca koca adamlarla dalga geçercesine zengin olmaya başladılar ve ortalık öyle bir hale geldi ki, işadamı olmak için yaşınızın 15 ile 25 arasında olması ve mutlaka bilgisayardan anlar olmanız gerekmeye başladı. Piyasada rekabet büyük, pasta küçülüyor. Bu yüzden farklılaşmak zorundayız. Sadece iş dünyasında değil, her alanda.''
Arman Kırım şirketlere danışmanlık yapan bir şirket kurmadan önce İngiltere Warwick University ve ODTÜ İşletme Bölümü'nde öğretim üyeliği yapmış. İş dünyasına yönelik birçok kitabı var. Kırım ile önümüzdeki günlerde piyasada olacak ''Mor İneğin Akıllısı'' kitabı üzerine konuştuk.
İÇİMİZDEN GELEN İSTEK
* Aklınıza nereden geldi ''Mor İneğin Akıllısı'' diye bir kitap yazmak?
- Aslında bu benim 10. kitabım. Bir gün elime Seth Godin'in ''Purple Cow'' (Mor İnek) isimli kitabı geçti. Kitabı hemen bitirdim. Seth, ailesiyle birlikte tatile gidiyor ve arabayı kullanırken dışarda otlayan inekleri bir bir geçiyor. İlk önce bu görüntü kendisini rahatlatıyor ve tatilde olduğunu hissettiriyor ama kısa bir süre sonra son derece sıkıcı bir hale geliyor. Onun deyimiyle içlerinde mükemmel, iyi ya da müthiş inekler olabilir ama hepsi inek. Sonra da bunlardan bir tanesi mor olsaydı ne kadar ilgimi çekerdi diye düşünüyor ve ortaya mor inek kitabı çıkıyor. Seth diyorum, çünkü kitabımı yazma aşamasında onunla arkadaş olduk ve sürekli bilgi alışverişinde bulunduk. Tabii bizim yazdığımız kitaplar daha çok şirketlere ve müşterilere yönelik. Ama özellikle Seth'in kitabından sonra aldığı tepkilerden biliyorum ki aslında bu her mesleğe yayılabilecek bir akım. İçimizden bir yerlerden gelen farklılaşma isteği.
SIRADIŞI, ÇARPICI, EŞSİZ
* 'Mor inek' tam olarak ne demek?
- 'Mor inek', ''Sıradışı, çarpıcı, farkedilen, kolayca ayırt edilebilen, beğeni uyandıran, müşterinin çok hoşuna giden, eşsiz, benzersiz insanları kendi hakkında konuşturan fikirler, mesajlar, ürünler ve hizmetler'' anlamına geliyor.
* Peki ''Mor İneğin Akıllısı'' ne demek? Kitabınızda yeni ne söylüyorsunuz?
- Bu kitap aslında sıradışı olmakla ilgili bir şey. Gün geçtikçe dünyanın her tarafında rekabet artıyor. Hizmet yaygın, ürünler birbirine benzer. Peki ama o zaman nasıl farklılaşacağız? İşte ben Türkiye için bunun kitabını yazdım. Ben diyorum ki ineği sadece mora boyamak yetmez, sürekli ve farklı özellikli 'mor inek'ler yaratabilmek önemlidir. Bunun için de yöntemler vardır. Bu kitap aslında daha çok işletmelere yönelik.
* Ne tarz işletmeler? Büyük ya da küçük şirketler, holdingler?
- Hiçbir ayırım yok. Getirdiğim öneriler büyük şirketler için de geçerli, kendi kliniğini işleten diş hekimi ya doktor için de. Tatil köyleri, holdingler, tek kişilik işletmeler, aklınıza ne gelirse... Hatta kişisel profesyonel gelişimini planlayan bireyler için bile geçerli.
* Kitapta benim de en çok ilgimi çeken bölümler kuşkusuz başarı öyküleri. Türkiye'den de örnekler var ama çok değil. Türkiye'de 'mor inek' kavramına girecek çok şirket yok mu?
- Olmaz olur mu, çok var ama bir şirkete bu mor ineğin akıllısı diyebilmek için yaptığı manevraları, akıllıca fikirleri ve başarıyı anlatmak gerekiyor. Beni bu konuda en çok kısıtlayan ''gizlilik'' hususu oldu. Özellikle danışmanlığını yaptığım ya da kitap için bilgilerine başvurduğum şirketlerin bir bölümü kendilerinden ve stratejilerinden bahsetmemi istemediler. Ben de onlara sadık oldum.
VİZYON AŞIRIYA KAÇARSA...
* Sizce bu kitabın ''Bir kitap okudum hayatım değişti'' türünden etkisi olacak mı?
