İŞTE TÜRKİYE'NİN DÜNYA MİRASI LİSTESİ'NDEKİ 9 VARLIĞI

AYHAN GONCA
SAMSUN (İHA) - Dünya Miras Listesi'nde sadece 9 varlığı bulunan Türkiye'nin, bu sayıyı artırmak için çalışmalarını sürdürdüğü ve UNESCO Dünya Miras Merkezi'ne yeni müracaatlarda bulunduğu öğrenildi. Dünya Miras Listesi'nde istediği yere henüz gelemeyen Türkiye'nin bünyesindeki onlarca varlığın uluslararası destekle korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasının gerekliliği kaydedildi.
UNESCO'nun 1972'deki 16. Genel Konferansı'nda "Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme"yi kabul etmesinin ardından Türkiye'nin de bu sözleşmeyi 1982'de onaylaması sonunda 2000 yılı sonu itibariyle Türkiye'nin 9 varlığı Dünya Miras Listesi'ne girdi. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın verilerine göre; dünya genelinde Dünya Miras Listesi'ne kayıtlı 690 kültürel ya da doğal varlık bulunduğu, bunların 530'unun kültürel/arkeolojik sit, 137'sinin doğal sit, 23'ünün ise karma (kültürel/doğal) sit olduğu kaydedildi.
Her yıl gerçekleşen Dünya Miras Komitesi toplantılarıyla bu sayının arttığına dikkat çekilirken, bakanlık yetkilileri, "Ülkemiz Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü'nün sorumluluğu altında yürüttüğü çalışmalar neticesinde bugüne kadar Dünya Miras Listesi'ne 9 adet varlığımızın alınmasını sağlamıştır. Bu varlıklardan; İstanbul, Safranbolu, Boğazköy, Nemrut Dağı, Xanthos-Letoon, Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası, Truva Arkeolojik Kenti kültürel, Pamukkale ve Göreme-Kapadokya hem kültürel, hem doğal miras olarak listeye alınmıştır" açıklamasında bulundu.
Uygarlıkların beşiği, zengin bir kültürel ve tarihi mirasa sahip olan Türkiye'nin bu zenginliklerinin eşsiz doğal güzelliklerle de desteklendiği ifade edildi. Birçok dünya ülkesi için 9 adet varlığın Dünya Miras Listesi'nde yer almasının ülke ve dünya ölçeğinde sayısal olarak yeterli görülebilecekken, Türkiye'nin sahip olduğu zenginlikler dikkate alındığında bu sayının olması gerekenin çok altında olduğuna dikkat çekildi. Tarihin her döneminde farklı uygarlıklara ev sahipliği yapmış olan Anadolu'daki bu uygarlıklara ait mimari ve yöresel çeşitlilikleri, farklı bölgeleri ve farklı kültürlerin tanıtımı ve yansıtılması açısından da bu sayının yetersiz kaldığı vurgulandı.
Dünya Miras Listesi'nde yer alan 9 varlığın yanı sıra UNESCO Dünya Miras Endikatif (Geçici) Listesi'nde yer alan Efes ve Karain ören yerlerine ait adaylık dosyaları UNESCO Dünya Miras Merkezi'ne gönderildi. Diğer yandan Dünya Miras Listesi'nde daha fazla kültürel ve doğal varlıkla temsil edilebilmek için gerekli olan geçici liste (endikatif liste) UNESCO Genel Müdürü Mr. Koichiro Matsuura'ya bizzat sunuldu. Bu listede 2 doğal kültürel alan, 2 kültürel peyzaj alanı, 12 kültürel varlık olmak üzere toplam 16 adet varlık yer aldı.
UNESCO Dünya Miras Merkezi'nce onaylanan bu listede yer alan varlıklara ilişkin dosyaların kapsamlı olarak hazırlanacağı ve Dünya Miras Komitesi'nin onayına sunulacağı, bu aşamanın ise oldukça uzun bir süreç olup, Dünya Miras Merkezi'nin uygun görüşü ve Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) ve/veya Uluslararası Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) uzmanlarının yerlerinde inceleme yapmalarını takiben büro ve komitenin onayıyla Dünya Miras Listesi'ne alınmalarının mümkün olabileceği kaydedildi.
Liste hazırlanırken önerilen varlıkların, mimari, tarihi, estetik ve kültürel değerlerinin yanı sıra ekonomik, sosyal, sembolik ve felsefi özellikleri de dikkate alınmıştı. Türkiye'de Dünya Miras Listesi'nde olması gerektiği düşünülen onlarca varlık bulunmakla birlikte UNESCO'ya taraf ülkelerin Dünya Miras Listesi'nde dengeli olarak yer almalarına önem verildiğinden, arzu edilenden daha az sayıda varlık bu aşamada geçici listede yer aldı. Türkiye'nin amacının; Anadolu'daki evrensel kültür değerlerinin özellik ve güzelliklerinin dünyaya tanıtılması ve uluslararası katkılarla korunarak gelecek kuşaklara en iyi ve korunmuş şekilde aktarılması olduğu vurgulandı.
Türkiye'nin Dünya Miras Merkezi'nce 2000 yılı içinde onaylanan Geçici (Endikatif) Listesi'nde şu varlıklar bulunuyor:
"Selimiye Cami ve Külliyesi (16.yy), Bursa ve Cumalıkız Osmanlı Kentsel ve Kırsal Yerleşimleri (13. yy. 15. yy), Konya Selçuklu Başkenti, Alanya Kalesi ve Tersanesi, Selçuk Kervansarayları Denizli-Doğubeyazıt Güzergahı (13. yy), Ishakpaşa Sarayı (17. yy), Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri (17. yy-19. yy), Diyarbakır Kalesi ve Surları (12. yy), Mardin Kültürel Peyzaj Alanı (13. yy), Ahlat Eski Yerleşimi ve Mezar Taşları (12. yy-13. yy), Sümela Manastırı (5. yy-19. yy), Alahan Manastırı (7. yy), St. Nicholas Kilisesi (7. yy-8. yy), St. Paul Kilisesi, St. Paul's Kuyusu ve Çevresi, Kekova, Güllük Dağı-Termessos Milli Parkı."
Bu varlıkların Dünya Miras Listesi'nde yer alan birçok varlıkla kıyaslandığında bir an önce listeye dahil edilmesinin önemine de işaret edildi.
Güncellenme Tarihi : 25.3.2016 09:52