CUMHURBAŞKANLARI EN ÇOK IRAN’A GİTMİŞ

29 Ekim 1923 yılında kurulan Cumhurbaşkanlığı makamı aradan geçen 83 yılda 10 cumhurbaşkanı gördü. Cumhurbaşkanlığı seçiminin tartışıldığı iç siyasetin yanı sıra uranyum üretiminden dolayı dış siyasette önemli gündem maddesi olan İraníın yolları Cumhurbaşkanlarımızın yurtdışı ziyaretlerinde bir kez daha çakıştı.

Cumhurbaşkanlığının Atatürk'ün 125. doğumgünü sebebiyle hazırlattığı ‘Cumhurbaşkanlığı Tarihi’ kitabındaki, 1943 yılından itibaren Cumhurbaşkanlarının yurtdışı gezileri ele alınarak hazırlanan istatistiğe göre İran, Cumhurbaşkanlarımız tarafından 15 defa ziyaret edilerek, “en çok ziyaret edilen ülke” unvanını aldı. İran’ı sırasıyla Celal Bayar 3, Cevdet Sunay 3, Fahri Korutürk 2, Özal 2, Demirel 3 ve Ahmet Necdet Sezer de 2 defa ziyaret etti. İran’ı 14 ziyaret ile Pakistan ve Romanya takip etti.

HİÇ GİDİLMEYEN YERLER

Cumhurbaşkanlarımızın ziyaret ettiği ülkeler sıralamasında 13 ziyaret ile ABD, 11 ziyaret ile Azerbaycan oldu. 9 Cumhurbaşkanımızın hiçbiri ise son dönemde ismini oldukça duyduğumuz Belçika’ya hiç ziyaret yapmaması dikkat çekti. Cumhurbaşkanlarımızın hiç ziyaret etmediği ülkeler arasında Ermenistan, İrlanda, İsveç, İzlanda, Küba gibi ülkeler de bulundu. Atatürk haricindeki Cumhurbaşkanları dünyadaki 194 ülkenin 79’una toplam 287 defa ziyarette bulundu. İsmet İnönü, Celal Bayar, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk, Kenan Evren, Turgut Özal, Süleyman Demirel ve Ahmet Necdet Sezer şeklinde sıralanan cumhurbaşkanlarımız içinde en çok ziyareti ise 125 ülke ile 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel yaptı.

Geçmişten günümüze kadar Cumhurbaşkanlarının yurt dışı seyir defteri şöyle: 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, sadece 1943 yılında Mısır’a resmi ziyarette bulundu. 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar, 17 defa yurtdışı ziyaretine çıktı. Bayar, 3 defa İran’a ziyarette bulunması dikkat çekti. ABD’ye de ziyarette bulunan ilk cumhurbaşkanı oldu. 4. Cumhurbaşkanı Gürsel’in yaptığı tek yurtdışı ziyaret 1966 yılında ABD’ye oldu. Cevdet Sunay, 17 yurtdışı ziyaretinde bulundu. 6. Cumhurbaşkanı Korutürk, 5 yurtdışı temasının ikisini İran’a yaptı.

12 Eylül askeri müdahalesinden sonra Çankaya’ya çıkan Kenan Evren görev yaptığı 7 yıla 32 yurtdışı ziyareti yaparken, diğer Cumhurbaşkanlarının aksine İran’a hiç ziyarette bulunmamasıyla dikkat çekti. 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer altı yıla 49 yurtdışı ziyareti sığdırdı. Sezer, ilk yurtdışı seyahatini Suriye’ye yaptı. Sezer görev yaptığı yıllar itibariyle 4 defa ile en çok Azerbaycan'a gitti. Sezer, bu ayın başında İsrail'i ziyaret etmişti.

ABD’yi en çok ziyaret eden Turgut Özal oldu

Evren'den sonra Çankaya Köşkü'ne çıkan 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 1990 yılından kalp krizi geçirerek öldüğü 1993 yılına kadarki üç yılda 40 yurtdışı gezisi düzenledi. Özal, bu dönemde İran'ı iki defa ziyaret ederken, ilk yurtdışı ziyaretini Köşk'e çıkmasından bir yıl sonra ABD'ye gerçekleştirdi. Özal üç yıl içinde ABD'ye 5 defa giderek en çok ABD ziyareti yapan Cumhurbaşkanı unvanını da kazandı. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Türk Cumhuriyetleri'ne açılan Özal, Türkiye Cumhuriyeti'nin desteğini bu ülkelere yaptığı ziyaretlerle de gösterdi. Özal, ABD, Fransa, BAE, Katar, Mısır, Suriye, Suudi Arabistan, İran, Japonya, Kazakistan, Rusya Federasyonu, Ukrayna, Hollanda, Pakistan, Singapur, Yeni Zelanda, Avustralya, Malezya, Romanya, Çekoslavakya, Senegal, Bulgaristan, Makedonya, Arnavutluk, Hırvatistan, Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan'ı ziyaret etti.

Demirel'den ziyaret rekoru

9. Cumhurbaşkanı Demirel, 125 defa yurtdışına çıkarak bu alanda kırılması güç bir rekora imza attı. Türkiye'nin dünya devletleri ile iyi ilişkiler kurmasına büyük önem veren Demirel görev yaptığı 7 yılda, yıl başına ortalama 18 yurtdışı ziyareti gerçekleştirdi. Demirel, Arjantin, Şili, Brezilya gibi ülkelere giderek Güney Amerika'ya ilk defa giden Cumhurbaşkanı olmasıyla da dikkat çekti. Demirel, Bayar ve Sunay ile birlikte İran'ı 3 defa ziyaret ederek, İran'a en çok ziyarette bulunan Cumhurbaşkanı oldu.

(bugün)