- Tabii bu söylediğiniz işletemeler ve düşünce yapısına bağlı ama benim önerim bu kitabı ekip arkadaşlarıyla birlikte okumaları. Herkes okumalı ardından bir beyin fırtınası toplantısı yapılmalı. İddia ediyorum o ana kadar gündeme gelmeyen bir sürü yeni fikir ve bakış açısı ortaya çıkacaktır.
* Her farklı olan 'mor inek' midir? Farklı olmak için ne yapmak gerekir?
- Bu çok doğru bir soru. Her farklı olan mor inek değildir, aksine sadece farklı olacağım diye yola çıkabilir ve sonunda kendinizi daha başarısız ve komik duruma düşürebilirsiniz. Örneğin mor çizgili bir takım elbise giyip ortaya çıktığında herkes sizi fark edecektir kuşkusuz ama mor inek olmak böyle bir şey değil. Rahmi Koç'un harika bir lafı var, diyor ki ''Vizyon aşırıya kaçarsa illüzyon olur.''
BAŞARI ÇOK AĞIR BİR YÜK
* Neden farklı olmak zorundayız?
- Meselenin özü para kazanmak. Farklılaşma bunun için önemli. Yani farklı olmak için farklı olunur laflarına katıılmıyorum, daha iyi bir yaşam tarzı ve para için farklı olunur. Farklılığın getirileri mutlaka olmalı. Dünyada artık ''Farklılaş ya da öl'' şeklinde kitaplar yazılıyor, hep bunların sonucu. Bir sonraki dönemde birçok firma faaliyet gösteremeyecek, bütün dünyada bu olacak. Ama öte yandan birçok yeni ve küçük firma da sizin alanınıza girecek. Rekabet çok büyük, pasta gün geçtikçe daha da küçülüyor. İşte bu yüzden farklılaşmak zorundayız, bu şart.
* 'Mor inek' olmak mutsuzluk getirmez mi? Sürekli farklı olmaya çalışmak, olduğun yerde kalabilmek için durmadan koşmak?
- Bir köşede sessiz sakin ve sıradan bir hayat sürmeyi tercih edenler için lafım yok ama başarı ağır bir yük. Hem çok başarılı olup hem çok para kazanıp hem de huzur ve mutlak mutluluğu aramak çok da doğru değil galiba.
* Bir alanda ilk olmak her zaman işe yarar mı?
- Tabii ama unutmamak gerekir ki başka bir ülkede tutan bir business fikrinin bir ''ilk'' olacak olmasına karşın sizin ülkenizde tutacağına dair bir garanti yoktur.
En başarılı 'mor inek' Reha Muhtar
Onu seyredin ya da seyretmeyin, Muhtar kendi alanında bir ilk. Benim gibi düşünenleri kaale almıyor.
Çok da doğru yapıyor
* Türkiye'den örnek vermek gerekirse en çarpıcı 'mor inek' fikri hangi markada?
- Tartışmasız Cola Turka. Algıda farklılaşma ve konumlandırma konusunda çok başarılı bir örnek. Kitaba resmini bile basabilirdim açıkçası, öylesine iyi bir örnek. Cola Turca'nın farklılığı ürünün kendisinde değil, algımızda nasıl bir yere oturttuğunda. Ulusal hatta yayılmacı dünyada başarılı olabilecek yerli marka olarak konumlandılar ve buzdolaplarımızda yerlerini aldılar.
* Yurtdışında başarılı olmak 'mor inek' kavramı için önemli mi?
- Çok ama çok önemli, özellikle Türkiye için. Mavi Jeans'in ''Şu Türkler çok oluyor'' kampanyasını hatırlayın. Niye bu kadar ilgimiz çekti? Çünkü herkesin Amerika'ya gol atma arzusu var da ondan. Aynı şeyi şimdi Arçelik Robot Çelik ile yapıyor. Teknoloji uzmanı Japonlar bile bize hayran kalıyorlar. Türk insanı için uluslararası başarı çok önemlidir, bu şirketi ciddi anlamda farkılaştırır. Bu özelliği iyi kullanmak gerekir.
HER SEKTÖRDEN İSİM VAR
* Türkiye'den başka alanlarda da 'mor inek' fikri için örnek verebilir misiniz?
- Yakın dönemin en başarılı mor inek fikri Mydonose Showland ve ardından Sultans of the Dance'tir. Kimine göre Riverdance adlı yabancı bir gruba benzer çıktılar ama ulusal danslarımızı evrensel ses ve hareketlerle birleştirdiler. Görülmemiş bir şeydi, eşi benzeri yoktu. Ondan sonra çıkan şovlar ''Ben de varım'' tarzı şovlar ve dans grupları oldu, aynı etkiyi yaratamadılar.
* Ya medya? 'Mor inek' fikri var mı?
