Sağlık
  • 11.7.2005 05:12

SİGARA NASIL BIRAKILIR?

Gençler arasında kullanımı hızla artan sigara, ilerleyen yaşlarda ciddi sağlık sorunlarına neden oluyor. Sigarayı bırakmak için replasman tedavilerinden terapiye dek birçok farklı yöntem olduğunu belirten uzmanlar; bu süreçte iradenin önemine dikkat çekiyor

Sigara, insan sağlığını tehdit eden en ciddi tehlikelerden biri. Asıl tehlikesi, belki de sinsi olmasından kaynaklanıyor. Çünkü sigaranın sağlık üzerindeki somut etkileri ortaya hemen değil, ancak zamanla çıkıyor. Sigaranın bağımlılık yaratan etkisi ise, onun bir diğer sinsi tarafı: Çünkü sigaraya başlamak ne kadar kolaysa, bırakmak da bir o kadar zor. Bırakmanın zorluğu ise, alışkanlıkların, 'bağımlılığın' gücünden kaynaklanıyor. Her ne kadar zararlı olsa da, sigaranın sahip olduğu az miktardaki stres giderici etki, modern yaşam içinde bir süre sonra vazgeçilmez hale gelebiliyor. Bu nedenle, doktorlar sigarayı bırakmak isteyenlere, öncelikle bu alışkanlığın yerine başka şeyler koymalarını öneriyor ve gündelik yaşantının az da olsa değiştiği tatil dönemlerinin, sigarayı bırakmak için uygun zamanlardan biri olduğuna dikkat çekiyorlar. Alman Nişantaşı Kliniği Uzman Doktor Metin Okucu, sigarayı bırakmak isteyenlere yardımcı olacak bir programın ana hatlarını anlatıyor:

NASIL BIRAKIRIM?
Ne kadar nikotin bağımlısı olduğunuzu belirleyin...
Nikotine ne kadar bağımlı olduğunuzu bilmek sigarayı bırakmanıza yardımcı olabilir. Sabah uyanır uyanmaz sigara yakıyorsanız, sigara içmenin yasak olduğu yerlerde zorlanıyorsanız, günde dan fazla içiyorsanız aşırı bağımlısınız demektir.

Sigarayı bırakmak ne kadar önemlidir? Sigara ülkemizde önlenebilir ölüm nedenlerinin başında yer alır ve bütün kanser ölümlerinin üçte birine neden olur. İlk sırada yer alan akciğer kanserinin en önemli risk faktörüdür. Kalp damar hastalıkları ve kronik akciğer hastalıklarına yol açar; hamilelerde erken doğum ve prematüre bebeklere neden olur.

Sigarayı bırakmanın hemen ortaya çıkan faydaları neler?
Sigarayı bırakmanın sağlığınız üzerine olumlu etkileri hemen başlar. Daha ilk günde dolaşım düzelir ve kandaki zehirli karbon monoksit düzeyi azalır. Sigara nedeni ile yükselen tansiyon ve nabız düşer. Birkaç gün içinde tat ve koku duyularınız düzelir ve nefes almanız giderek rahatlar.

Sigarayı bırakmanın uzun dönem faydaları neler?
Sigarayı bırakanlar içemeye devam edenlerden daha uzun yaşarlar. Bıraktıktan 10 yıl sonra, erken ölüm riskleri hiç içmeyenler kadar olur, akciğer kanseri riski ise içenlerin yarısı kadardır.

Sigarayı bırakmanın zorlukları neler?
Aşırı bağımlılarda sigarayı bırakmak; sinirlilik, yorgunluk ve konsantrasyon bozukluğu gibi sorunlara yol açabilir. Ancak bunlar geçicidir.

***

Nikotin replasman (yerine koyma) tedavisi: Sigarayı bırakmak için en çok kullanılan yöntemdir. Genelde sigarayı bırakma oranını iki misli arttırır ancak desteğin yoğunluğu ve bağımlılık derecesi ile ilişkilidir. Tütünden alınan nikotinin yerine temiz bir alternatif koymaya dayanır. Nikotin bantlarının kullanımı basittir ve tedaviye bağlı kalma oranı yüksektir. Etkisi birkaç saat içinde ortaya çıkar.

Bupropion (ZYBAN) Sigarayı bıraktırma etkisi tesadüfen fark edilen bir antidepresandır. Bırakma oranını misli arttırır. Nikotin tedavisine göre daha etkilidir. Ancak kimin hangi tedaviyi alacağı önceden kestirilemezken, nikotin istemeyen veya önceden nikotin deneyenlerin Bupropion kullanması önerilebilir. Doktorunuz ile görüşmeniz gereken bazı yan etkileri vardır.

Kalp hastalarında ilaç kullanımı... Nikotin replasman tedavisi, kalp krizi riski azalmaktadır. Kontrol altındaki kalp hastaları güvenle nikotin tedavisi veya bupropion kullanabilirler.

Davranış tedavileri ve danışmanlık... Bireysel veya grup davranış tedavileri bir hayli etkilidir. Bunlar, nikotin yoksunluğu ve stres ile başa çıkmak için yararlıdır.

***

Sigarayı bırakmak isteyenlere ipuçları:

1. İlk günlerde mümkün olduğu kadar sigara içmenin yasak olduğu yerlerde vakit geçirin.

2. Sigarayı hatırlatacak alkol, kahve gibi içecekler kullanmayın, su ve meyve suyunu tercih edin.

3. Elinizde sigara yerine para, kalem, top gibi şeylerle oyalanın.

4. Ağız için kürdan, bitkisel çubuklar gibi şeyler kullanın.

5. Sigara içmeyi hatırlatan, gerektiren ortamlardan, zevklerden uzak durun.

6. Dişlerinizi fırçalayın.

7. Kısa süreli beden eğitimi hareketleri yapın.

8. Az, ancak sık sık yemek yiyin.

9. Kendinizi muhakkak ödüllendirin, ama dikkat sigarayı bırakmaktan kazandıklarınızın fazlasını da harcamayın.

Kriz hallerinde bunları uygulayın:

Elma, üzüm, şeker sakız gibi şeyleri yakınınızda bulundurun. 10 derin nefes alın ve sonuncusunu tutarken bir kibrit yakın ve üfleyerek söndürün. Kibriti bir sigara söndürür gibi kül tablasına koyun. 3. Gevşeyin ve size keyif veren bir hayal kurun ve sadece ona konsantre olun. 4. Sigara yerine mum veya şamdan yakın. 5. Hayır diye bağırın (etrafınızdakiler farklı algılasa da). 6. Hiçbir zaman "bir taneden bir şey olmaz" demeyin!

:Sabah

Güncellenme Tarihi : 17.3.2016 12:32

İLGİLİ HABERLER