TRABZONLU İŞSİZ, İHALELER MAFYAYA

Olaylar kenti Trabzon, büyük bir ekonomik krizin içinde. İşadamları, Türkiye'nin tamamını etkileyen 2001 krizinin, Trabzon'u 'adeta yıktığı' görüşünde.
İşsizlik oranı Türkiye ortalamasının üzerinde olan ilde, son yıllarda hiç bir önemli sanayi yatırımı yapılmamış. İşadamları, olayları tetikleyen faktörlerden birinin de 'ekonomi' olduğuna dikkat çekiyor.
Nisan 2005'te izinsiz bildiri dağıtan bir grubun, 2 bin kişi tarafından linç edilmek istenmesi, Trabzonlu milli futbolculara saldırılar, sık sık cinayetle sonuçlanan olayların yaşanması, son olarak da kentteki Santa Maria Aziz Meryem Katolik Kilisesi Papazı Andrea Santoro'nun öldürülmesi işadamlarını da kaygılandırmış durumda.
Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Şadan Eren, ekonomik ve sosyal yapısı bozulan kentin imajının da bozulduğunu, yeni yatırım çekmesinin zorlaştığını belirtiyor.

Teşvikli illerden
Nüfusu 1 milyona yaklaşan Trabzon'da kişi başına gelir 1506 dolar. İl, kişi başına geliri 1.500 doların altında kalan illeri kapsayan özel teşvik kapsamındaki 36 ile sonradan eklenen 13 il arasında yer alıyor. Bu da 'sosyal gelişmişlik düzeyi' bakımından kötü durumda olduğunu gösteriyor.
Oda Genel Sekreteri Hakan Gürhan'ın verdiği bilgiye göre, organize bölgede 70 civarında fabrika var. Bunların en büyüğü 300 kadar işçi çalıştırıyor. Başka bir ifadeyle ilde büyük sanayi kuruluşu yok denecek kadar az. Bir mobilya fabrikası, birkaç fındık tesisi ve çay fabrikası var.

Silah fabrikası var
Oltan Fındık, ildeki en önemli sanayi kuruluşlarından biri. Fındık ihracatı yapıyor. Zaten Trabzon'un 1 milyar dolar civarındaki ihracatının büyük miktarı da fındıktan geliyor.
Trabzon'da fındık dışında, meyve sebze ve narenciye ihracatı var. BDT ülkelerine yapılan ihracat 100 milyon dolar civarına gerilemiş. Eskiden bu ülkelerden 1 milyon kişi alışverişe gelirken, sayı son zamanlarda 60 - 70 binlere düşmüş.
Trabzon, tabanca üretilen il olması nedeni ile de özellikli bir kent. İldeki silah fabrikasında 70 kişi çalışıyor. Bu, ildeki legal üretim. Ancak bunun dışında da atölye tipi silah üretimi yapılıyor.

İşsizlik büyük sorun
İlde işsizlik oranı (yüzde 12 - 13) Türkiye ortalamasının (yüzde 10) üzerinde. Bu rakam sadece resmi işsizleri ifade ediyor.
Gerçekte onbinlerce genç, orta yaşlı kişi işsiz durumda. Kentte sanayi yatırımları çok zayıf. İstihdam alanları dar. Tarım, artan nüfusa iş sağlamaktan uzak.




'Kurtlar vadisi, bu hale getirdi'Şehrin eski imajına yeniden kavuşması gerektiği görüşünde olan işadamları, tarih boyunca bölgenin önemli bir ticaret merkezi olan Trabzon'un 'bir grup çetecinin istila ettiği bir kent' haline geldiğini düşünüyor. Bir işadamı şöyle diyor:
"Bunlar öyle fakir fukara çocukları değil. Tüccar, esnaf çocukları. Mafya çeteleri organize halde çalışıyor. Çömlekçi'de fuhuş mafyası var. Cinayetler oluyor. Polis buraya giremiyor. Trabzon güvenli değil, o nedenle yatırım yapılmıyor. Temizlik, yemek ve güvenlik ihaleleri mafyanın elinde.
Kentte asayiş sorunu var. Hukuk çalışmıyor. Polisler Rus pazarına giremiyor. Trabzon sahipsiz kaldı. Kurtlar vadisi bir kenti bu hale getirdi. Asayişin olmadığı yere işadamı da yatırıma gitmiyor" diyor.

Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası (TTSO) Başkanı M. Şadan Eren:
'Bizi, 2001 krizi yıktı'Trabzon'un yardımsever insan imajı büyük yara aldı. İldeki yoksulluk, son olayları tetikleyen nedenlerden biri. Kentin imajı bozuldu. Bunun düzeltilmesi gerekir. Trabzon'da 1975 - 1998 yılları arasında ticaret gayet iyi gidiyordu. İran'a olan taşımacılığın sona ermesi, Rusya krizi ve 2001'de Türkiye'de yaşanan finansal kriz, Trabzon'u çökertti. Türkiye'de hissedilen krizden daha şiddetli hissedildi.
5 Nisan krizinde yara almayan kent 2001'de adeta yıkıldı. Ekonomik ve sosyal yapı bozuldu. Trabzon'da gelişen olaylar birbirinden farklı. Trabzon'daki işsizlik Türkiye ortalamasının 1 - 2 puan üzerinde. İnsanlar henüz geçen yılın fındık parasını alamadılar.
Aslında Trabzon, hava ve deniz limanları, karayolu bağlantıları, Dünya Ticaret Merkezi gibi olanaklarıyla yatırımlar için cazibeli bir şehir.

Ulusoy Holding Yönetim Kurulu Başkanı Saffet Ulusoy:
'İşsizlik asayişi bozuyor'Trabzon'un çayı, tütünü ve fındığı vardı. Şimdi hiç biri para etmiyor. Rusya'nın dağılmasından sonra Trabzon Ruslar için ticaret merkezi olmuştu. Ama Trabzon bunun kıymetini bilmedi. Şimdi Ruslar Dubai'den alışveriş yapıyor. Türkiye'nin her yerinde fabrikalar açılıyor, Trabzon'da 'tık' yok.
Trabzon gelişmelerden yoksun kaldı. Yeni gençler para hareketi nerede var, orada yoğunlaşıyorlar.
İşsizlik, asayişi bozuyor. Dindarların yoğun olduğu bir yerde din adamının öldürülmesi oldukça düşündürücü. Önceki yıllarda işsizliğin giderilmesi için Karadeniz Platformu oluşturmaya çalışmıştım. Ama servet sahibi olanlar Trabzon'a yatırım yapmıyor.

'Olaylar, yatırımcıyı etkilemesin'

Cevahir Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Cevahir, "Karadenizli çocukların oyuncağı silah olursa büyüdüğünde ise silah onun için vazgeçilmez oluyor. Önce bunun kırılması lazım. Nasıl ki Atatürk Türkiye'nin devrimcisi olarak gösteriliyorsa, Türkiye'de de futbolun devrimcisi Trabzonspor'dur. Futbolcunun araçlarına sıkılmış bir kurşunu futbolcuya sıkılmış gibi lanse edilince olaylar daha da büyüyor" dedi. Konunun abartıldığını düşünen Cevahir, "Din adamına karşı işlenen cinayet son derece üzücü. İşsizlik sorunu sadece Trabzon'da yok. Son olaylar Trabzon'da yatırım yapmak isteyen yatırımcıları hiç bir şekilde etkilememesi lazım. İlin yatırıma ihtiyacı var" diye konuştu.

'Kent, doğru yönetilmiyor'
Trabzon'daki olayların sosyal boyutunun çok önemli olduğunu söyleyen Salt Yönetim Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Saltık da "4 bin yıllık şehre yatırım yapmazsanız, insanlara iş sağlamazsanız sonu böyle olur" dedi. Trabzon'daki olayların Türkiye'nin bir travması olduğunu kaydeden Saltık, şöyle konuştu:
"Bölge insanı kolay provoke edilebiliyor. Trabzon muhalif bir şehir. Son 20 yıldaki seçimlerde iktidar partisine teslim olmamış. Bizansa kafa tutan bir şehir. Hızlı parlayan insanların şehri. Halen 6 yöresel TV, 24 saat canlı yayın yapıyor. Farklı bir kültürü var. Ancak bu kent doğru yönetilmiyor."

(MİLLİYET)

Güncellenme Tarihi : 25.3.2016 10:03