- Kesinlikle Reha Muhtar. Seyredersiniz, seyretmezsiniz ama kendi alanında ilktir, farklılaşmanın en iyi tanımıdır. Muhtar sunumunu bana ya da size yani eğitim seviyemizdeki kişilere satmayı hiç düşünmüyor. Böyle bir kaygısı yok. O belli bir segmente hitap ediyor ve orada farklılaşmayı hedefliyor. Beni ve benim gibi düşünenleri kaale almıyor. Ve bence çok da doğru yapıyor. Hepimizi hakkında konuşturuyor. Medyadan başka bir isim ise yine tartışmasız Hıncal Uluç'tur, yazdığı yerler moda, tanıttığı dansçılar star haline geliyor, alanında ilk ve tektir.
TARKAN EN DOĞRU KİŞİ
* Spor dünyasında aklıma gelen tek 'mor inek' fikri Fatih Terim gibi geliyor. Doğru mu?
- Kesinlikle doğru. Başka alanlardan örnek vermek gerekirse, Laila, Zeki Triko, Biletix, Taşıtmatik sistemi, Koton, Boyner grubu'nun yaz başında piyasaya sürdüğü T-box adlı tişört, Dünya Göz Hastanesi, Kemer Country, Tike Restoran... Sanat dünyasının mor ineği de kesinlikle Tarkan. Bunlar ilk aklıma gelenler. Kitapta daha ayrıntılı şekilde hepsinin neden mor inek olduğunu anlattım zaten.
* Ya siyaset? Siyasetçiler arasından bu fikre sahip olanlar var mı?
- Geçenlerde Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül ile bir araya geldik, kendise kitaptan ve 'mor inek' kavramından bahsedince ''Hocam ben bir 'mor ineğim' dedi. Çok da katılıyorum kendisine 'mor inek' kavramını belediyecilikte başarıyla uygulamış bir isim.
* Ya Başbakanımız?
- Açıkçası siyaset denince ilk önce onu söylemek gerekirdi ama çekindim doğrusu. Çekindim çünkü benzetmeden dolayı alınma olsun istemiyorum. Yoksa Tayyip Erdoğan ve liderliği Türkiye siyaset tarihinde en parlak, çekici ve değişik fikirdir. Kitleleri peşinden sürükleyen, yenilikçi, kendi alanında tek, sürekli kendisinden bahsettiren... Daha ne olsun?
İlklere imza atmak için 10 yol
1. Dışarıdan içeriye bakmaya başlayın. Hizmet verdikleriniz ne istiyor da siz ve rakipleriniz yapamıyorsunuz?
2. Bireyler de kendi kariyerlerinde mor inek olmayı hedeflemeli. Kendinize ''Neden olmasın?'' sorusunu sorun.
3. Daha önce yapılmamış olanlara odaklanın.
4. Herhangİ bir şeyin ''ilk''i olmaya çalışın ve bunu duyurun.
5. Risk alın. Zira temkinli olmak çok risklidir.
6. Sizin hakkınızda insanların konuşmasını sağlayacak öyküler yaratın.
7. Hedef kitlenizi farklılaştırın. Herkese her şey satılmaz unutmayın.
8. Ortalama olmamayı hedefleyin. Mor inekler ekstremlere önce gidenlerdir.
9. Gittiğiniz ekstremler hedef kitlenizde hayranlık uyandıracak alanlar olmalı.
10. Ufak düşünün. Şeytan ayrıntıda gizli. En güzel farklılıklar ayrıntılarda bulunur.
İnsanlar kuzu gibidir sürüyle hareket ederler
* ''Farklı olun'' diyorsunuz. Farklı olmak örneğin herkesin beğendiği bir şeyi kötülemek midir?
- Hayır, insanlar kuzu gibidir, sürüyle birlikte hareket etmeyi severler. Hepimiz biraz öyleyiz. Örneğin herkes Asmalı Konak seyrediyorsa o zaman bir şekilde siz de seyredeceksiniz. Bundan kaçabilmenin tek yolu inatçı bir direniştir. Eğer Asmalı Konak bu kadar popülerse o zaman hiç vakit kaybetmeden bunu tüm hedef kitlenize duyurmalısınız. Böbürlene böbürlene anlatmalı, diziyi sahiplenmelisiniz.
* Ürünün çok kaliteli ya da iyi olması fark yaratır mı?
- Bunlar sıradan şeyler. Kaliteciler bana kızacaklar ama önemli olan insanları hayran bırakmak, çarpıcı olmaktır. Ayrıca müşteriye sürekli bir şeyler vererek ya da fiyat kırarak da başarılı olamazsınız.
* Neden ucuz çarpıcı değil midir?
- Evet ama rakipleriniz de kolayca bu yola başvurabilirler ve uzun süre rekabet edemezsiniz. (medyakafe)
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 20:48
